Nhu cầu sử dụng dịch vụ Hoạch định tài chính cá nhân, Tư vấn tài chính cá nhân của người dân tại Việt Nam sẽ được đánh giá trên các yếu tố: Mặt bằng thu nhập; Quy mô về dân số và sự phát triển của tầng lớp trung lưu; Tốc độ già hóa dân số ở Việt Nam; Quỹ Bảo hiểm xã hội (BHXH).

Đây cũng chính là các yếu tố mục tiêu mà các quốc gia phát triển hàng đầu trên thế giới đã dựa vào để xem xét và quyết định phát triển chuyên môn về Hoạch định tài chính cá nhân

Mặt bằng thu nhập gia tăng mạnh mẽ

Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo, quy mô GDP của Việt Nam trong năm 2023 (khoảng 413,81 tỷ USD), đứng thứ ba trong khu vực ASEAN và thứ 35 trên toàn thế giới.

Trong giai đoạn 2025-2027, quy mô GDP Việt Nam được IMF dự báo liên tục xếp thứ 3 trong khối ASEAN-6 và đạt lần lượt là 571,12 tỷ USD; 629,62 tỷ USD và 690,11 tỷ USD.

Xét về GDP bình quân trong khu vực ASEAN, năm 2023, IMF dự báo GDP bình quân của Việt Nam đạt khoảng 4.682 USD, xếp thứ 6/10 các quốc gia trong khối ASEAN. Đến năm 2024, GDP bình quân Việt Nam sẽ vượt mốc 5.000 USD theo dự báo của IMF. Cụ thể, GDP bình quân Việt Nam đạt khoảng 5.118 USD, xếp thứ 6/10 trong khối ASEAN.

Việt Nam nằm trong Top 10 quốc gia được dự báo tăng trưởng GDP nhanh nhất thế giới

Tầng lớp trung lưu tăng trưởng ấn tượng

Quy mô dân số Việt Nam đã chạm mức 100 triệu dân. Theo những con số thống kê, dân số của Việt Nam đang trong thời kỳ cơ cấu vàng. Tỷ lệ dân số theo độ tuổi phụ thuộc ở mức dưới 50%. Điều này đồng nghĩa là cứ hai người ở độ tuổi lao động sẽ chỉ phải gánh vác một người ở độ tuổi phụ thuộc. Tuy nhiên, theo nhiều dự báo, thời kỳ cơ cấu dân số vàng ở Việt Nam sẽ kết thúc vào năm 2039.

Định nghĩa tầng lớp trung lưu của một số tổ chức tài chính quốc tế lớn

Đáng chú ý, tầng lớp trung lưu đang hình thành hiện chiếm 13% dân số và dự kiến sẽ lên đến 26% vào năm 2026. Theo báo cáo vào tháng 3/2021 của Statista, dự kiến đến năm 2030, dân số thuộc tầng lớp trung lưu tại Việt Nam sẽ đạt mức hơn 50 triệu người. Trong đó, tốc độ tăng trưởng hàng năm của tầng lớp trung lưu ở Việt Nam là 10,1% giai đoạn 2016 - 2021, mức cao nhất Đông Nam Á.

Già hoá dân số gây áp lực lớn tới tài chính hưu trí

Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới. Những người từ 60 tuổi trở lên chiếm 11,9% tổng dân số vào năm 2019 và đến năm 2050, con số này sẽ tăng lên hơn 25%. Đến năm 2036, Việt Nam bước vào thời kỳ dân số già, chuyển từ xã hội “già hóa” sang xã hội “già”.

Trong dài hạn, già hóa dân số tạo ra các tác động đa chiều, nhiều lĩnh vực từ kinh tế đến an sinh xã hội và cả văn hóa. So với nhiều nước trên thế giới, già hóa dân số ở nước ta gây ra nhiều thách thức cần phải giải quyết, bao gồm: Suy giảm năng suất lao động và tăng trưởng kinh tế; khó khăn trong đảm bảo thu nhập cho người cao tuổi; sức ép với tài chính công; sức ép với hệ thống chăm sóc sức khoẻ và y tế…

Việt Nam là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa dân số nhanh nhất thế giới

Đáng chú ý, Quỹ BHXH của Việt Nam đang chịu nhiều sức ép, nhất là sau năm 2030. Cụ thể, theo BHXH Việt Nam, tính đến hết tháng 9/2022 cả nước có trên 17,08 triệu người tham gia BHXH, đạt 37,01% lực lượng lao động trong độ tuổi, tăng khoảng 537 nghìn người so với cuối năm 2021.

Hệ thống hưu trí dựa trên đóng góp của người tham gia (người lao động và chủ sử dụng lao động) và là hệ thống quỹ chi trả suốt đời. Tỷ lệ hưởng cao (tối đa 75%) và dài (trung bình 24,1 năm). Kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động trong điều kiện lao động bình thường là đủ 60,3 đối với lao động nam và đủ 55,4 đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.

Thống kê của BHXH Việt Nam cho thấy, tương quan số người đóng và số người hưởng BHXH có xu hướng ngày càng giảm. Tỷ lệ hưởng lương hưu trên số năm đóng khá cao (quốc tế thường quy định thấp hơn, khoảng 10 năm) và tỷ lệ này cao hơn nhiều so các nước trong khu vực và trên thế giới (quốc tế chỉ khoảng 1,5% cho mỗi năm tăng thêm và hưởng tối đa khoảng 60%), được Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) đánh giá thuộc loại “hào phóng” nhất thế giới.

Những điều trên đang khiến cho quỹ BHXH đang đứng trước đe dọa mất cân đối thu - chi trong tương lai gần, theo nghiên cứu của Tổ chức Lao động Quốc tế là vào năm 2035.

Trong bối cảnh này, việc mỗi người dân có thể tiếp cận với các dịch vụ tư vấn tài chính/hoạch định tài chính cá nhân một cách chính thống, bài bản, chất lượng sẽ là động lực lớn cho đảm bảo an sinh xã hội, cũng như đóng góp cho tăng trưởng kinh tế bền vững.