Sáng 17/7, sau gần 2 tiếng tạm dừng phiên xử để các bị cáo xuất trình chứng từ nộp tiền khắc phục hậu quả, đại diện Viện Kiểm sát đã công bố bản luận tội đối với 54 bị cáo trong vụ án “chuyến bay giải cứu”.
Mở đầu phiên xử sáng nay, Chủ tọa phiên tòa thông báo, đại diện VKS đề nghị các bị cáo, luật sư cung cấp tài liệu, chứng từ nộp tiền khắc phục hậu quả vụ án.
Việc này nhằm để đại diện VKS có cơ sở xem xét các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm cho bị cáo.
Lúc 9h53, phiên tòa tiếp tục làm việc với phần luận tội, đề nghị mức án từ VKS.
Theo đại diện VKS, khi dịch COVID-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, Chính phủ đã chỉ đạo tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước để phòng chống dịch. Văn phòng Chính phủ, tổ công tác của một số Bộ (Ngoại giao, Y tế, Công an, Giao thông vận tải, Quốc phòng) và địa phương thực hiện quy trình cấp phép chuyến bay và cho chủ trương cách ly.
Tuy nhiên, lợi dụng dịch bệnh, lợi dụng chủ trương nhân đạo của nhà nước, một số bị cáo trong vụ án đã trục lợi bằng cách gây khó khăn, nhũng nhiễu, tạo cơ chế xin - cho buộc các doanh nghiệp phải 'bôi trơn', đưa hối lộ để được cấp phép 'chuyến bay giải cứu'.
Từ đó, các doanh nghiệp phải tăng giá vé máy bay, chi phí tổ chức, ảnh hưởng đến uy tín Nhà nước, mất đi bản chất tốt đẹp của chính sách giải cứu công dân về nước trong đại dịch, do đó việc truy tố, xét xử vụ án là cần thiết, đảm bảo sự răn đe.
Đánh giá lời khai của các bị cáo về việc không nhận thức hành vi nhận tiền là vi phạm, VKS cho rằng, trong phần thẩm vấn, một số bị cáo đã lập lờ khi biện minh việc nhận tiền chỉ là được "cảm ơn”, trong khi số tiền nhận bằng cả gia tài nhiều người mơ ước.
Theo đó, đại diện VKS tái khẳng định quan điểm “Không thể coi là cảm ơn khi các doanh nghiệp buộc phải đưa tiền cho các bị cáo để được cấp phép chuyến bay giải cứu”.
Cụ thể, với bị cáo Phạm Trung Kiên, đại diện VKS nhận định, với vai trò là thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế, song lợi dụng việc nhận giấy tờ cấp phép các chuyến bay, Phạm Trung Kiên đã "làm khó", buộc các doanh nghiệp phải chi hối lộ.
“Trong vụ án, bị cáo là người nhận nhiều tiền nhất, với thủ đoạn trắng trợn nhất, sau khi vụ án phát giác, bị cáo đem trả một phần cho doanh nghiệp và yêu cầu họ nói việc đưa nhận tiền là giao dịch vay mượn nhằm che giấu cơ quan chức năng. Do đó, hành vi của Kiên cần xử lý bằng bản án nghiêm khắc để răn đe", VKS đánh giá.
Theo cáo trạng, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, Phạm Trung Kiên đã yêu cầu đại diện các doanh nghiệp, cá nhân chi tiền từ 50 triệu đến 200 triệu đồng/1 chuyến bay. Đối với chuyến bay combo, Kiên ra giá với doanh nghiệp phải "chung chi" từ 500-1 triệu đồng/1 khách. Đối với khách lẻ, Kiên ra giá từ 7-15 triệu đồng/khách.
Chỉ trong 8 tháng của năm 2021, Phạm Trung Kiên đã có đến 253 lần nhận tiền của 18 cá nhân là đại diện doanh nghiệp và một số khách lẻ với tổng số tiền hơn 42 tỷ đồng.
Ngoài ra, Kiên còn cùng với Vũ Anh Tuấn, cựu cán bộ Cục Quản lý xuất nhập cảnh - Bộ Công an, yêu cầu, gợi ý các doanh nghiệp liên hệ, chi tiền cho Kiên để được Bộ Y tế chấp thuận chuyến bay cũng như kịp trả lời các văn bản liên quan "chuyến bay giải cứu". Trong đó, bị cáo này nhiều lần nhận tiền ở trụ sở Bộ Y tế hoặc yêu cầu lãnh đạo các doanh nghiệp chuyển vào tài khoản ngân hàng của bà Nguyễn Bích Ngọc (mẹ vợ Kiên).
Tại toà, Kiên khai đã dùng số tiền hơn 42 tỷ đồng nhận hối lộ đó đi mua nhiều bất động sản tại huyện Ba Vì, Hoài Đức (Hà Nội) và ở Mũi Né (Bình Thuận). Đáng chú ý, Kiên còn khai cho chú họ bên nhà vợ ở Thái Bình vay hơn 10 tỷ bằng hình thức chuyển khoản, song khi bị truy hỏi, Kiên không nhớ đầy đủ tên họ của người chú.
“Bị cáo có đủ căn cứ khẳng định mình không hề quát tháo, ép buộc ai, cái này cơ quan điều tra có thể chứng minh, bản thân doanh nghiệp họ tự nguyện đưa”, Phạm Trung Kiên nói.
Trong khi đó, bị cáo Đào Minh Dương (Chủ tịch HĐQT Công ty Vijasun) cho hay, hồi tháng 9/2021, đã chứng kiến Kiên quát bị cáo Phạm Bá Sơn (nhân viên Công ty Thái Hòa) tại phòng họp của Bộ Y tế: “Tôi lạ gì các anh, mỗi tàu bay, bay về thu hàng mấy tỷ đồng”, rồi yêu cầu nộp cho mình 150 triệu đồng mỗi chuyến.