Chuyện dư nguồn cung và nhu cầu xuất khẩu urea

Thời gian gần đây, nguồn cung ure trên thế giới trở nên khan hiếm, giá cả tăng cao khiến nhiều nước, trong đó có Việt Nam đã tiến hành giảm/ngừng xuất khẩu để tập trung phục vụ nhu cầu tiêu thụ nội địa. Thậm chí, có một vài ý kiến đề nghị nên đánh thuế xuất khẩu mặt hàng phân bón urea để góp phần bình ổn giá…

Tuy nhiên, theo các số liệu nghiên cứu, đánh giá thì tình trạng khan hiếm này chỉ mang tính thời điểm nhất thời còn thực tế thì từ năm 2021-2025, tình trạng dư thừa công suất ở các các nhà máy urea là khá cao và cần thiết phải tăng cường xuất khẩu.

Cụ thể, theo dự báo của Fertecon (công ty dự báo, phân tích thị trường uy tín quốc tế), công suất các nhà máy sản xuất urea thế giới tiếp tục tăng trong giai đoạn 5 năm tới. Cụ thể, năm 2022 công suất đạt 229,3 triệu tấn (tăng 4% so với năm 2021); năm 2023 đạt 232,8 triệu tấn (tăng 2% so với năm 2022); giai đoạn từ 2024-2025, tốc độ tăng công suất ổn định với biên độ tăng 1% và đạt hơn 273 triệu tấn vào năm 2025. Trong khi đó, mức độ sản xuất - tiêu thụ thì tăng chậm trong giai đoạn 2021-2025 ở mức 1%. Tỷ lệ dư thừa công suất các nhà máy urea thế giới giao động từ 19%-21% trong giai đoạn 2021-2025.

Tương tự tại khu vực Đông Nam Á cũng được dự báo xảy ra tình trạng dư thừa công suất các nhà máy urea là khá cao, với tỷ lệ từ 21-24%. Theo dự báo, công suất thiết kế các nhà máy urea tại khu vực năm 2022 sẽ tăng lên 17 triệu tấn (tăng 4% so với năm 2021) và duy trì ổn định trong các năm tiếp theo từ 2023-2025. Trong khi đó, tình hình sản xuất - tiêu thụ thực tế tại Đông Nam Á đạt 12,9 triệu tấn năm 2022 (tăng 2% so với năm 2021); các năm tiếp theo tăng nhẹ từ 1-2% và đạt bình quân khoảng 13,3 triệu tấn.

Tại Việt Nam thời gian qua, giá urea sản xuất trong nước cũng tăng theo biến động giá của thế giới. Tuy nhiên thực tế thì nguồn cung trong nước hiện vẫn khá dồi dào, không có tình trạng khan hiếm hàng. Trừ vài nơi có hiện tượng đầu cơ, găm hàng thổi giá.

Hiện nay, tổng công suất thiết kế urea của các nhà máy trong nước là dư thừa so với nhu cầu tiêu thụ nội địa. Những năm trước, công suất sản xuất trong nước vừa đáp ứng đầy đủ nhu cầu trong nước, vừa tăng cường xuất khẩu sang các nước tiềm năng để tìm kiếm phát triển thị trường. Điển hình như Đạm Phú Mỹ, Đạm Cà Mau đã có một vài thị trường xuất khẩu rất tốt tại Ấn Độ, Campuchia... 

Như vậy, căn cứ vào dự báo cung cầu urea của thế giới, khu vực Đông Nam Á có thể thấy rằng, thời gian tới, nguồn cung urea là dư thừa, các nhà máy sẽ đẩy mạnh xuất khẩu khi trong nước thấp vụ để giảm áp lực sản xuất, tăng tiêu thụ, tăng sức cạnh tranh ở các thị trường truyền thống. Đối với Việt Nam cũng không ngoại lệ.