Một số biện pháp đo lường các điều kiện tài chính - bao gồm cả những biện pháp do ngân hàng trung ương đưa ra - đã thay đổi theo hướng báo hiệu sự kiềm chế đối với nền kinh tế đã giảm bớt, vào thời điểm mà các quan chức ngân hàng trung ương tin rằng có thể cần phải làm nhiều hơn nữa để giảm lạm phát.
Khi tính toán từ giá cổ phiếu đến các biện pháp đo lường chi phí vay của chính phủ, doanh nghiệp và hộ gia đình, các điều kiện tài chính đều quan trọng đối với chính sách tiền tệ. Đó là bởi vì Fed dựa vào thị trường để truyền tải những thay đổi trong mục tiêu lãi suất ngắn hạn tới nền kinh tế rộng lớn hơn.
Sự chậm lại hiện tại trong các thước đo này có nghĩa là thị trường và Fed đang bắt đầu đi trên những con đường riêng biệt.
Benson Durham, người đứng đầu bộ phận chính sách toàn cầu tại Piper Sandler cho biết: “Các điều kiện tài chính dễ dàng rõ ràng sẽ thúc đẩy tăng trưởng trong ngắn hạn và có thể khuyến khích nhiều người chấp nhận rủi ro hơn theo kiểu có thể chống lại sự kiềm chế mà Fed đang cố gắng áp đặt lên nền kinh tế”.
Vào thứ Sáu (28/7), Fed đã báo cáo rằng Điều kiện tài chính thúc đẩy tăng trưởng (mô tả liệu các điều kiện tài chính đang hỗ trợ hay kìm hãm tăng trưởng) cho tháng 6 đã chuyển sang 0,458 từ mức 0,603 của tháng 5. Chỉ số này hiện đang ở mức thấp nhất kể từ tháng 8/2022 và cho thấy chúng sẽ tạo ra ít lực cản hơn đối với nền kinh tế.
Trong khi đó, Chỉ số điều kiện tài chính của Goldman Sachs đã giảm khá đều đặn kể từ tháng 5. Tính đến cuối tháng 7, chỉ số cũng giảm xuống mức thấp nhất kể từ cuối tháng 8/2022 trong khi chỉ số mới nhất của Fed Chicago cũng chỉ ra các điều kiện tài chính đang dễ dàng hơn.
Kể từ tháng 3/2022, Fed đã tham gia vào một chiến dịch tăng lãi suất ngắn hạn mạnh mẽ trong lịch sử, đưa lãi suất mục tiêu từ mức gần bằng 0 lên phạm vi từ 5,25% - 5,5%.
Mục tiêu rõ ràng của Fed là thắt chặt các điều kiện tài chính. Lãi suất thế chấp đã tăng lên khoảng 7%, trong khi các chi phí đi vay khác tăng lên. Việc tăng lãi suất thông thường cũng khiến thị trường chứng khoán sụt giảm, ít nhất là trong một thời gian, đồng thời đẩy đồng đô la lên giá so với các loại tiền tệ khác.
Các điều kiện tài chính thắt chặt hơn đã giúp đạt được mong muốn của Fed là làm chậm lại nền kinh tế nhằm giảm áp lực lạm phát từ mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Nhưng bây giờ mọi thứ đang thay đổi theo hướng khác, điều này có thể tạo ra các vấn đề cho Fed khi cơ quan này tiến gần đến giai đoạn cuối của chu kỳ thắt chặt.
Các chỉ số khác nhau cho thấy các điều kiện tài chính đã đạt đến mức hạn chế nhất vào cuối năm ngoái và đã giảm dần kể từ đó. Điều này cũng phù hợp với sự phục hồi của thị trường chứng khoán đã góp phần thúc đẩy chỉ số S&P tăng gần 20% trong năm nay. Trong khi đó, lợi suất của trái phiếu doanh nghiệp rủi ro nhất - được gọi là trái phiếu rác - đã giảm khoảng 1,2% kể từ mùa thu năm ngoái ngay cả khi Fed tiếp tục tăng lãi suất.
Trong khi đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell cho rằng, các điều kiện tài chính dễ dàng hơn là do sự phục hồi của thị trường chứng khoán và đồng đô la yếu hơn, đồng thời dường như coi tình hình hiện tại là tình hình sẽ tự khắc phục theo thời gian.
“Chúng tôi sẽ làm những gì cần thiết để giảm lạm phát và về nguyên tắc, điều đó có thể có nghĩa là nếu các điều kiện tài chính nới lỏng hơn, chúng tôi phải làm nhiều hơn nữa. Tuy nhiên, điều có xu hướng xảy ra là các điều kiện tài chính không phù hợp với những gì chúng tôi đang làm, và cuối cùng theo thời gian, chúng tôi sẽ đến được nơi cần đến”, ông Powell cho biết.
Ông Powell cũng lưu ý trong cuộc họp báo sau cuộc họp chính sách tuần này rằng việc Fed tăng lãi suất hay giữ nguyên lãi suất trong tháng 9 vẫn còn là một vấn đề. Ông không đưa ra quan điểm nào về việc liệu ngân hàng trung ương có thể tăng thêm 25 điểm cơ bản vào cuối năm hay không.
Tuy nhiên, các điều kiện tài chính dễ dàng hơn có thể mang lại cho các nhà hoạch định chính sách có điều kiện để tăng lãi suất trở lại, đặc biệt là trong một nền kinh tế đang hoạt động rất tốt mặc dù có sự gia tăng lãi suất mạnh mẽ.
Các nhà kinh tế của Bank of America cho biết, thị trường đang đánh giá thấp về những gì ngân hàng trung ương cần làm đối với lãi suất. Lạm phát giảm khi đối mặt với dữ liệu việc làm vẫn mạnh và tăng trưởng tốt hơn mong đợi “có khả năng khiến Fed lo lắng rằng lập trường chính sách của họ không đủ hạn chế”.
Mặt khác, Fed vẫn có thể tìm thấy không gian để không tăng lãi suất một lần nữa. Ngay cả khi nhiều khía cạnh quan trọng của nền kinh tế vẫn mạnh mẽ khi đối mặt với lãi suất cao hơn, áp lực lạm phát đang giảm bớt.