Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho rằng tỉ lệ vô sinh ở nam thấp có thể là do nam giới thường ít khi khám vô sinh (nam có tâm lý ngại ngùng, xấu hổ hoặc thường quan niệm vô sinh là do vấn đề ở người vợ).

Ngại ngùng, xấu hổ, gán cho nữ giới

Theo định nghĩa của WHO, vô sinh là tình trạng một cặp vợ chồng có quan hệ tình dục, không tránh thai nhưng không thể mang thai tự nhiên trong một năm.

Nghiên cứu của WHO trên 8.500 cặp đôi vô sinh cho thấy nguyên nhân vô sinh do người nữ là khoảng 37%, người nam là 8% và cả nam và nữ là 35%. Nghiên cứu này cũng cho rằng sở dĩ tỉ lệ ở nam thấp còn có thể là do nam giới thường ít khi khám vô sinh.

Bác sĩ Lê Vũ Tân - khoa nam học Bệnh viện Bình Dân (TP.HCM) - cho biết nguyên nhân vô sinh thường đến từ cả hai phía. Tỉ lệ vô sinh ở các cặp vợ chồng là khoảng 15%, trong đó vô sinh nam chiếm 40%, vô sinh nữ chiếm 40%, 10% nguyên nhân do cả hai và 10% là chưa rõ nguyên nhân.

Tuy nhiên, thống kê tại các phòng khám vô sinh cho thấy luôn là phụ nữ chịu nhiều áp lực đầu tiên và thường đi khám trước.

Bác sĩ Đoàn Văn Lợi Em - trưởng khoa lâm sàng 3 Bệnh viện Da liễu (TP.HCM) - cho hay vô sinh có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, không chỉ phụ thuộc vào người vợ mà còn liên quan đến cả người chồng hoặc cả hai.

Riêng ở nữ giới, bác sĩ Em cho biết các tác nhân nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể gây vô sinh ở nữ giới thông qua các cơ chế gây viêm nhiễm ở tử cung và ống dẫn trứng.

Tình trạng viêm nhiễm kéo dài có thể làm xơ teo chít hẹp, dẫn đến giảm khả năng thụ tinh của tinh trùng và trứng. Ngoài ra tình trạng viêm dai dẳng còn phóng thích các yếu tố cytokine tiền viêm làm giảm chức năng co bóp để vận chuyển phôi thai xuống tử cung và giảm khả năng phát triển của phôi thai.

Theo thống kê của Bệnh viện Da liễu, số lượng bệnh nhân nữ đến khám tại bệnh viện có xu hướng tăng dần.

Chỉ do nữ giới là không công bằng

Bác sĩ Em cho biết vấn đề hiếm muộn và vô sinh ở nữ giới còn có thể nằm ở buồng trứng, tử cung, ống dẫn trứng hoặc sự rối loạn nội tiết như buồng trứng bị rối loạn phát triển, rối loạn kinh nguyệt, viêm nhiễm dai dẳng ở tử cung hoặc ống dẫn, tử cung có dị vật hay polyp, tắc ống dẫn trứng và lạc nội mạc tử cung...

Còn đối với nam giới, bác sĩ Tân cho biết có một số bệnh lý kèm theo ở nam giới cũng dẫn đến vô sinh. Điển hình như các vấn đề liên quan tới việc sản xuất tinh trùng (giãn tĩnh mạch tinh, tinh hoàn ẩn...), rối loạn tình dục (rối loạn cương, rối loạn xuất tinh), nhiễm trùng đường sinh dục, kháng thể kháng tinh trùng, ung thư tinh hoàn, ung thư dương vật, hóa trị và xạ trị...

Ngoài ra, môi trường sống (hóa chất, kim loại nặng, tia xạ, nhiệt độ vùng bìu quá nóng do môi trường làm việc, thói quen tắm nước nóng, mặc quần chật), lối sống và sử dụng thuốc (rượu, thuốc lá, stress, trầm cảm, tăng cân, đặc biệt tự ý sử dụng testosterone trong tập thể thao)... cũng là nguyên nhân gây vô sinh ở nam.

Bên cạnh nguyên nhân ở mỗi giới, bác sĩ Em cho biết thêm còn có nguyên nhân ở cả nam và nữ với những lý do trên. Việc xác định nguyên nhân và tìm phương pháp điều trị hiệu quả là rất quan trọng để tìm đến các chuyên gia y tế chuyên về vô sinh và hiếm muộn.

Các bác sĩ sẽ thăm khám, làm các xét nghiệm để đánh giá toàn diện cả người nam và người nữ, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp nhằm nâng cao khả năng thụ tinh và mang thai thành công.

Ngoài ra, các biện pháp truyền thông giáo dục về vấn đề vô sinh và hỗ trợ tâm lý cũng rất quan trọng. Điều này giúp các cặp vợ chồng hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách điều trị, giảm bớt căng thẳng và tạo điều kiện tốt nhất để đạt được mục tiêu có thai.

Nữ mắc quai bị nguy cơ vô sinh như nam

Việc mắc quai bị sẽ có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến khả năng sinh sản của cả nam lẫn nữ. Tại sao nữ giới cũng có nguy cơ vô sinh?