Theo Hãng tin Reuters ngày 11-8, Trung Quốc đã nổi giận việc phó lãnh đạo Đài Loan, ông Lại Thanh Đức sẽ quá cảnh tại Mỹ trong thời gian tới.
Một quan chức cấp cao của Đài Loan cho biết rất có khả năng Trung Quốc sẽ sử dụng việc này như một cái cớ để công bố các cuộc tập trận gần Đài Loan trong tuần tới.
Theo đó, Bắc Kinh có thể tiến hành các cuộc tập trận như hồi tháng 4-2023 để "đe dọa quân sự" các cử tri Đài Loan cũng như các quốc gia khác trong khu vực, một quan chức đề nghị không nêu tên khác tiết lộ. Tuy nhiên, quy mô cuộc tập trận có thể nhỏ hơn.
Nguồn tin từ một quan chức nói với Reuters rằng Đài Loan "đã tiến hành chuẩn bị" cho tình huống này.
Hồi tháng 4-2023, Trung Quốc đã tổ chức cuộc tập trận mang tên "Liên Hợp Lợi Kiếm" nhằm phản ứng với chuyến quá cảnh tại Mỹ và gặp Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy của bà Thái Anh Văn.
Ông Lại Thanh Đức sẽ quá cảnh tại New York ngày 12-8 trên đường đến dự lễ nhậm chức của tổng thống mới của Paraguay. Trên đường trở về ngày 16-8, ông này sẽ quá cảnh tại San Francisco.
Phía Đài Loan và Mỹ không nêu chi tiết lịch trình của ông Lại tại các điểm dừng chân. Mỹ mô tả các điểm dừng chân là thông lệ và không có lý do gì để Trung Quốc có các hành động "khiêu khích".
Một phân tích tình báo cho rằng cuộc tập trận có thể bắt đầu ngay sau khi ông Lại dừng chân ở San Francisco. Rất có thể đây là một phần của cuộc tập trận thường niên sắp tới của Bộ Tư lệnh Chiến khu phía Đông của Trung Quốc.
Cả Bộ Quốc phòng Trung Quốc và Văn phòng các vấn đề Đài Loan của nước này đều không trả lời yêu cầu bình luận. Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ hồi tháng 7-2023 cho biết ưu tiên của họ là dừng chuyến thăm này lại và không nêu chi tiết thêm.
Hôm 10-8, cơ quan ngoại giao của Đài Loan cho biết Trung Quốc "không có lý do gì" để gây căng thẳng trước các chuyến thăm nước ngoài thường xuyên của ông Lại.
"Nếu Trung Quốc sử dụng điều này (việc quá cảnh tại Mỹ) để thực hiện các hành động khiêu khích thì chính Trung Quốc sẽ gây tổn hại cho hòa bình và an ninh khu vực chứ không phải Mỹ hay Đài Loan", phát ngôn viên Jeff Liu nói với các phóng viên.
Mỹ cố né căng thẳng ở Đài Loan?
Ba nguồn tin của Reuters tại Mỹ cho biết chính quyền của Tổng thống Joe Biden muốn giữ kín chuyến thăm của ông Lại để không gây căng thẳng tại Đài Loan trước cuộc bầu cử năm 2024 ở hòn đảo này, mà ông Lại Thanh Đức đang là ứng viên hàng đầu, đồng thời duy trì những nỗ lực ngoại giao gần đây với Trung Quốc.
Điều đó bao gồm triển vọng cho chuyến thăm đến Mỹ của Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị nhằm mở đường cho cuộc gặp giữa ông Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình.
Ngày 1-8, Trung Quốc cho biết nước này đã bày tỏ phản đối với Mỹ về gói viện trợ vũ khí mới dành cho đảo Đài Loan, đồng thời kêu gọi Washington không tiến xa thêm nữa trên "con đường sai lầm và nguy hiểm".