Sáng ngày (5/8) phiên xét xử sơ thẩm bị cáo Trần Đức Trung - cựu Chủ tịch HĐTV trong chương trình phát triển nông thôn mới cùng 4 bị cáo thuộc cấp tại trung tâm này tiếp tục diễn ra với phần tranh tụng.
Trước HĐXX, bà Yến - người bị hại đến từ Thái Bình cho biết, bị cáo Nhâm Sỹ Phúc và vợ bị cáo đã trực tiếp thu tiền của các bị hại tại điểm Thái Bình. Khi người bị hại biết bị lừa thì đã gọi điện tới cho bị cáo Phúc nhưng người này trả lời "Gọi cho Trung tâm mà đòi tiền, tôi không có tiền để trả các vị".
Khi gặp Phúc tại cơ quan CSĐT tỉnh Thái Bình, Phúc đã nói "Các bà không làm gì được đâu, đem trứng đi chọi với đá", bà Yến trình bày với HĐXX. Bà Yến tiếp tục thông tin, Nhâm Sỹ Phúc còn nợ hơn 3.000 suất tại điểm Thái Bình, theo quan điểm của bà là đưa hành vi "lừa đảo" này với mức hình sự "đặc biệt".
Đồng tình với quan điểm của bà Yến, ông Tuấn đến từ Thái Bình hoàn toàn đồng ý với quan điểm luận tội từ đại diện VKS đối với bị cáo Trần Đức Trung và 4 bị cáo thuộc cấp của Trung tâm Hỗ trợ người nghèo. Tuy nhiên ông Tuấn rất bức xúc trước thái độ thiếu hợp tác, quanh co, không thừa nhận hành vi phạm tội và các hậu quả mà bị cáo Trung đã trực tiếp gây ra.
Một phụ nữ từ Ninh Bình đã cung cấp thêm tài liệu với HĐXX là giấy cam kết mà bị cáo Oanh đã trực tiếp viết gửi cho bà với nội dung cam kết trả lại tiền nhưng đến nay bà vẫn chưa nhận được bất kỳ khoản bồi thường nào.
Tại phiên sơ thẩm, đại diện VKS tranh luận và đưa ra quan điểm luận tội với bị cáo Trần Đức Trung khi qua 5 ngày xét xử bị cáo vẫn khẳng định mình bị "oan" trong vụ án này.
Cụ thể, VKS cho biết, Trần Đức Trung là người đứng đầu, có vai trò chủ mưu và hoàn toàn nắm được các nội dung, các kế hoạch mà Trung tâm đã tuyên truyền đến các bị hại. Việc bị cáo lợi dung vào các giấy tờ được cho là tâm thư có chữ ký của các lãnh đạo cấp cao là một việc làm, chiêu trò tinh vi từ đó lợi dụng vào sự thiếu hiểu biết của người dân để "lừa đảo chiếm đoạt tài sản".
Sự thiếu thành khẩn, không thừa nhận các hành vi vi phạm pháp luật, chối bỏ trách nhiệm của người đứng đầu, đổ lỗi hoàn toàn cho cấp dưới của bị cáo Trung là một trong những tình tiết "tăng nặng" với mức khung hình phạt tù đối với bị cáo, VKS phân tích.
VKS khẳng định việc điều tra, hoàn thiện cáo trạng và truy tố bị cáo Trần Đức Trung và 4 bị cáo còn lại về tội "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" là hoàn toàn đúng pháp luật và có đầy đủ căn cứ.
Các bị cáo tại phiên xét xử sơ thẩm ngày 5/8
Trước khi HĐXX tiến hành nghị án, các bị cáo được nói lời sau cùng.
Bị cáo Bùi Thị Oanh đã gửi lời xin lỗi tới các bị hại trong vụ án, lý do người này đưa ra là "thiếu hiểu biết về pháp luật, quá tin tưởng vào các chính sách từ Trung tâm mà bị cáo vướng vào vòng lao lý". "Cuối cùng, bị cáo gửi lời xin lỗi tới gia đình để gia đình bị ảnh hưởng từ việc làm vi phạm pháp luật này, bị cáo xin HĐXX xem xét, giảm nhẹ hình phạt đối với bị cáo", nữ bị cáo nói lời sau cùng tại tòa.
Các bị cáo Phạm Văn Lực, Nhâm Sỹ Phúc, Phan Thị Thoa cũng thừa nhận hành vi và gửi lời xin lỗi tới các bị hại. Đồng thời, xin xem xét và giảm nhẹ hình phạt để bị cáo có cơ hội làm lại cuộc đời.
Cuối cùng là bị cáo Trần Đức Trung, cựu Chủ tịch HĐTV trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới vẫn một mực nói "bị oan". Ông Trung đề nghị với HĐXX triệu tập thêm 2 nhân viên kế toán của trung tâm là Hoàng Thị Thủy và Ngô Hồng Nhung để làm sáng tỏ một số chi tiết. Đồng thời, ông Trung cũng đề xuất làm rõ các phiếu thu chi để xem ai chiếm đoạt tiền, chứ không thể nói ông này là "siêu lừa đảo".
Thay mặt HĐXX, chủ tọa cho biết do tính chất, mức độ và một số tình tiết mới của vụ án này, HĐXX sẽ tiến hành nghị án và tuyên án vào sáng thứ 3 ngày 9/8.
Các bị cáo đối diện mức án nào?
Trước vụ việc này Luật sư Diệp Năng Bình – Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật nhận định, qua quá trình xét xử và đánh giá chứng cứ tại phiên tòa. Giả sử nếu hành vi của các bị cáo đúng như cáo trạng và chiếm đoạt hơn 50 tỷ đồng sử dụng cá nhân thì khả năng các bị cáo sẽ bị áp dụng theo quy định tại khoản 4 tại điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015, Bộ luật hình sự sửa đổi bổ sung năm 2017, Luật sư Bình thông tin.
Cùng quan điểm, Luật sư Nguyễn Thanh Tùng – Giám đốc Công ty Luật TNHH ICC Việt Nam cho rằng, với hậu quả và số tiền chiếm đoạt đặc biệt lớn như trên thì mức án cụ thể đối với mỗi bị cáo sẽ tùy thuộc vào tính chất của đồng phạm, tính chất và mức độ tham gia phạm tội của từng người đồng phạm cũng như các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự của họ.
Nguyên tắc áp dụng được quy định tại Điều 58 BLHS. “Các tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng hoặc loại trừ trách nhiệm hình sự thuộc người đồng phạm nào, thì chỉ áp dụng đối với người đó”, Luật sư Tùng phân tích.
Theo hồ sơ vụ án, Trần Đức Trung cùng đồng phạm đã thống nhất đưa ra chính sách nhằm thu hút người tham gia “Câu lạc bộ tích lũy làm giàu” và giao cho bị can Phạm Văn Lực với vai trò là Chủ tịch câu lạc bộ đã ký Bản quy định cho hội viên tham gia, có nội dung: mỗi hội viên mua một hộp thực phẩm chức năng với giá 1.200.000 đồng để ủng hộ trung tâm, mua đủ 12 tháng sẽ nhận được tiền hỗ trợ, nhưng không quy định số tiền rõ ràng.
Sau khi Bản quy định được ký, từ tháng 6/2016, mỗi người dân nộp 1.200.000 đồng theo hai gói chính sách hỗ trợ, sau 6 tháng sẽ được Trung tâm hỗ trợ lại từ 5.250.000 - 5.700.000 đồng; từ mã thứ hai, người dân chỉ phải đóng 700.000 đồng (lợi nhuận từ 437,5% - 814%) và số tiền lãi sẽ tiếp tục tăng lên cấp số nhân nếu nộp nhiều tiền.
Ngoài ra, sau khi đóng tiền, người tham gia được nhận một sản phẩm thực phẩm chức năng hoặc phân vi sinh, sách báo, trị giá khoảng 150.000 đồng. Nếu giới thiệu người khác tham gia sẽ được thưởng 500.000 đồng/người.
Qua chương trình “Liên kết ba miền”, các bị can tiếp tục thu về gần 17,5 tỷ đồng của 104 người tham gia trên khắp cả nước. Sau đó, bị can Trung chi trả một phần tiền cho những người tham gia chương trình “Trái tim Việt Nam”, còn lại chiếm đoạt 2,7 tỷ đồng.