Từ ngày 1.7.2021, theo Nghị định số 10/NĐ-CP của Chính phủ, các loại xe ôtô kinh doanh vận tải hành khách và hàng hoá sẽ phải lắp camera ghi, lưu trữ hình ảnh của người lái xe trong quá trình xe tham gia giao thông. Mới đây Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đã có kiến nghị lên Chính phủ đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn trong việc thực hiện quy định lắp camera do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, trong đó có việc chưa xử lý vi phạm hành chính đối với quy định lắp đặt camera lên phương tiện kinh doanh vận tải.

Quản lý quá trình lưu thông của phương tiện

Theo Nghị định số 10/NĐ-CP ngày 17.1.2020 của Chính phủ về quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ôtô, kể từ ngày 1.7.2021, các loại xe ôtô kinh doanh vận tải hành khách có sức chứa từ 9 chỗ trở lên, ôtô kinh doanh vận tải hàng hoá bằng container, xe đầu kéo sẽ phải lắp camera đảm bảo ghi, lưu trữ hình ảnh của người lái xe trong quá trình xe tham gia giao thông.

Việc quy định lắp camera để tăng cường chức năng quản lý, giám sát của nhà nước đối với hoạt động vận tải nói riêng, các hoạt động kinh tế xã hội khác nói chung.

Ngày 14.6 vừa qua, Bộ GTVT đã gửi công văn kiến nghị lên Chính phủ về việc đề xuất giải pháp tháo gỡ khó khăn trong việc thực hiện quy định lắp camera trên phương tiện của đơn vị kinh doanh vận tải. .

Trước đó, một số Sở GTVT, Hiệp hội vận tải ôtô đã có đề nghị cho phép lui thời hạn lắp đặt camera hoặc tạm thời chưa xử lý vi phạm đối với hành vi vi phạm chưa lắp camera trên xe ôtô kinh doanh vận tải theo quy định. Tuy nhiên, việc thực hiện quy định này cho đến nay gặp nhiều khó khăn dẫn đến không đảm bảo tiến độ.

Trên cơ sở này, Bộ Giao thông Vận tải đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép trong thời gian tới chưa xử lý vi phạm hành chính đối với quy định lắp đặt camera lên phương tiện kinh doanh vận tải theo quy định của Nghị định số 10/2020/NĐ-CP của Chính phủ.

Cụ thể, từ ngày 1.7.2021 đến 31.12.2021 chưa xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định lắp đặt camera lên xe ôtô kinh doanh vận tải hàng hóa bằng container, xe đầu kéo. Từ ngày 1.7.2021 đến hết ngày 30.6.2022 chưa xử lý vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm quy định lắp đặt camera lên xe ôtô kinh doanh vận tải hành khách có sức chứa từ 9 chỗ (kể cả người lái xe) trở lên.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng, mặc dù vận tải hành khách có sự sụt giảm nhưng vận tải hàng hóa lại tăng trưởng trong dịch. Cụ thể, theo báo cáo tình hình kinh tế xã hội tháng 5 và 5 tháng đầu năm của Tổng cục Thống kê, vận tải hàng hóa tháng 5.2021 ước tính đạt 139,4 triệu tấn hàng hóa vận chuyển, tăng 2,8% so với tháng trước và luân chuyển 30,1 tỉ tấn.km (tăng 2,7%).

Tính chung 5 tháng đầu năm 2021, vận tải hàng hóa đạt 739 triệu tấn hàng hóa vận chuyển, tăng 10,5% so với cùng kỳ năm trước (cùng kỳ năm 2020 giảm 8%) và luân chuyển 146,2 tỉ tấn.km, tăng 11,2% (cùng kỳ năm trước giảm 7,5%).

Chưa kể, với các nỗ lực phòng chống dịch, đặc biệt là việc triển khai tiêm vaccine, nền kinh tế Việt Nam và toàn cầu đang được dự báo là sẽ có sự hồi phục dần trong thời gian từ nay đến cuối năm, đưa đến triển vọng hồi phục cho ngành vận tải. Cùng đó, Chính phủ đã và đang có các biện pháp để hỗ trợ cộng đồng doanh nghiệp trong giai đoạn đặc biệt này. Tuy nhiên, khó khăn thực sự đến đâu để đưa ra các giải pháp hỗ trợ cho từng nhóm đối tượng, nhóm ngành cụ thể cần được cân nhắc kỹ càng, để không xảy ra tình trạng tranh thủ khó khăn để trì hoãn các chính sách tiến bộ.

Minh bạch hoá các hoạt động vận tải

Cũng liên quan đến việc lắp camera, ngày 3.2.2021 mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình đã ký quyết định phê duyệt đề án “Đầu tư lắp đặt camera giám sát, chỉ huy điều hành giao thông phục vụ an ninh trật tự và xử lý vi phạm hành chính”. Theo đề án, Việt Nam sẽ đầu tư đồng bộ, hiện đại để kết nối, chia sẻ dữ liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu lớn về an ninh, trật tự, đồng bộ cơ sở dữ liệu dùng chung giữa ngành Công an và ngành Giao thông vận tải .

Về mục tiêu tổng quát, đề án sẽ nâng cấp trung tâm thông tin chỉ huy giao thông, xây dựng hệ thống quản lý điều hành, kết nối các hệ thống camera giám sát phục vụ an ninh trật tự và xử lý vi phạm giao thông trên toàn quốc; xây dựng, ban hành tiêu chuẩn quốc gia về hệ thống camera giám sát, chỉ huy điều hành giao thông phục vụ an ninh trật tự và xử lý vi phạm hành chính; trong đó có loại thông tin, dữ liệu thu thập, khả năng kết nối, chia sẻ, liên thông, đồng bộ hóa cơ sở dữ liệu dùng chung; xây dựng hành lang pháp lý trong việc xử lý vi phạm trật tự an toàn giao thông đường bộ qua hình ảnh.

Tổng kinh phí thực hiện đề án khoảng 2.150 tỉ đồng và với đề án này, Bộ GTVT có nhiệm vụ đưa hệ thống camera giám sát là thành phần bắt buộc trong quá trình thiết kế, xây dựng mới các tuyến đường cao tốc, quốc lộ, tuân thủ tiêu chuẩn quốc gia về hệ thống camera giám sát, chỉ huy điều hành giao thông phục vụ an ninh trật tự và xử lý vi phạm hành chính; bảo đảm kết nối, liên thông đồng bộ với hệ thống do ngành Công an quản lý để phục vụ việc theo dõi, bảo trì của cơ quan quản lý đường bộ và nhiệm vụ phát hiện vi phạm, tội phạm trên tuyến của lực lượng Công an.

Theo ghi nhận, ngay sau khi đề án được phê duyệt, công an đã và đang tích cực vào cuộc để triển khai thực hiện. Cùng một mục tiêu minh bạch hóa hoạt động giao thông vận tải và nâng cao hiệu lực quản lý Nhà nước, việc tiếp tục trì hoãn trách nhiệm lắp camera của doanh nghiệp vận tải liệu có đi ngược tinh thần của bản đề án quan trọng này?