Ông Lê Khánh Hải, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước, vừa ký thông báo ý kiến của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc về kỳ án giết người, cướp của xảy ra 41 năm trước tại huyện Hàm Tân, Bình Thuận. Thông báo được gửi đến bộ trưởng Bộ Công an và viện trưởng VKSND Tối cao.
Báo cáo Chủ tịch nước kết quả giải quyết
Trước đó, Chủ tịch nước nhận được văn bản của luật sư (LS) Phan Trung Hoài (là người tư vấn, hỗ trợ pháp lý miễn phí cho ông Đỗ Thanh An, con ruột của nạn nhân Phan Thị Khanh và ông Võ Ngọc, con ruột của ông Võ Tê - người bị bắt oan).
 |
Từ trái sang: Ông Võ Tê, con trai ông Võ Tê và anh Đỗ Thanh An (con trai nạn nhân).Ảnh: PHƯƠNG NAM |
Đã xin lỗi và đăng báo
cải chính công khai
Ngày 17-6, Công an và VKSND tỉnh Bình Thuận đã tổ chức xin lỗi công khai gia đình ông Võ Tê. Sau đó, hai cơ quan này đã đăng báo xin lỗi và xin lỗi trên cổng thông tin điện tử hai cơ quan này.
Thay mặt gia đình, ông Võ Ngọc đã chấp nhận lời xin lỗi của các cơ quan tố tụng. Đồng thời, ông Võ Ngọc mong muốn các cơ quan chức năng sớm giải quyết trách nhiệm bồi thường theo luật định.
Về việc bồi thường oan, cơ quan điều tra và VKSND hai cấp sẽ cùng ông Võ Ngọc, đại diện gia đình tiến hành giải quyết theo quy định. Đối với ông Đỗ Thanh An, con ruột của bà Phan Thị Khanh, đại diện người bị hại, yêu cầu bồi thường các khoản gồm: 6,5 tỉ đồng và 1,6 cây vàng 24K.
Theo công an, qua làm việc, gia đình ông Chi chỉ đồng ý bồi thường 150 triệu đồng. Do đó, nếu không thống nhất được yêu cầu bồi thường dân sự thì tòa án sẽ giải quyết theo quy định.
Cụ thể, trong văn bản, LS kiến nghị khẩn cấp với các cơ quan tư pháp làm rõ việc đình chỉ điều tra đối với vụ án hình sự giết người, cướp của xảy ra ngày 31-7-1980 tại xã Tân Minh, huyện Hàm Tân, Thuận Hải (nay là tỉnh Bình Thuận). Trước đó, lý do đình chỉ điều tra được nêu ra là hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự.
Ngoài ra, văn bản của LS cũng đề nghị tiếp tục khởi tố bị can, tiến hành điều tra, truy tố, xét xử đối với người phạm tội; làm rõ trách nhiệm của cá nhân và cơ quan tiến hành tố tụng dẫn đến bắt người oan, bỏ lọt tội phạm gây đau thương, thiệt hại về danh dự, tinh thần, vật chất cho gia đình nạn nhân và người bị bắt giam oan.
Sau khi xem xét, Chủ tịch nước có ý kiến chỉ đạo, đề nghị bộ trưởng Bộ Công an và viện trưởng VKSND Tối cao xem xét cụ thể vụ việc theo đúng luật định; báo cáo Chủ tịch nước kết quả giải quyết.
Hành trình đi tìm hung thủ của con trai nạn nhân
Hơn 41 năm trước, vào ngày 31-7-1980, bà Phan Thị Khanh (lúc đó 26 tuổi) từ nhà vào rẫy thu hoạch bắp nhưng đến chiều tối không về. Gia đình tìm kiếm thì phát hiện bà Khanh nằm chết ở đồi dốc gần rẫy bắp thuộc xã Tân Minh, huyện Hàm Tân.
Ngày 1-8-1980, Công an huyện Hàm Tân phát hiện ông Võ Tê có dính máu ở quần và bất minh về thời gian nên khởi tố vụ án giết người, cướp của và bắt tạm giam ông Võ Tê. Trong khi đó, hung thủ thực sự của vụ án (sau này được xác định là Trương Đình Chi) sau khi giết bà Khanh để cướp 1,6 lượng vàng đã đón xe vào Hậu Giang lẩn trốn.
Sau 152 ngày bị bắt giam oan, ông Võ Tê được trả tự do. 13 năm sau ngày bị khởi tố, ông Võ Tê qua đời do bạo bệnh vào năm 1994. Và đến khi chết, ông vẫn mang thân phận là bị can giết người.
Khi bà Khanh bị sát hại, anh Đỗ Thanh An (con bà Khanh) mới chỉ là một đứa trẻ (nay đã 49 tuổi). Đến khi lớn hơn, anh An tự thu thập, điều tra, bỏ ra hàng chục năm lần theo dấu vết hung thủ Trương Đình Chi.
Chính anh An là người xác định được Chi về quê vợ ở Quy Nhơn (Bình Định), nhập hộ khẩu nhà cha vợ rồi thay tên, đổi họ từ Trương Đình Chi (sinh năm 1956) thành Lê Minh Sơn (sinh năm 1954).
Ngay lập tức, anh An làm đơn tố cáo và Công an tỉnh Bình Thuận đã cử trinh sát đến Bình Định. Tuy nhiên, người đàn ông tên Lê Minh Sơn và vợ đột nhiên biến mất. Khi đó, anh An làm đủ nghề để mưu sinh như bán vé số dạo, phụ hồ, bưng bê, rửa chén. Từ Bình Định, Phú Yên, Bình Thuận cho đến Đồng Nai, TP.HCM, Sóc Trăng…, đi tới đâu anh cũng vừa làm mướn vừa nghe ngóng thông tin, quyết tâm tìm ra hung thủ.
Ngày 4-4-1999, Công an tỉnh Bình Thuận ban hành Thông báo truy tìm số 206 kèm ảnh của Lê Minh Sơn. Tuy nhiên, do không tìm được Lê Minh Sơn nên sau đó cơ quan điều tra có quyết định đình chỉ.
Mãi đến năm 2021, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Thuận phối hợp với Cục Cảnh sát hình sự (Bộ Công an) truy tìm được Trương Đình Chi (tức Mười Chi, sinh năm 1956, trú tại Phú Yên) và xác định Chi là người thực hiện hành vi giết và cướp tài sản của bà Phan Thị Khanh.
Tuy nhiên, cơ quan CSĐT xác định vụ án xảy ra hơn 41 năm, đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Đồng thời kết quả tra cứu trên toàn quốc và xác minh tại các địa phương nơi Trương Đình Chi đã cư trú cho thấy Chi không có tiền án, tiền sự và phạm tội mới.
Từ đó, căn cứ vào điểm a khoản 1 Điều 230 và khoản 5 Điều 157 BLTTHS, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Bình Thuận ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án hình sự. Đồng thời ra quyết định đình chỉ bị can đối với ông Võ Tê.
Sau khi kết thúc điều tra, cơ quan CSĐT đã giao Trương Đình Chi cho em ruột và con trai Chi bảo lãnh tại huyện Xuân Lộc (Đồng Nai). Đồng thời thông báo cho Công an huyện Xuân Lộc biết để phối hợp quản lý.
Nguyên nhân khởi tố, tạm giam oan
Theo nội dung xin lỗi, cải chính công khai, Công an tỉnh Bình Thuận xác định nguyên nhân dẫn đến việc khởi tố, tạm giam oan ông Võ Tê là do cán bộ điều tra chưa được đào tạo cơ bản, quá trình xác minh, điều tra chỉ căn cứ vào một lời khai nhận tội của ông Võ Tê, chưa đánh giá khách quan và toàn diện vụ án, chưa thu thập đầy đủ các tài liệu, chứng cứ liên quan của vụ án.
Đồng thời, công cụ, phương tiện phục vụ công tác điều tra còn lạc hậu, chưa được trang bị đầy đủ, còn thiếu thốn nhiều mặt; việc thu thập tài liệu, chứng cứ gặp rất nhiều khó khăn, phức tạp, hệ thống pháp luật chưa hoàn thiện (sử dụng Sắc luật năm 1976). Do đó dẫn đến hậu quả ông Võ Tê bị khởi tố, tạm giam oan.