Liên quan đến tuyến bài điều tra "Đa cấp trá hình dụ công nhân cầm xe máy để lấy tiền tham gia", nhiều luật sư, nhà quản lý cho rằng, việc đăng ký kinh doanh hộ cá thể nhưng tổ chức bán hàng theo mô hình đa cấp là vi phạm pháp luật và cần phải xử lý nghiêm.
Đa cấp trái phép biến tướng nhiều nơi
Báo Lao Động vừa đăng bài điều tra "Đa cấp trá hình dụ công nhân cầm xe máy để lấy tiền tham gia", phản ánh hộ kinh doanh 105A Mã Lò đăng ký hộ kinh doanh cá thể, nhưng biến tướng tổ chức bán hàng theo mô hình đa cấp. Điều đáng nói, đường dây bán hàng đa cấp này đã chiêu dụ nhiều công nhân, lao động thất nghiệp đem cầm cố xe máy, tài sản để lấy tiền tham gia. Nhiều người phải đi vay nóng, dẫn đến nợ nần chồng chất và mất khả năng trả nợ.
Sau khi báo đăng, có thêm nhiều nạn nhân tố ông Đỗ Thăng Long - chủ hộ kinh doanh 105A Mã Lò, có dấu hiệu tổ chức bán hàng đa cấp bất chính. Hiện những nạn nhân này đang làm đơn tố cáo đến cơ quan chức năng về dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản của ông Long. Điều đáng nói, một đường dây tổ chức bán hàng theo mô hình đa cấp trái phép, có dấu hiệu lừa đảo như vậy lại ngang nhiên tồn tại trong thời gian dài mà không bị chính quyền địa phương xử lý.
Quản lý cấp cao của một Công ty đa cấp ở TPHCM cho biết, không riêng gì hộ kinh doanh 105A Mã Lò bị Báo Lao Động phản ánh, tại TPHCM còn nhiều đường dây bán hàng theo mô hình đa cấp nhưng núp bóng hộ kinh doanh cá thể, điều này những người làm trong ngành đa cấp đều dễ dàng nhận ra.
"Để được Bộ Công Thương cấp giấy phép bán hàng đa cấp, doanh nghiệp phải đáp ứng được nhiều điều kiện theo quy định, trong đó có việc ký quỹ 10 tỉ đồng. Cơ quan chức năng đưa ra ràng buộc như vậy nhằm quản lý hiệu quả các doanh nghiệp kinh doanh đa cấp. Nhiều tổ chức, cá nhân không đáp ứng đủ yêu cầu để được cấp phép bán hàng đa cấp, họ chuyển sang đăng ký hộ kinh doanh cá thể bán hàng theo truyền thống. Khi được cấp phép hộ kinh doanh cá thể, họ chuyển sang bán hàng đa cấp trái phép" - vị quản lý này cho biết.
Cần xử lý nghiêm đa cấp bất chính
Bà Trương Thị Nhi - Chủ tịch Hiệp hội Bán hàng đa cấp Việt Nam cho biết, thời gian qua, báo chí đã có tuyến bài điều tra về tình trạng biến tướng mô hình đa cấp bất chính. Điều này tiềm ẩn hành vi có tính chất lừa đảo, núp bóng loại hình kinh doanh theo mô hình đa cấp đang ngày càng diễn biến phức tạp.
Theo bà Nhi, các đối tượng tổ chức bán hàng đa cấp bất chính này đã dùng nhiều thủ đoạn tinh vi, đánh vào lòng tham và sự thiếu hiểu biết của nhiều người, lôi kéo công nhân, sinh viên, người nội trợ... gia nhập mạng lưới đa cấp trái phép. Những việc làm trái phép và có dấu hiệu lừa đảo này đã làm ảnh hưởng đến trật tự xã hội, đồng thời gây ảnh hưởng đến những doanh nghiệp bán hàng đa cấp chân chính, đã được pháp luật Việt Nam bảo vệ.
Theo ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công Thương), chỉ những doanh nghiệp được Bộ Công Thương cấp giấy phép bán hàng đa cấp thì mới được phép hoạt động bán hàng đa cấp. Những doanh nghiệp này phải đáp ứng đủ các điều kiện hoạt động với Bộ Công Thương và chịu sự giám sát chặt của các cơ quan chức năng.
Do vậy, người dân khi muốn tham gia bán hàng đa cấp với một doanh nghiệp nào đó thì cần tìm hiểu rõ doanh nghiệp mình tham gia có hoạt động bán hàng đa cấp hay không. Đồng thời, có được cấp giấy chứng nhận bán hàng đa cấp hay chưa, cũng như tìm hiểu xem doanh nghiệp đấy có biểu hiện hoạt động bán hàng đa cấp bất chính hay không?.
Luật sư Nguyễn Văn Hậu - Phó Chủ nhiệm Đoàn luật sư TPHCM cho biết, phát luật đã có quy định cho phép việc kiểm tra các hoạt động bán hàng đa cấp bất chính, để kịp thời phát hiện các cá nhân, tổ chức lừa đảo theo hình thức núp bóng đa cấp.
"Theo hình ảnh và những thông tin được Báo Lao Động đăng tải thì hành vi này có dấu hiệu vi phạm pháp luật về tội kinh doanh trái phép. Đồng thời, việc dụ dỗ công nhân, người lao động vay nóng để có hàng chục triệu đồng, thậm chí hàng trăm triệu đồng để đóng vào tham gia là dấu hiệu của hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Do vậy, các cơ quan quản lý địa phương cần kiểm tra ngay hộ kinh doanh cá thể nhưng tổ chức bán hàng theo mô hình đa cấp, để xử lý kịp thời" - luật sư Hậu nói.