Bà Son chỉ vào vết nứt dài trên tường nhà - Ảnh: ĐAN THUẦN

Để giữ nguyên hiện trạng căn nhà bị hư hỏng do công trình thi công bên cạnh gây nên, bà Nguyễn Thị Son (60 tuổi) nhất quyết bám trụ bên trong căn nhà 50m² trong tình trạng hư hỏng nặng, có thể đổ sập bất cứ lúc nào.

Một buổi chiều trung tuần tháng 6, chúng tôi tìm đến nhà bà Nguyễn Thị Son tại phường 17, quận Bình Thạnh (TP.HCM). Lọ mọ trong căn nhà tối om, ẩm thấp là người phụ nữ với dáng vẻ khắc khổ đang quét dọn những vũng nước đọng ra khỏi nhà sau cơn mưa lớn. 

Bà Son là người đã theo đuổi vụ kiện kéo dài hơn 11 năm.

"Hàng xóm" thi công, nhà hư hỏng

"Tôi bắt đầu rơi vào cảnh màn trời chiếu đất này căn nguyên cũng là do công trình xây dựng tòa nhà văn phòng của Coteccons sát vách nhà tôi khởi công vào tháng 5-2009. Không biết họ thi công kiểu gì mà để máy đào va đập mạnh vào nhà tôi làm hư hỏng nặng", bà Son mở đầu câu chuyện.

Sau đó, Phòng quản lý đô thị quận Bình Thạnh đã kiểm tra căn nhà của bà Son và xác định căn nhà có nguy cơ sụp đổ, không đảm bảo an toàn cho người và tài sản trong nhà. 

Trên cơ sở đó, UBND phường 17 ra thông báo yêu cầu bà Son và người đang thuê sử dụng căn nhà phải di dời ngay, chủ đầu tư và nhà thầu công trình có trách nhiệm thuê nhà hoặc chịu tiền thuê nhà và bồi thường cho bà Son.

Trước khi sự việc trên xảy ra, ngày 24-10-2008, bà Son có cho bà Lê Thị Hạnh thuê căn nhà trong thời hạn 2 năm. Tính đến khi xảy ra sự cố thì hợp đồng cho thuê mới chỉ thực hiện được hơn 5 tháng, do đó bà Son phải bồi thường cho bà Hạnh.

Sau nhiều lần thỏa thuận bồi thường không thành, cuối năm 2011 bà Son khởi kiện Công ty Coteccons, đòi bồi thường 971 triệu đồng gồm: tiền sửa nhà; thu nhập bị mất; tiền hỗ trợ thuê nhà trong 48 tháng; tổn thất tinh thần, tiền giấy bút đi lại, tiền phải đóng án phí trong vụ kiện với bà Lê Thị Hạnh; tiền đồ đạc trong nhà bị hư hỏng...

Tháng 9-2014, TAND quận Bình Thạnh xử sơ thẩm chỉ chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện. Cấp sơ thẩm buộc Công ty Coteccons bồi thường cho bà Son hơn 218 triệu đồng, trừ 90 triệu tiền hỗ trợ thuê nhà công ty này đã ứng trước đó cho bà Son, còn lại công ty phải bồi thường cho bà 128 triệu đồng.

Không chấp nhận phán quyết của cấp sơ thẩm, bà Son kháng cáo. Xử phúc thẩm, TAND TP.HCM tuyên chấp nhận một phần kháng cáo của bà Son, yêu cầu Công ty Coteccons bồi thường 189 triệu đồng sau khi trừ số tiền 90 triệu đồng hỗ trợ thuê nhà đã giao trước đó.

Vì sao hai bản án bị hủy?

Sau phiên tòa phúc thẩm, bà Son có nhiều đơn đề nghị xem xét lại bản án theo thủ tục giám đốc thẩm. Tháng 7-2017, chánh án TAND cấp cao tại TP.HCM có quyết định kháng nghị bản án phúc thẩm. Cuối năm, TAND cấp cao tại TP.HCM mở phiên giám đốc thẩm xem xét vụ tranh chấp trên.

Theo TAND cấp cao, trong quá trình giải quyết vụ án, cấp sơ thẩm đã trưng cầu giám định, mời các đơn vị liên quan giám định thiệt hại. Ba đơn vị kiểm định là Công ty Kiểm định Sài Gòn, Trung tâm thông tin và dịch vụ xây dựng (Sở Xây dựng) và Công ty TNHH thiết kế - xây dựng Toàn Tâm.

Cả ba đơn vị trên đều kết luận tình trạng hư hỏng là thủng tường, nứt chân cột, thủng trần, sụp cống, lún nền nhà... Tuy nhiên dự toán chi phí sửa chữa nhà của ba đơn vị này hoàn toàn khác nhau, cụ thể Trung tâm thông tin và dịch vụ xây dựng dự toán chi phí là 112 triệu đồng, còn của Công ty TNHH thiết kế - xây dựng Toàn Tâm là 384 triệu đồng.

Hội đồng giám đốc thẩm cho rằng 2 tòa cấp dưới chưa làm rõ vì sao có sự khác biệt trên nhưng lại căn cứ vào kết luận của Trung tâm thông tin và dịch vụ xây dựng là trái với quy định về giám định tư pháp.

Đối với yêu cầu bồi thường thu nhập bị mất do hư hỏng nhà với số tiền 60 triệu đồng mà cấp sơ thẩm và phúc thẩm không đồng ý, hội đồng giám đốc thẩm cho rằng trường hợp này bà Son phải nghỉ việc do nhà bị hư là có thật nên cần được bồi thường. Tuy nhiên cần xác định số ngày phải nghỉ việc và thu nhập của bà Son.

Từ những lập luận trên, hội đồng giám đốc thẩm tuyên hủy toàn bộ hai bản án sơ thẩm và phúc thẩm, giao hồ sơ cho TAND quận Bình Thạnh xét xử lại theo thủ tục sơ thẩm.

Tiếp tục hành trình khiếu nại

Quá trình TAND quận Bình Thạnh thụ lý lại vụ tranh chấp thì bà Son đề nghị tòa án áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, buộc Công ty Coteccons trả cho bà số tiền thuê nhà tính từ 3-7-2010 đến 3-10-2018 (99 tháng x 7 triệu đồng) là 693 triệu đồng để bà ra ngoài thuê nhà ở cho an toàn tính mạng.

Sau khi xem xét, tòa không chấp nhận yêu cầu này. Cho rằng yêu cầu của mình không được tòa giải quyết, bà Son không đến tham dự phiên tòa theo triệu tập. Trong khi đó, tòa cho rằng bà vắng mặt không lý do nên quyết định đình chỉ giải quyết vụ án.

Trong quyết định đình chỉ, TAND quận Bình Thạnh thể hiện bà Son được khởi kiện lại vụ án. Trong khi đó bà Son khiếu nại quyết định đình chỉ này, yêu cầu tòa tiếp tục giải quyết vụ án theo quyết định giám đốc thẩm chứ không khởi kiện lại.

Bà Son một mình nuôi 4 người con, tuy nhiên do nhà cửa xập xệ, điều kiện sống không đảm bảo nên cả 4 người con đều đã dọn ra ngoài sinh sống. Chỉ còn một mình bà bám trụ trong căn nhà "chờ sập" để theo đuổi vụ kiện.

Hàng xóm xây nhà, làm sao để giảm phiền phức?

TTO - Khi hàng xóm xây nhà, người xung quanh thường gặp cảnh xe cộ, nhân công ra vào thường xuyên, tiếng ồn, bụi, vật liệu rơi vãi, chưa kể hư đường, nứt tường, lún nhà…