Đương đầu với thách thức

Đánh giá tình hình thực hiện công tác thuế 6 tháng đầu năm 2023, Cục Thuế TPHCM triển khai thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước năm 2023 trong bối cảnh nền kinh tế của TPHCM nói riêng và cả nước nói chung phải đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức khi sản xuất công nghiệp, xuất nhập khẩu suy giảm, thương mại tăng trưởng chậm, giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp. Ngoài ra, xung đột... cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt; lạm phát ở mức cao, chính sách tiền tệ thắt chặt, tăng lãi suất kéo dài dẫn đến suy giảm tăng trưởng, suy giảm nhu cầu tiêu dùng ở nhiều nước; rủi ro trên các thị trường tài chính, tiền tệ, bất động sản quốc tế gia tăng, ảnh hưởng nặng nề đến người dân và nền kinh tế toàn cầu.

Với vai trò là cơ quan quản lý thu trên địa bàn, Cục Thuế đã triển khai Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 06/01/2023 của Chính phủ, thực hiện đầy đủ các chỉ đạo của UBND TPHCM, Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, tranh thủ sự hỗ trợ, phối hợp của cấp ủy, chính quyền địa phương, của các Sở, ngành trong công tác quản lý thuế trên địa bàn. Cục Thuế đã chỉ đạo các đơn vị triển khai kịp thời các Nghị quyết, chính sách về thuế của Quốc hội, Chính phủ để kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ người nộp thuế phục hồi sản xuất, kinh doanh.

Song song với việc triển khai tốt các biện pháp nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, Cục Thuế TPHCM cũng đã chỉ đạo các đơn vị thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các biện pháp quản lý thuế như quản lý chặt chẽ nguồn thu, tăng cường chống thất thu ngân sách gắn với đẩy mạnh cải cách hành chính tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế, tăng cường quản lý nợ thuế, đẩy mạnh quản lý nội ngành.

6 tháng đầu năm 2023, Cục Thuế TPHCM đã thực hiện nhiệm vụ thu ngân sách Nhà nước với tổng thu được là 164.290 tỷ đồng, đạt 50,8% dự toán năm, bằng 94,7% so với cùng kỳ năm 2022, nếu loại trừ các khoản thu đột biến và tác động của chính sách thì tổng thu 6 tháng đầu năm 2023 bằng 97% so với cùng kỳ.

Những nguyên nhân... giảm

Về thuế giá trị gia tăng (GTGT), cũng theo Cục Thuế TPHCM, số thu thuế GTGT 6 tháng đầu năm là 34.080 tỷ đồng, đạt 41,1% dự toán pháp lệnh, bằng 87,2% so với cùng kỳ 2022. Nguyên nhân thuế GTGT 6 tháng giảm so với cùng kỳ là do hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn còn gặp nhiều khó khăn, tập trung vào các ngành như xây dựng, bất động sản, sản xuất... Đồng thời, số thu GTGT còn chịu tác động bởi chính sách gia hạn thuế GTGT, ước tổng số tiền được gia hạn trong 6 tháng đầu năm là 3.682 tỷ đồng (tháng 4: 1.467 tỷ đồng, tháng 5: 1.173 tỷ đồng, tháng 6: 1.042 tỷ đồng). Nếu loại trừ số gia hạn thì tổng thu 6 tháng đầu năm 2023 bằng 93,4% so với cùng kỳ.

Thuế tiêu thụ đặc biệt 6 tháng đầu năm thu được 10.341 tỷ đồng, đạt 43,1% dự toán pháp lệnh, bằng 83,8% so với cùng kỳ. Nguyên nhân là do sản lượng tiêu thụ các mặt hàng bia, rượu và ôtô đều giảm mạnh so với cùng kỳ. Chẳng hạn, mặt hàng bia, rượu bằng 83% còn mặt hàng ôtô chỉ bằng 44% (riêng mặt hàng thuốc lá sản lượng tiêu thụ tương đương so với cùng kỳ). Các sắc thuế khác, như số thu dầu thô 6 tháng đầu năm thu được 12.687 tỷ đồng, đạt 79,3% dự toán, bằng 91,5% so với cùng kỳ. Nguyên nhân giảm tăng trưởng là do giá dầu có xu hướng giảm.

Số thu thuế thu nhập cá nhân (TNCN) 6 tháng đầu năm thu được 30.818 tỷ đồng, đạt 54,1% dự toán, bằng 96,5% so với cùng kỳ. Nguyên nhân là do thuế TNCN từ chuyển nhượng bất động sản, chứng khoán giảm sâu, trong khi đó tốc độ tăng trưởng của thuế TNCN từ tiền lương, tiền công và các khoản khác chưa đủ bù đắp được. Cụ thể, 6 tháng đầu năm 2023, thuế TNCN từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản giảm 3.123 tỷ đồng (tương ứng giảm 62,6% so với cùng kỳ), thuế TNCN từ chứng khoán giảm 756 tỷ đồng (tương ứng giảm 50,3% so với cùng kỳ).

Hỗ trợ về thuế để kích cầu, sản xuất kinh doanh

Về số thu thuế bảo vệ môi trường 6 tháng đầu năm thu được 2.408 tỷ đồng, đạt 24,1% dự toán, bằng 50,5% so với cùng kỳ. Nguyên nhân số thu giảm do thực hiện về giảm mức thu thuế bảo vệ môi trường, ước tính giảm 3.241 tỷ đồng trong 6 tháng đầu năm, đồng thời sản lượng bán ra cũng suy giảm so với cùng kỳ. Số thu lệ phí trước bạ 6 tháng đầu năm thu được 2.870 tỷ đồng, đạt 42,8% dự toán, bằng 69,8% so với cùng kỳ.

Nguyên nhân giảm tăng trưởng là do không còn ảnh hưởng kích cầu từ chính sách giảm 50% lệ phí trước bạ và những khó khăn của thị trường bất động sản dẫn đến số lượng hồ sơ đăng ký giảm. Cụ thể, trong 6 tháng đầu năm 2023, số lượng hồ sơ đăng ký nộp lệ phí trước bạ nhà đất là 68.007 hồ sơ, giảm 43% so với cùng kỳ năm 2022 dẫn tới số thu lệ phí trước bạ nhà đất chỉ đạt 645,8 tỷ đồng, giảm 55% so với cùng kỳ.

Số thu tiền sử dụng đất 6 tháng đầu năm là 2.502 tỷ đồng, đạt 19,5% dự toán, bằng 29% so với cùng kỳ. Nguyên nhân do cùng kỳ năm 2022 phát sinh một số khoản thu đột biến, nếu loại trừ các khoản đột biến thì lũy kế 6 tháng năm 2023 bằng 86,7% so với cùng kỳ. Ngoài ra, số lượng hồ sơ xin chuyển đổi mục đích sử dụng đất giảm so với cùng kỳ, góp phần khiến cho số thu không được như kỳ vọng.

Số thu từ xổ số kiến thiết 6 tháng đầu năm là 2.539 tỷ đồng, đạt 63,5% dự toán, tăng 8,1% so với cùng kỳ. Số thu khác ngân sách 6 tháng đầu năm là 3.485 tỷ đồng, đạt 116,2% dự toán, bằng 115,4% so với cùng kỳ (nguyên nhân tăng thu là do có 1.700 tỷ đồng nộp đột biến, trong đó nổi bật là 900 tỷ đồng thu từ khai thác hạ tầng của Tổng công ty cảng hàng không Việt Nam).

Kê khai thuế

Như vậy, công tác thu ngân sách Nhà nước 6 tháng đầu năm 2023 có sự suy giảm so với cùng kỳ. Cụ thể, số thu tháng 1 tăng 9,9%, lũy kế 2 tháng tăng 3,9%, lũy kế 3 tháng tăng 3,5%, lũy kế 4 tháng giảm 2%, lũy kế 5 tháng giảm 3,85% và lũy kế 6 tháng giảm 5,3% và có xu hướng tháng sau giảm sâu hơn so với tháng trước. Trong đó, hầu hết các khoản thu lũy kế 6 tháng 2023 đều giảm so với cùng kỳ 2022 như: thuế giá trị gia tăng (bằng 87,2% so với cùng kỳ); thuế tiêu thụ đặc biệt (bằng 83,8% so với cùng kỳ); lệ phí trước bạ (bằng 69,8 % so với cùng kỳ), thuế bảo vệ môi trường (bằng 50,5% so với cùng kỳ)...

Sản lượng tính thuế bảo vệ môi trường 6 tháng 2023 bằng 93,7% so với cùng kỳ. Bên cạnh đó, Công ty TNHH TMVT Và DL Xuyên Việt Oil đã ngưng hoạt động từ tháng 8/2022 cũng đã ảnh hưởng đến sản lượng bán ra trên địa bàn (năm 2020, sản lượng bán ra của DN chiếm 19% tổng sản lượng bán ra trên toàn thành phố). Tiền thuế nợ tính đến ngày 31/5/2023, sau khi loại trừ các trường hợp tăng đột biến là 41.767 tỷ đồng.

Có những công ty chuyên về BĐS nợ thuế hàng ngàn tỷ đồng

Cũng theo Cục Thuế TPHCM, kết quả công tác thu hồi nợ thuế tính đến hết ngày 30/6/2023, tổng số quyết định cưỡng chế đã ban hành 45.473 quyết định, tương ứng 185.470 tỷ đồng tiền thuế nợ; giảm 7% so với cùng kỳ về số quyết định cưỡng chế và tăng 126% về tiền thuế nợ. Trong 6 tháng đầu năm 2023, tổng số nợ thuế đã thu hồi là 12.709 tỷ đồng, bằng 94% so với cùng kỳ. Trong đó, thu nợ năm 2022 chuyển sang là 5.685 tỷ đồng, đạt 87% so với cùng kỳ; thu nợ mới phát sinh trong năm 2023 là 7.024 tỷ đồng đạt 99% so với cùng kỳ.

(Còn tiếp...)