Tình trạng thiếu xăng dầu cục bộ được lý giải một phần do khâu dự trữ hạn chế - Ảnh: N.KH.

Theo nguồn tin của Tuổi Trẻ Online, Bộ Công thương vừa có báo cáo gửi Thanh tra Chính phủ, cung cấp thông tin phục vụ công tác thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý nhà nước về xăng dầu.

Bộ Công thương cho biết hiện có 38 thương nhân được cấp phép là thương nhân đầu mối kinh doanh xuất nhập khẩu xăng dầu (gồm 4 thương nhân kinh doanh nhiên liệu hàng không); 2 thương nhân đầu mối chính sản xuất xăng dầu cung cấp 70 - 75% lượng xăng dầu cho nội địa, là Công ty Lọc hóa dầu Nghi Sơn và Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn, 3 thương nhân pha chế quy mô nhỏ.

Dự trữ hạn chế gây thiếu xăng dầu cục bộ

Bộ Công thương đánh giá, từ năm 2017 đến nay các thương nhân đầu mối cơ bản đã đảm bảo cung ứng, không để xảy ra tình trạng thiếu hàng, đứt gãy chuỗi cung ứng, ngay cả khi nguồn cung trong nước gặp sự cố ngừng sản xuất như hồi tháng 1-2022.

Tuy vậy, việc duy trì lượng hàng dự trữ lưu thông theo quy định 20 ngày tiêu thụ có những thời điểm không đạt. Hoặc khi nhu cầu tăng đột biến, thị trường thấy xu hướng giá tăng cao, lượng hàng và chủng loại dự trữ lưu thông phân bổ cho địa bàn không đều, nên không cung ứng kịp thời cho các cửa hàng bán lẻ, khiến nguồn cung bị gián đoạn một số thời điểm.

Bộ Công thương cho rằng do doanh nghiệp phải tự bỏ chi phí, trong khi giá tăng cao nên chi phí dự trữ tăng. Giá bán do Nhà nước kiểm soát lại gần như không gồm chi phí dự trữ, nên để đảm bảo hiệu quả, doanh nghiệp phải giảm tối đa hàng lưu kho.

Người dân và doanh nghiệp sử dụng xăng dầu thường có tâm lý đổ xô đi mua khi có thông tin giá sắp tăng, dẫn đến nguy cơ mất an toàn về cháy nổ, ảnh hưởng đến việc đảm bảo cung cấp hàng liên tục của doanh nghiệp.

Trong bối cảnh đó, lượng xăng dầu dự trữ quốc gia còn thấp, khi chỉ tương đương 9 ngày nhập ròng và 6,5 ngày tiêu thụ.

Về giá bán xăng dầu, Bộ Công thương cho hay được thực hiện theo cơ chế thị trường, có sự điều tiết của Nhà nước, giá cơ sở được thực hiện nhất quán theo quy định, sử dụng công cụ Quỹ bình ổn hiệu quả, linh hoạt, công khai minh bạch thông tin điều hành giá.

Công tác thanh tra, kiểm tra và giám sát được Bộ Công thương thực hiện theo quy định, thực hiện từ tháng 2 đến tháng 4-2021 đã thu hồi giấy phép của một số doanh nghiệp như Công ty CP Thương mại tư vấn đầu tư xây dựng Bách Khoa Việt, Công ty CP phát triển Hiệp Phong, đình chỉ giấy phép kinh doanh Công ty TNHH Xăng dầu Tây Nam S.W.P phục vụ điều tra…

Buôn lậu, xăng dầu giả kém chất lượng phức tạp

Theo Bộ Công thương, tình hình buôn lậu, xăng dầu giả, kém chất lượng diễn biến phức tạp, nhất là địa bàn các tỉnh phía Nam và một số tỉnh miền Trung.

Nổi lên là vụ việc lực lượng chức năng Công an tỉnh Đồng Nai triệt phá đường dây sản xuất, điều chế hơn 200 triệu lít xăng dầu giả, làm hóa đơn giả hợp thức hóa xăng dầu giả.

Hay trước việc Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn cắt giảm công suất, giảm nguồn cung, biến động giá thế giới, gây nên hiện tượng khan hiếm xăng dầu, dẫn tới tình trạng buôn lậu xăng dầu gia tăng, chủ yếu tuyến biển như Đông Bắc, miền Trung và Tây Nam.

Bộ Công thương thừa nhận việc đảm bảo nguồn cung có hạn chế. Có lúc, thị trường có biến động, bất ổn hoặc nhu cầu tăng, nguồn cung trong nước không ổn định hoặc không có cam kết đảm bảo cung ứng từ các nhà máy lọc dầu; nhưng có lúc nguồn cung dồi dào, giá thấp thì các nhà máy lọc dầu lại đề xuất hạn chế nhập khẩu… dẫn tới bị động trong điều hành, thiệt hại cho doanh nghiệp đầu mối…

Cơ cấu tính giá cơ sở hiện nay bao gồm một số loại thuế chưa phù hợp, như thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng dầu, dẫn đến làm tăng giá, ảnh hưởng tới mặt bằng giá hàng hóa trong nước. Việc khuyến khích sử dụng xăng sinh học (E5RON92) còn hạn chế về nguồn lực, ảnh hưởng tới mục tiêu bình ổn giá, nên cần cơ chế hỗ trợ hợp lý vào giá bán để giảm giá.

Ngoài ra, dù xăng dầu là mặt hàng chiến lược, có vai trò quan trọng đảm bảo an ninh năng lượng nhưng nguồn lực đầu tư phục vụ quản lý nhà nước, dự trữ chưa tương xứng, hầu hết vẫn đang sử dụng nguồn lực từ xã hội.

Bộ Công thương đề xuất Chính phủ đầu tư từ ngân sách trong dự trữ để đảm bảo an ninh năng lượng và bình ổn thị trường, gắn định hướng phát triển thị trường để tăng tính cạnh tranh, tăng năng lực cung ứng; rà soát lại các loại thuế đang áp dụng nhằm góp phần bình ổn thị trường, bổ sung biên chế, kinh phí, trang thiết bị chuyên dùng cho lực lượng chức năng quản lý thị trường xăng dầu, sửa đổi quy định liên quan về xử lý vi phạm…

Thanh tra Chính phủ yêu cầu Bộ Công thương báo cáo về quản lý xăng dầu

TTO - Trong những vấn đề được Thanh tra Chính phủ yêu cầu Bộ Công thương báo cáo có những nội dung liên quan đến việc tổ chức kinh doanh quản lý xăng dầu, việc niêm yết công khai và công tác kiểm tra kiểm soát giá bán xăng dầu…