Hai “cụ” điệp tỏa tán xanh mát cả khu vực rộng lớn - Ảnh: CHI BẢO

Cụ già ở bên cây cười nói: "Không chỉ mát nhờ tán xanh đâu, mà còn hồn cây làm mát cả tâm hồn người đấy. Không tin cứ đứng lát sẽ thấy đầu óc nhẹ nhàng hẳn".

Trên đầu chúng tôi, tán xanh của hai "cụ" điệp khổng lồ tỏa rộng gần cả 100m đường kính, phủ bóng qua bên kia đường quốc lộ 20. Tuy nhiên, phần gốc cây còn gây "choáng" hơn với gần chục vòng tay người ôm. Chiếc xe bán tải to đùng đậu bên cây vẫn trông nhỏ xíu.

Hai cây trồng khổng lồ nhất Di Linh

"Ba đời nhà tôi sống bên hai cụ điệp này rồi. Năm nay, tôi cũng đã 50 tuổi, lang thang rất nhiều nơi ở Lâm Đồng và khẳng định chưa từng thấy có cây trồng nào khổng lồ bằng hai cụ điệp này. Từ hồi tôi còn bé tí đã thấy nhiều người ôm không kín gốc rồi" - ông Nguyễn Đức Duy, một người dân có nhà ở sát bên hai gốc điệp, kể chuyện.

Vừa tâm sự, ông Duy vừa chỉ cái miếu thờ cây điệp do chính tay cha mình xây dựng bên gốc cây. Đây là nơi giáp ranh giữa hai xã Đinh Trang Hòa và Hòa Ninh (huyện Di Linh, Lâm Đồng). Lý do xây dựng miếu thờ cây này được ông Duy giải thích là thấy cây cổ thụ cao tuổi và quá lớn, nhiều năm tỏa bóng xanh che mát bao mái nhà và con người nên cha ông lập nơi hương khói. 

"Có tin thì có lành, mình cũng không mê tín gì. Việc khói hương cũng như là tri ân cây tỏa bóng mát che chở cho mình", ông Duy tâm sự.

Trong lúc chúng tôi đứng trò chuyện dưới gốc cổ thụ, nhiều người địa phương cũng tò mò tụ lại rôm rả góp chuyện. Ông Đỗ Hữu Nam, 63 tuổi, kể hồi mình mới lớn trước năm 1975 đã ấn tượng với hai cây điệp này vì thấy đã rất "khủng" rồi. 

Gốc cây to nhiều vòng tay người ôm - Ảnh: CHI BẢO

Ông Nam là dân Trà Vinh, theo cha mẹ lên cao nguyên Di Linh định cư từ năm 1970. Những buổi chiều tạm yên chiến sự, cậu nhóc Nam và bạn bè vẫn thường tung tăng chơi trốn tìm, đá banh dưới gốc cây.

Bây giờ, không ai có thể biết chính xác tuổi tác hai "cụ" đại thụ khổng lồ này, người thì nói phải hơn trăm năm, người thì nói cỡ trăm năm. Nhưng ông Duy cho biết thêm một thông tin là khi ông nội mình di cư từ miền Bắc vào đây năm 1954 đã thấy hai cây điệp này rất lớn rồi, cho nên ông rất ấn tượng với nó để rồi sau này hay kể chuyện đời cây, đời người cho con cháu nghe.

Ngày ấy, khu vực này có đồn lính Pháp và cả đồn điền của người Pháp mộ phu trồng trà, cà phê. Ông nội của ông Duy đã được nghe kể lại là hai cây điệp do người Pháp trồng, vì văn hóa của họ là đi đâu cũng hay trồng cây cối bên đường để lấy cảnh quan và bóng mát. 

Về sau, do hai cây điệp quá ấn tượng mà xóm dân này cũng tự nhiên mang tên Hai Cây Điệp, nhiều quán cà phê và tiệm tạp hóa cũng treo bảng Cây Điệp...

Nhiều cây sống tầm gửi trên thân “cụ” điệp, kể cả sâm đất - Ảnh: CHI BẢO

Những điều kỳ lạ

Khi nghe chúng tôi thắc mắc là từng thấy nhiều cây trăm tuổi rồi nhưng hiếm thấy cây nào khổng lồ như hai "cụ" điệp này thì chính người dân địa phương sống bên cây nói họ cũng ngạc nhiên về điều kỳ lạ này. 

Hai gốc cây đã khổng lồ gần cả chục vòng tay ôm. Nhưng phần tán cây còn kỳ lạ hơn với gần cả chục nhánh cây đâm xòe ra rất đẹp trên mỗi gốc và tỏa tán rộng bằng cả trăm mái nhà gom lại. Có nhánh cây đã lớn bằng mấy vòng tay người ôm, từ vệ đường bên đây tỏa bóng qua cả vệ đường bên kia. Ngoài phong lan, dương xỉ, các nhánh trên thân cây mọc cả những cây sâm đất tươi tốt.

Chỉ vào thân cây xù xì, mốc thếch màu thời gian, ông Duy nói còn nhiều đầu đạn vẫn đang găm bên trong từ thời chiến tranh. "Hồi trước, khu này hay có chiến trận và hai cụ điệp cũng bị "đổ máu". Nhưng kỳ lạ là tôi chưa bao giờ thấy một cành cây nào gãy đổ", ông Duy khẳng định. 

Trong khi người đàn ông 50 tuổi nói cả đời mình chưa thấy cành nào của hai cây điệp đại thụ bị hư hại, những người khác như ông Nam cũng khẳng định điều này. Qua bao trận mưa bão, hai "cụ" điệp vẫn kiên cường đứng vững mà chưa hề gây tai nạn gì cho người đi đường.

Hồi thập niên 1990, có dân chơi cổ thụ tận Hà Nội vào "ngắm nghía" hai "cụ" điệp nhưng sau đó đã lặng lẽ rút lui. Một phần vì họ khó bứng nổi gốc cây quá lớn như vậy, một phần do họ nghe được những tình cảm của người dân dành cho cây, kể cả những câu chuyện kỳ lạ. 

Ông Nam kể việc chính mắt mình thấy: "Một lần có chiếc xe cạp đào cống tới làm gần gốc cây, nhưng kỳ lạ là xe cứ tắt máy. Sau đó, người lái xe ghé miếu thờ cây, thắp nhang thì xe lại nổ máy bình thường"...

Ông Duy và am thờ bên gốc cây

Buổi chiều, lúc chúng tôi trò chuyện dưới tán xanh, có mấy người đi đường dừng lại thắp nhang miếu thờ bên gốc cây. Bà Hoàng Thị Hạnh, 61 tuổi, ở TP.HCM, kể lần nào có chuyện đi đường quốc lộ 20 qua đoạn Di Linh này bà đều dừng lại thắp nhang cho cây.

"Tôi thấy hai cây điệp to lớn và tỏa tán xanh mát nên thắp nén nhang thay lời cảm ơn cây", bà Hạnh trải lòng.

Còn ông Duy nói rằng ngoài mình sắp đĩa trái cây cúng cây vào dịp đầu tháng và giữa tháng, rất nhiều người dân cũng hay nhang khói ở đây. Trong đó có những người ốm yếu cầu xin đại thụ "cho thêm sức khỏe, thêm tuổi", và những bạn trẻ khấn xin tình duyên tươi đẹp và bền lâu như cây.

​Hội An gắn bia cây cổ thụ

TT - Cây được chọn gắn bia là cây đa - thường được gọi là cây da kèn - nằm ở góc đường Trần Cao Vân - Trần Hưng Ðạo.