Núp bóng doanh nghiệp VAC để khai thác trái phép khoáng sản
Theo phản ánh của người dân xã Hoà Tiến (H. Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh), từ năm 2018 đến năm 2020 tại khu Đồng Giữa thuộc thôn Yên Tân xuất hiện rất nhiều người của Công ty Trường Đại Phát (có địa chỉ ở số nhà 23, đường Kinh Bắc 83, phường Kinh Bắc, TP. Bắc Ninh) do ông Nguyễn Đăng Cường làm Giám đốc pháp lý và các cổ đông, đưa các hệ thống máy đào, máy múc đất, thuyền hút cát cùng hàng loạt xe ô tô trọng tải lớn ngày đêm hoạt động ra vào khai thác tận thu tài nguyên khoáng sản đất, cát. Cả cánh đồng làng quê xã Hoà Tiến đang yên bình bỗng chốc ầm ầm tiếng máy móc hoạt động như một đại công trường.
Ông Lê Quang Trung ở thôn Diên Lộc, xã Hoà Tiến (Yên Phong, Bắc Ninh) cho biết, Công ty Trường Đại Phát được ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh cấp phép khai thác khoáng sản.
Theo giấy phép, doanh nghiệp chỉ được khai thác độ sâu 2m, thế nhưng phía doanh nghiệp lại đào sâu xuống tận 20 – 30m để tận thu khoáng sản. Hằng ngày, những "binh đoàn" xe trọng tải lớn ra vào tấp nập khu Đồng Giữa để múc đất, cát vận chuyển đi khắp nơi bán kiếm lời, gây mất an ninh trật tự, ô nhiễm môi trường và làm ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất tại những cánh đồng xung quanh.
“Khối lượng lớn đất cát bị múc đem đi bán kiếm lời của nhóm người Công ty Trường Đại Phát đã khiến những thửa ruộng màu mỡ xung quanh ngày nào giờ bị sụt lún, xuất hiện nhiều rãnh, hố sâu hàng chục mét, gây nguy hiểm đến an toàn tính mạng cho bà con mỗi khi đi làm đồng.”- ông Trung cho biết.
Nghiêm trọng hơn, tình trạng khai thác vượt mức cho phép tài nguyên khoáng sản của Công ty Trường Đại Phát ở thôn Yên Tân và thôn Diên Lộc kéo dài rất nhiều tháng nay nhưng không được chính quyền xã Hoà Tiến và ngành chức năng huyện Yên Phong vào cuộc ngăn chặn, giải quyết triệt để ngay từ đầu. Điều này làm thất thoát hàng triệu mét khối tài nguyên khoáng sản, khiến người dân sinh sống trong khu vực vô cùng bức xúc.
“Công ty Trường Đại Phát khai thác đất cát rất nguy hiểm, không có biện pháp bảo vệ an toàn nên đã từng gây ra chết người, làm ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và đất đai của bà con nhân dân thôn Diên Lộc. Chúng tôi có phản ảnh với lực lượng công an huyện và xã nhưng không thấy thay đổi gì…”- ông Nguyễn Đức Nhân - Thôn Diên Lộc, xã Hoà Tiến (Yên Phong, Bắc Ninh) cho biết.
Theo ghi nhận, hiện nay toàn bộ 4,9ha đất nông nghiệp ở khu Đồng Giữa của thôn Yên Tân đã bị bỏ hoang biến thành những hồ, ao sâu vài chục mét đầy bèo và cỏ cây dại. Những mỏ cát bị khai thác trái phép còn dang dở chưa kịp chuyển đi được chất đầy một góc, cùng với đó là tàn tích của chiếc thuyền hút cát trái phép hoen rỉ đã bị Công ty Trường Đại Phát vứt bỏ lại giữa ao hồ suốt thời gian qua.
Quang cảnh hoang tàn, tài nguyên khoáng sản thì đã bị “nhóm lợi ích” múc đem đi bán hết. Dự án kinh tế trang trại chẳng thấy đâu mà thay vào đó chỉ còn là những hố ao sâu.
“Chúng tôi ban đầu cứ nghĩ việc chuyển đổi đất trồng lúa sang làm kinh tế trang trại thì phải giúp cho đời sống của người dân chúng tôi được tốt lên, nhưng hiện nay nhìn hiện trạng ao hồ sâu, bèo dày đặc như thế này thì cũng không thể chăn nuôi cái gì được cả. Chúng tôi khẳng định cá không thể sống, vịt không thể bơi lội như thế này… thì đây chỉ là hình thức trá hình thôi, làm sao có thể chăn nuôi ở cái ao này được.”- bà Trần Thị Toàn, thôn Yên Vĩ, xã Hoà Tiến (Yên Phong, Bắc Ninh) chia sẻ.
Trách nhiệm thuộc về ai?
Trước tình trạng Công ty Trường Đại Phát và nhóm người câu kết với nhau ngang nhiên khai thác trái phép đất, cát ở khu Đồng Giữa gây thiệt hại nghiêm trọng cho tài nguyên khoáng sản quốc gia, ảnh hưởng lớn tới việc cày cấy của bà con nhân dân nơi đây, phóng viên VOV.VN đã nhiều lần liên hệ làm việc với lãnh đạo UBND xã Hoà Tiến để làm rõ vấn đề trên. Tuy nhiên, sau nhiều lần hẹn gặp, ông Kiều Ngọc Chỉnh, Chủ tịch UBND xã Hoà Tiến mới bố trí buổi làm việc với phóng viên.
Trước những câu hỏi liên quan tới việc Công ty Trường Đại Phát lợi dụng việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa sang đất sử dụng vào mục đích kinh tế trang trại ở khu đồng Giữa, thôn Yên Tân để khai thác trái phép đất, cát gây thất thoát tài nguyên khoáng sản quốc gia, UBND xã Hòa Tiến có biết để ngăn chặn, xử lý, cũng như trách nhiệm của các tổ chức cá nhân khi để xảy ra việc vi phạm?
Ông Kiều Ngọc Chỉnh cho biết, Công ty Trường Đại Phát khai thác tài nguyên khoáng sản gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài nguyên đất đai trên địa bàn xã Hoà Tiến là đúng như người dân phản ánh. Nhưng do thời điểm này ông Chỉnh vẫn chưa làm Chủ tịch UBND xã Hoà Tiến nên trách nhiệm để xảy ra tình trạng Công ty Trường Đại Phát “ăn trộm” đất, cát và gây mất an ninh trật tự trên địa bàn xã lúc đó thuộc về ông Trần Văn Quyết, Chủ tịch UBND xã Hoà Tiến thời bấy giờ, và hiện nay đang là đương kim Bí thư Đảng uỷ xã Hoà Tiến.
“Sự việc trên đã xảy ra từ năm 2018 và đến giữa năm 2020 thì chính quyền xã và huyện Yên Phong đã vào cuộc ngăn chặn, chỉ đạo dừng tất cả các hoạt động khai thác của Công ty Trường Đại Phát.”- ông Chỉnh cho biết thêm.
Trao đổi với phóng viên, ông Phạm Đức Định - Phó Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Yên Phong cho biết, trước khi triển khai dự án chuyển đổi đất trồng lúa sang đất sử dụng mục đích kinh tế trang trại tại khu Đồng Giữa (thuộc thôn Yên Tân của xã Hoà Tiến) thì khu đất hơn 4,9ha trên có nguồn gốc là đất nông nghiệp ngoài đê và đất nghĩa trang cũ thuộc quỹ công ích 15%, UBND xã Hoà Tiến giao cho thôn Yên Tân quản lý, sử dụng vào mục đích đất nông nghiệp.
Sau đó, năm 2017, UBND xã Hoà Tiến đã ký hợp đồng giao khoán khu đất nông nghiệp 4,9ha trên cho ông Nguyễn Văn Thuật, hộ khẩu ở thôn Yên Vỹ, xã Hoà Tiến để sản xuất nông nghiệp và trồng cây hàng năm.
Tuy nhiên, đến ngày 14/9/2018 UBND tỉnh Bắc Ninh đã cho phép UBND xã Hoà Tiến chuyển đổi khu đất trên từ đất trồng lúa sang đất sử dụng vào mục đích kinh tế trang trại và VAC. Ngay sau đó 1 ngày, tức ngày 15/9/2018 UBND xã Hoà Tiến đã ký phụ lục bổ sung giao khoán cho ông Nguyễn Văn Thuật và bà Nguyễn Thị Giang (sinh năm 1978, có địa chỉ đường Kinh Bắc 83, phường Kinh Bắc, Tp.Bắc Ninh) được phép thuê và đào ao thả cá theo đúng dự án VAC đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Ngày 07/3/2019 UBND tỉnh Bắc Ninh có văn bản số 282 về cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty Trường Đại Phát trên diện tích thực hiện dự án là 49.078m2, diện tích khu vực khai thác là 27.396m2 và mức sâu khai thác trung bình là 2m tính từ cốt nền hiện trạng. Thời hạn đến hết ngày 31/12/2019.
Ngay sau đó, ông Thuật và bà Giang đã hợp tác liên doanh với Công ty Trường Đại Phát (số nhà 23, đường Kinh Bắc 83, phường Kinh Bắc, TP. Bắc Ninh) do ông Nguyễn Đăng Cường làm Giám đốc để tận thu tài nguyên khoáng sản vượt mức quy định mà UBND tỉnh Bắc Ninh đã cấp phép trên diện tích 4,9ha đất nông nghiệp. Nhiều chỗ đất, cát bị khoét sâu tới hơn 20 mét gây thiệt hại nặng nề cho việc canh tác đồng ruộng xung quanh của nhân dân xã Hoà Tiến.
Việc Công ty Trường Đại Phát cùng nhiều “cổ đông” trong công ty liên kết khai thác, tận thu đất, cát vượt mức cho phép gây thiệt hại nặng nề tới đời sống nông nghiệp của người dân xã Hoà Tiến và gây thất thoát tài nguyên khoáng sản quốc gia sẽ bị xử lý như thế nào? Có hay không việc biến tướng chuyển đổi từ đất trồng lúa sang mục đích kinh tế trang trại để khai thác khoáng sản trái phép phục vụ lợi ích nhóm? Trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức nào khi để xảy ra sai phạm trên địa bạn thôn Yên Tân, xã Hoà Tiến, (Yên Phong, Bắc Ninh), người dân vẫn đang chờ đợi một câu trả lời thỏa đáng?
VOV.VN sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc./.