Sáng nay (17-7), phiên tòa vụ chuyến bay giải cứu bước sang ngày xét xử thứ năm. Theo thông báo từ chủ tọa, hội đồng xét xử sẽ kết thúc phần thẩm vấn chuyển sang tranh tụng, đại diện viện kiểm sát đề nghị mức án với các bị cáo.

Trong 54 bị cáo, có 23 cựu quan chức bị cáo buộc nhận hối lộ, trong đó 18 người bị truy tố khung hình phạt tử hình. 21 người bị cáo buộc đưa hối lộ để được cấp phép chuyến bay giải cứu, những người còn lại bị cáo buộc môi giới hối lộ, lừa đảo chiếm đoạt tài sản và lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Các bị cáo bị cáo buộc đưa, nhận hối lộ 515 lần với 165 tỉ đồng liên quan cấp phép chuyến bay giải cứu, chuyến bay combo.

Cựu quan chức khai không đòi hỏi, các doanh nghiệp kêu bị ép buộc

Trong suốt bốn ngày thẩm vấn, các bị cáo là cựu quan chức thuộc Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế, Văn phòng Chính phủ, Cục Quản lý xuất nhập cảnh… đều thừa nhận được các doanh nghiệp "lót tay" từ vài tỉ đến vài chục tỉ đồng để cấp phép chuyến bay giải cứu.

Tuy nhiên, hầu hết những người này đều phủ nhận lời khai của các doanh nghiệp về việc gây khó dễ, ép buộc và ngã giá "chung chi". Họ lý giải khoản tiền nhận từ các doanh nghiệp là được cảm ơn sau khi tổ chức các chuyến bay giải cứu.

Cựu quan chức cao nhất bị ra tòa trong vụ án này là ông Tô Anh Dũng - cựu thứ trưởng Bộ Ngoại giao. Ông Dũng nhiều lần khẳng định "không gây khó khăn", "không ép buộc" doanh nghiệp phải đưa tiền để được cấp phép chuyến bay giải cứu.

Giải thích cho hành vi nhận tiền của mình, ông Dũng nói: "Sau khi các doanh nghiệp tổ chức bay xong thì họ chủ động liên hệ bị cáo. Bị cáo không có mưu đồ, không đòi hỏi gì. Doanh nghiệp họ đến tiếp xúc bị cáo để cảm ơn".

Mặc dù nhiều lần khai "không đòi hỏi" nhưng cựu thứ trưởng thừa nhận đã được các doanh nghiệp "lót tay" số tiền lên đến 21,5 tỉ. Nhận số tiền hối lộ lớn như vậy nhưng cựu thứ trưởng nói rằng ở thời điểm ấy không nhận thức được đây là sai phạm.

Một trong những bị cáo nhận được nhiều lượt xét hỏi nhất là Phạm Trung Kiên - cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế.

Ông Kiên dù không có chức năng, nhiệm vụ trong phê duyệt chuyến bay, nhưng lại là cán bộ nhận hối lộ nhiều nhất cả số lần và số tiền trong vụ chuyến bay giải cứu. Kiên bị cáo buộc nhận tiền 253 lần, tương đương 42,6 tỉ đồng trong vụ chuyến bay giải cứu.

Hội đồng xét xử nhiều lần thẩm vấn làm rõ Kiên có đưa số tiền nhận hối lộ cho ai khác và sử dụng số tiền này như thế  nào.

Tại tòa, Kiên một mực phủ nhận cáo buộc ra giá 150 - 200 triệu để được cấp phép một chuyến bay giải cứu, chuyến bay combo.

Kiên khẳng định không yêu cầu doanh nghiệp phải "lót tay", các mức chi, hình thức chi đều do "doanh nghiệp chủ động đề xuất".

Khi chủ tọa dồn dập đưa ra các câu hỏi về việc "có đưa tiền cho ai khác" thì Kiên một mực khẳng định "không đưa cho ai". Cựu thư ký cũng khẳng định "không bị ai tác động để khai khác đi".

Ở chiều ngược lại, các bị cáo là chủ các doanh nghiệp thì khai bị các cựu quan chức yêu cầu phải chi tiền, ngã giá cả trăm triệu một chuyến bay giải cứu hoặc gây khó dễ ép họ phải chung chi. Một số ít bị cáo khai "tự nguyện cảm ơn".

Bị cáo Vũ Minh Thắng (giám đốc Công ty Thuận An) khai sau 8 lần bị Cục Lãnh sự làm khó đánh trượt hồ sơ, đến lần thứ 9 công ty mới được cấp phép chuyến bay đầu tiên. Việc này suôn sẻ do ông Thắng đã "chi" 600 triệu đồng cho cục trưởng Cục Lãnh sự Nguyễn Thị Hương Lan.

Thậm chí, sau lần "bôi trơn" trên, ông Thắng nhận được điện thoại từ Phạm Trung Kiên (cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế) và Vũ Anh Tuấn (cựu phó phòng tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an) yêu cầu "lên gặp nói chuyện".

Thực chất, cuộc nói chuyện này là để ra giá yêu cầu ông Thắng phải "chi" 150-200 triệu một chuyến bay, "nộp cho Kiên hay cho Tuấn thì cũng giá vậy".

Bị cáo Đào Minh Dương (chủ tịch HĐQT Công ty Vijasun) khi trả lời xét hỏi hay khi đối chất với Kiên đều khẳng định tại phòng họp của Bộ Y tế chứng kiến Kiên quát tháo các đại diện doanh nghiệp và yêu cầu chung chi giá 150 triệu một chuyến bay.

Thậm chí, Dương còn khai có thời điểm cứ 8h30 hằng ngày là Kiên gọi điện giục chuyển tiền. "Kiên gửi ảnh quyết định phê duyệt chuyến bay, nói thứ trưởng đã ký rồi, anh chuyển tiền thì mới có dấu", Dương khai.

Một bị cáo khác còn khai, khi Kiên ra giá 150 triệu, có đề nghị giảm giá xuống 100 triệu một chuyến bay thì Kiên nói không được vì "có barem rồi".

Mâu thuẫn lời khai kế hoạch chạy án 2 triệu USD

Phiên tòa những ngày xét hỏi cũng nhiều lần có diễn biến bất ngờ khi các bị cáo là cựu cán bộ công an liên tục đưa ra những lời khai trái ngược nhau về cáo buộc chạy án hơn 2 triệu USD vụ chuyến bay giải cứu.

Thậm chí, bị cáo Hoàng Văn Hưng, cựu trưởng phòng thuộc Cơ quan an ninh điều tra (Bộ Công an), còn khẳng định "chỉ cần viện kiểm sát đưa ra một chứng cứ thì tôi sẽ nhận tội ngay".

Bị cáo Nguyễn Anh Tuấn, cựu phó giám đốc Công an Hà Nội, cả khi trả lời xét hỏi và khi đối chất đều khai rất rõ từng lần nhận tiền từ Nguyễn Thị Thanh Hằng (cựu phó tổng giám đốc Công ty Bầu Trời Xanh) và đưa lại cho Hoàng Văn Hưng giúp "chạy án".

Các cuộc gặp giữa Hưng và Hằng để bàn bạc về kế hoạch "quyết tâm cứu Sơn" (Lê Hồng Sơn - cựu tổng giám đốc Công ty Bầu Trời Xanh - PV) đều diễn ra tại nhà riêng của cựu phó giám đốc Công an Hà Nội.

Sau mỗi lần gặp ông Tuấn đều trực tiếp đưa cho Hưng từ một đến vài trăm ngàn USD để tìm cách giúp Sơn thoát tội.

Ông Tuấn cho biết có một lần Hưng yêu cầu phải chuẩn bị 450.000 USD, trong đó 350.000 USD đưa cho viện kiểm sát, còn 100.000 USD đưa cho lãnh đạo vụ. Sau khi chuẩn bị tiền, Hưng yêu cầu ông Tuấn chia số tiền làm 2 túi rồi xếp vào chiếc cặp nhãn hiệu Samsonite cài mã khóa 104.

Ông Tuấn đã nhờ người mang chiếc cặp bên trong đựng 450.000 USD giao cho Hưng tại cổng cơ quan của cựu điều tra viên. Việc giao nhận chiếc cặp đã bị camera ghi lại.

Tuy nhiên, tại tòa Hưng phản bác lại toàn bộ lời khai trên. Ông thừa nhận có gặp bị cáo Nguyễn Thị Thanh Hằng tại nhà riêng của ông Tuấn nhưng "không trao đổi về việc chạy án".

Bị cáo Hưng khẳng định mình bị oan và "không chiếm đoạt tiền chạy án" như cáo buộc.

Về cáo buộc nhận một chiếc cặp do ông Tuấn gửi đến bên trong đựng 450.000 USD, Hưng thừa nhận có được đưa cho chiếc cặp này nhưng "bên trong không có tiền mà chỉ có bốn chai rượu vang"?!

Theo cáo trạng, ông Tuấn đã nhận hơn 2,6 triệu USD từ Hằng để nhờ Hưng giúp "chạy án". Ông Tuấn khai chỉ giữ lại 400.000 USD, còn lại 2,25 triệu USD đều đưa hết cho Hưng để "chạy án".

Ngược lại, ông Hưng khai không nhận bất kỳ khoản nào. Cơ quan điều tra kết luận chỉ đủ căn cứ xác định ông Hưng nhận hai lần, tổng cộng 800.000 USD. Ông Tuấn bị truy tố tội môi giới hối lộ, còn ông Hưng phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Vụ chuyến bay giải cứu: thêm lời khai mới việc cựu điều tra viên cầm túi tiền

Tại phiên tòa vụ chuyến bay giải cứu, bị cáo Hằng khẳng định nhìn thấy Hưng khi từ nhà ông Tuấn ra về cầm theo chiếc túi do mình mang đến. Trong chiếc túi này đựng tiền do Hằng chuẩn bị để nhờ Tuấn chuyển cho Hưng.