Khi các ngân hàng thương mại của Trung Quốc hạ lãi suất với một loạt các sản phẩm tiền gửi, người trẻ nước này đang tìm mọi cách để tìm ra nơi có lãi suất gửi tiết kiệm cao nhất. Song, đây lại là “đòn giáng” mạnh với Bắc Kinh khi quốc gia này đang nỗ lực hồi phục nền kinh tế với việc thúc đẩy chi tiêu tiêu dùng.

Dan Chen, chủ nhà máy và bán buôn quần áo, 34 tuổi, là một trong số đó. Hồi tháng 5, anh đã đi chuyến tàu khứ hồi 240 km từ phía nam Thâm Quyến đến Quảng Châu để gửi 1 triệu NDT. Anh dự kiến sẽ nhận về khoản lãi cao hơn 40.000 NDT trong 3 năm so với gửi ngân hàng gần nhà.

Trong khi đó, Melody, một “headhunter” 31 tuổi ở Vô Tích, đã đi 260 km đến Thượng Hải vào cả tháng 5 và tháng 6 để gửi tiết kiệm khoảng 500.000 NDT. Chị cho hay: “Đây chắc chắn là một món hời. Tiền lãi tôi kiếm được còn cao hơn cả phí di chuyển.”

Ở nhiều quốc gia, việc săn lùng nơi có lãi suất tiền gửi cao nhất chỉ đơn giản với việc so sánh trên trang web. Song, tại Trung Quốc, quá trình này kéo dài hơn. Dù các ngân hàng thương mại công khai lãi suất danh nghĩa trên trang web, nhưng trên thực tế, ngay cả các chi nhánh của cùng 1 ngân hàng lại có mức lãi suất và ưu đãi khác nhau.

Đối với khách hàng, “kế hoạch săn lùng” bao gồm: kiểm tra thông tin quảng cáo của ngân hàng trên mạng xã hội, tham khảo ý kiến bạn bè hoặc đến gặp những nhân sự quản lý tài khoản tiết kiệm ở các tổ chức cho vay khác nhau.

Giờ đây, “du lịch kiểu mục đích đặc biệt” là xu hướng đang nổi gần đây ở Trung Quốc. Cụ thể, mỗi người sẽ lựa chọn những kỳ nghỉ ngắn ngày, di chuyển với cường độ cao, hành trình dày đặc để giảm thiểu chi phí và tối đa hoá trải nghiệm.

Xu hướng này cũng đang được áp dụng với “cuộc chạy đua” tìm kiếm nơi có lãi suất tiền gửi hấp dẫn. Những người trẻ tuổi Trung Quốc đang áp dụng công thức chi phí thấp, lợi nhuận cao để lên kế hoạch cho những chuyến đi thời gian ngắn, mang lại lợi nhuận vững chắc cho khoản tiền tiết kiệm của mình.

Giảm tiêu tiền, chuyển sang tiết kiệm

Trong khi giới trẻ Trung Quốc thường ưa chuộng những lựa chọn đầu tư có lãi suất cao như quỹ cổ phiếu, thì sự trì trệ của nền kinh tế cũng như thị trường vốn đang buộc họ phải tiết kiệm. Chỉ số CSI 300 đã giảm hơn 25% trong 2 năm qua, nằm trong những chỉ số có thành tích kém nhất thế giới. Trong khi đó, bất động sản, nơi có khoảng 70% tài sản hộ gia đình, không còn là khoản đầu tư chắc chắn để làm giàu.

Melody chia sẻ: “Thị trường không còn thuận lợi trong 2 năm qua. Vậy tại sao phải đổ tiền vào những khoản đầu tư thiếu ổn định. Việc kiếm tiền cũng ngày càng khó hơn, vì thế tôi đã bắt đầu tiết kiệm - điều mà trước đây tôi chưa bao giờ suy nghĩ quá nhiều.”

Giống như du lịch “kiểu đặc biệt”, xu hướng đi tìm nơi có lãi suất tiền gửi tốt nhất có nguy cơ cản trở chi tiêu của người tiêu dùng. Tiền gửi hộ gia đình Trung Quốc dao động ở mức kỷ lục gần 130 nghìn tỷ NDT vào tháng 5. Cuộc khảo sát gần đây của PBOC về người gửi tiền ở thành thị cho thấy, nhiều người đang nhận thấy thu nhập sụt giảm và muốn tiết kiệm nhiều hơn.

Trên trang mạng xã hội Xiaohongshu, nhiều người dùng đã chia sẻ về các mẹo để có lãi suất tiền gửi cao hơn. Từ khoá “tiền gửi” và “tiết kiệm” trên nền tảng này có tổng cộng hơn 2 triệu bài đăng.

Shen Meng, giám đốc ngân hàng đầu tư Chanson & Co., nhận định: “Xu hướng này cho thấy mọi người đang bi quan về triển vọng tăng trưởng thu nhập của họ như thế nào. Đó là lý do tại sao họ dành nhiều thời gian để tìm kiếm các lựa chọn khác. Về tiêu dùng, hầu hết đều nghĩ rằng họ cần tiết kiệm tối đa để phòng những rủi ro bất ổn trong tương lai.”

Trong khi đó, việc đi tìm nơi có lãi suất tiền gửi cao đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ càng. Melody cho biết, cô đã “lùng sục” các trang web và nền tảng mạng xã hội để biết lãi suất của nhiều ngân hàng, sau đó lập bảng để so sánh. Cô cũng tìm lời khuyên trên Xiaohongshu về mẹo gửi tiền. Sau đó, Melody đến Thượng Hải, tìm các chi nhánh ngân hàng gần ga tàu nhằm giảm bớt thời gian đi lại và nhận thẻ ngân hàng mới để đủ điều kiện hưởng lãi suất ở nơi đó.

Chi nhánh Zhabei của Ngân hàng Giang Tô là lựa chọn phổ biến trong vài tháng qua. Lãi suất tiền gửi ở ngân hàng này tương đối cao và có vị trí cũng gần ga tàu Thượng Hải, chỉ cách đó 2 km.

Đối với Melody, lãi suất là cực kỳ quan trọng: Một ngân hàng này có lãi suất hàng năm là 3,5% với khoản tiền gửi kỳ hạn 3 năm; Trong khi chi nhánh ở Vô Tích cung cấp lãi suất 3,1%; Một ngân hàng khác cung cấp cho Melody lãi suất 3,55%. Trong khi đó, 5 ngân hàng quốc doanh lớn cung cấp lãi suất danh nghĩa lần lượt là 2,6% và 2,45% đối với khảon tiền gửi 3 năm.

Còn Chen đến từ Thâm Quyến nhận được khoản lãi suất hơn 4% cho tiền gửi kỳ hạn 3 năm ở một nhà cho vay tại Quảng Châu.

Mối rủi ro tiềm ẩn

Các nhà cho vay quy mô nhỏ của Trung Quốc thường cung cấp lãi suất tiền gửi cao để thu hút khách hàng. Tuy nhiên, họ có thể sớm phải “theo chân” các đối thủ lớn hơn và hạ lãi suất để giảm bớt áp lực dư nợ. Do đó, chênh lệch lãi suất tiền gửi sẽ không còn cao.

Người tiêu dùng cũng có nguy cơ mất một phần tiền gửi nếu ngân hàng nơi họ gửi tiền sụp đổ, vì chương trình bảo hiểm tiền gửi của Trung Quốc chỉ thanh toán tối đa 500.000 NDT.

Các ngân hàng khu vực và nông thôn của Trung Quốc đã cho nhiều doanh nghiệp địa phương và các dự án ưu tiên của chính phủ vay rất nhiều. Do đó, họ phải đối mặt với nhiều khoản nợ khó đòi và đây cũng là một điểm yếu trong lĩnh vực tài chính Trung Quốc.

Tháng 5 năm ngoái, một vụ lừa đảo trị giá hàng tỷ USD đã bị “lật tẩy” ở một số nhà cho vay địa phương ở tỉnh Hà Nam. Sau đó, rất nhiều người đã kéo đến để kêu gọi đòi lại tiền gửi.

Theo Shen Meng, những người gửi tiền muốn có mức lãi suất cao hơn có thể đã không quan tâm đến những rủi ro trong thời kỳ kinh tế suy thoái.

Một số người khác thì lại tỏ ra không nản lòng. Một người dùng trên Xiaohongshu chia sẻ anh đã đi từ Quý Châu đến Thượng Hải vào giữa tháng 6 để gửi hơn 500.000 NDT trong 5 năm, với lãi suất 4,5%. Anh này cho hay: “Đừng nói với tối các ngân hàng nhỏ có thể sụp đổ, tôi không nghe đâu.”

Với Chen và những người như anh, tiết kiệm là cách đặt cược an toàn nhất. Anh nói: “Tôi không tin tình hình sẽ thay đổi trong vài năm tới. Lựa chọn tốt nhất hiện nay là gửi tiền vào ngân hàng và nhận lãi cao trong chu kỳ lãi suất đi xuống.”

Tham khảo Bloomberg