Trong số 54 bị cáo của vụ đại án “chuyến bay giải cứu” được xét xử sơ thẩm bắt đầu từ ngày 11/7, có 4 bị cáo bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” theo khoản 3 Điều 356 Bộ Luật Hình sự với hình phạt tù từ 10 năm đến 15 năm.
Cụ thể bao gồm bị cáo Trần Việt Thái – cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia; Nguyễn Lê Ngọc Anh, Nguyễn Hoàng Linh và Đặng Minh Phương đều là cựu cán bộ Đại sứ Việt Nam tại Malaysia.
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao trình bày tại phiên tòa, từ tháng 5/2020, Trần Việt Thái được bổ nhiệm làm Đại sứ Việt Nam tại Malaysia, có nhiệm vụ chỉ đạo, tổ chức thực hiện và chịu trách nhiệm về việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia.
Trong đó, có chịu trách nhiệm trong việc tổ chức các chuyến bay giải cứu đưa công dân Việt Nam ở Malaysia về nước trong đại dịch Covid-19.
Bị cáo Trần Việt Thái – cựu Đại sứ Việt Nam tại Malaysia bị dẫn giải tới phiên tòa.
Từ tháng 5/2020 đến tháng 1/2022, Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia đã tổ chức 21 chuyến bay giải cứu đưa công dân Việt Nam từ Malaysia về nước.
Trong đó, từ tháng 5/2021 đến tháng 1/2022, tổ chức 8 chuyến bay “giải cứu”, đưa 1.891 người đã chấp hành xong án phạt tù ở 19 trại chờ tại Malaysia (người mãn hạn tù) về nước.
Để tổ chức 8 chuyến bay đưa người mãn hạn tù về nước, Trần Việt Thái đã phân công, chỉ đạo Nguyễn Hoàng Linh - Bí thư thứ Hai phụ trách văn hóa, báo chí, cộng đồng và Nguyễn Lê Ngọc Anh - Bí thư thứ Hai phụ trách công tác bảo hộ công dân chịu trách nhiệm chính tổ chức chuyến bay, khảo sát tại các trại chỗ, xây dựng kế hoạch, phương án, đề xuất kinh phủ, mức thu, chi.
Theo phân công Nguyễn Lê Ngọc Anh chịu trách nhiệm liên lạc với chủ tàu, chủ sử dụng lao động, người nhà của người mãn hạn tù để yêu cầu nộp chi phí đưa người mãn hạn tù về nước. Nguyễn Hoàng Linh liên hệ, phối hợp với Cục nhập cư, các trại chờ của Malaysia.
Đặng Minh Phương - Cán bộ kế toán cùng Nguyễn Lê Ngọc Anh và Nguyễn Hoàng Linh thực hiện giám sát, quản lý thu, chi kinh phí tổ chức chuyến bay và một số cán bộ khác thực hiện nhiệm vụ được phân công.
Sau khi khảo sát tại các trại chở, Nguyễn Lê Ngọc Anh, Nguyễn Hoàng Linh và Đặng Minh Phương bàn bạc, đề xuất và được Trần Việt Thái quyết định mức thu: 20,3 triệu đồng/người mãn hạn tù có hộ chiếu, 24,94 triệu đồng/người không có hộ chiếu (trong đó, thu để cấp hộ chiếu là 4,64 triệu đồng/cuốn); những người ở đảo xa cần mua vé máy bay và chi phi dẫn giải cho cán bộ trại của Malaysia thì mức thu từ 30 triệu đồng đến 35 triệu đồng/người.
Số tiền thu được để chi phí đưa công dân Việt Nam về nước, chi đối ngoại và bồi dưỡng cho cán bộ ở Đại sứ quán Việt Nam tại Malaysia.
Sau khi thông báo mức thu tiền trên, Đại sứ quán Việt Nam yêu cầu người thân, chủ lao động của những người mãn hạn tù nộp tiền vào tài khoản được quy định.
Đến tháng 11/2021, sau khi tổ chức được 4 chuyến bay, do kết thúc nhiệm kỳ, Đặng Minh Phương về nước, Trần Việt Thái phân công, chỉ đạo Nguyễn Lê Ngọc Anh tiếp tục phụ trách quản lý thu, chi 4 chuyến bay còn lại.
Tổng số tiền đã thu được của người thân hoặc chủ lao động của những người mãn hạn tù qua các tài khoản là 44.6 tỷ đồng.
Trần Việt Thái đã chỉ đạo sử dụng 33 tỷ đồng để chi phí cho việc tổ chức 8 chuyến bay, 1,15 tỷ đồng để chi phí hỏa táng cho những người mãn hạn tù tại các trại của Malaysia bị chết vì mắc Covid-19.
Số tiền còn lại 10,45 tỷ đồng, Trần Việt Thái đã chỉ đạo sử dụng 5,45 tỷ đồng chi cho các cán bộ, nhân viên Đại sứ quán, trong đó: Trần Việt Thái được hưởng 580 triệu đồng; Nguyễn Lê Ngọc Anh và Nguyễn Hoàng Linh mỗi người được hưởng 480 triệu đồng. Đặng Minh Phương được hướng 220 triệu đồng, và một số cán bộ khác trong Đại sứ quán ở Malaysia được hưởng tổng cộng số tiền 3,69 tỷ đồng.
Số tiền còn lại 908.740 Ringgit Malaysia (tương đương khoảng 5 tỷ đồng) đã thu của người mãn hạn tù, Trần Việt Thái giao cho thủ quỹ Dương Hương Ly quản lý tại Đại sứ quán Việt Nam ở Malaysia. Ngày 28/3/2023, Dương Hương Ly đã giao nộp lại toàn bộ số tiền 908.740 Ringgit Malaysia cho Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an.
Quang cảnh phiên tòa sơ thẩm.
Như vậy, trong quá trình tổ chức 8 chuyến bay “giải cứu” đưa người mẫn hạn tù ở Malaysia về nước, Trần Việt Thái, Nguyễn Lê Ngọc Anh, Nguyễn Hoàng Linh thu tiền trái quy định của pháp luật và cao hơn chi phi thực tế từ những người mãn hạn tù để chi và hưởng lợi bất chính, gây thiệt hại số tiền 10,45 tỷ đồng; Đặng Minh Phương liên đới gây thiệt hại số tiền hơn 5,7 tỷ đồng.
Quá trình điều tra, Trần Việt Thái nộp 580 triệu đồng, Nguyễn Hoàng Linh nộp 480 triệu đồng, Đặng Minh Phương nộp 220 triệu đồng để khắc phục hậu quả.