Xiaozuowen (có nghĩa là “bài luận nhỏ” trong tiếng Trung Quốc) thường là một mục tin tức nhỏ chưa được xác minh, được chia sẻ dưới dạng hình ảnh trong các nhóm tin nhắn WeChat hoặc các ứng dụng truyền thông xã hội khác để tránh sự kiểm duyệt dựa trên văn bản của các nền tảng.
Hiện tượng này nổi lên trong thời gian Trung Quốc phong tỏa vì Covid-19, khi sự thiếu rõ ràng từ các phương tiện truyền thông chính thức dẫn đến hiện tượng đầu cơ dựa vào thông tin trực tuyến. Vào tháng 11/2022, một ảnh chụp màn hình gồm 4 đoạn có mục đích làm nổi bật sự thay đổi đối với việc mở cửa trở lại đã thúc đẩy một đợt phục hồi kéo dài hai ngày, giúp vốn hóa thị trường của Chỉ số MSCI Trung Quốc tăng 450 tỷ USD.
Ngày càng xuất hiện các ảnh chụp màn hình văn bản tuyên bố những thay đổi chính sách sắp xảy ra trong các lĩnh vực từ bất động sản đến hàng hóa đang thu hút sự chú ý ngày càng tăng của các nhà đầu tư, cũng như từ các cơ quan quản lý lo ngại về tính xác thực và động cơ đằng sau chúng.
Trong một trong những ví dụ đầu tiên về hành động chống lại thông lệ này, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) vào tháng trước đã phạt Esteel - một công ty tư vấn hàng hóa nhỏ - 360.000 nhân dân tệ (49.700 USD) vì đã xuất bản thông tin trên WeChat mà cơ quan quản lý cho là “sai sự thật” và “không có xác minh".
CSRC cho biết, 2 nhân viên của Esteel đã sử dụng nền tảng truyền thông xã hội vào năm ngoái để tuyên bố rằng Đường Sơn - thành phố sản xuất thép chính của Trung Quốc - sẽ áp đặt các hạn chế sản xuất và công ty khai thác Rio Tinto sẽ giảm sản lượng. Do đó, giá hợp đồng tương lai quặng sắt đã tăng 7,6% - tương đương với hàng chục tỷ nhân dân tệ.
Tan Yifei, người sáng lập Công ty Tư vấn Jince Frontier có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết, mức độ phổ biến của các bài đăng cho thấy việc thiếu các dịch vụ thông tin đáng tin cậy ở Trung Quốc. “Bạn không thể nói đó là một hiện tượng chỉ có ở Trung Quốc, nhưng nó chắc chắn sẽ lan rộng hơn khi thị trường thông tin bị bóp méo”, ông cho biết.
Bên cạnh đó, 6 nhà đầu tư cổ phiếu và trái phiếu ở Trung Quốc được Financial Times phỏng vấn cho biết, họ đọc mọi bài viết và dựa vào chúng để giao dịch, mặc dù điều này được thực hiện chủ yếu vì FOMO (sợ bỏ lỡ).
Một nhà kinh tế làm việc cho một ngân hàng đầu tư của Úc cho biết, các ảnh chụp màn hình không phải là "vô căn cứ" vì chúng phản ánh kỳ vọng của thị trường đối với các chính sách. Tuy nhiên, thực tế chỉ ra rằng, hướng dẫn chính sách hiện tại không đủ rõ ràng.
Theo các nhà quan sát thị trường, quy trình hoạch định chính sách của Trung Quốc ngày càng trở nên không rõ ràng trong những năm gần đây. Năm nay, căng thẳng địa chính trị cũng đã khiến truyền thông trong nước trở nên thận trọng.
Các bài viết theo dạng các rò rỉ được cho là từ các bản thảo chính sách, bản ghi nhớ nội bộ và bản ghi một phần các cuộc họp ngày một nhiều và thường xuất hiện vài ngày một lần. Tác giả của chúng thường ẩn danh, nhưng các nhà bình luận, môi giới và thậm chí cả đại lý bất động sản đang sử dụng hoặc chia sẻ.
Thị trường bất động sản đã chứng tỏ là một chủ đề phổ biến cho sự đầu cơ của xiaozuowen, đặc biệt là về việc liệu chính phủ có tung ra các biện pháp kích thích hơn nữa cho lĩnh vực này hay không.
Cổ phiếu của nhà phát triển bất động sản Longfor đã tăng 8% vào ngày gần đây sau khi ảnh chụp màn hình văn bản tuyên bố các hạn chế mua nhà ở một số thành phố sắp bị hủy bỏ.
“Tôi gọi bản chất của hiện tượng này là trò chơi thứ cấp. Những khúc mắc trong nội dung chưa được thực hiện này phát sinh khi các nhà đầu tư không còn gì để giao dịch mà phải tìm kiếm sự thay đổi tiếp theo trong kỳ vọng”, một nhà phân tích định lượng tại một công ty chứng khoán Trung Quốc cho biết.
“Nếu tôi biết xiaozuowen chắc chắn sẽ gây ra phản ứng tiêu cực rất lớn từ thị trường, tôi sẽ đặt lệnh và cắt giảm rủi ro trước khi thị trường mở cửa. Nếu thông tin bắt đầu xuất hiện vào giữa trưa... , tôi sẽ phải hành động thật nhanh để vượt qua nó”, một nhà giao dịch trái phiếu ở Hồng Kông cho biết.
“Đơn giản là có quá nhiều xiaozuowen. Các nhà đầu tư dài hạn như chúng tôi không thể theo kịp nó”, một nhà giao dịch trái phiếu tại một công ty quản lý tài sản thuộc sở hữu nhà nước của Trung Quốc tại Hồng Kông cho biết.