Ông David Weiss là công tố viên liên bang đã điều tra về ông Hunter Biden (53 tuổi) - con trai của Tổng thống Mỹ Joe Biden - từ năm 2019 về các cáo buộc gian lận thuế và sở hữu súng bất hợp pháp.

Việc ông Weiss được Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland chỉ định làm công tố viên đặc biệt vào hôm 11-8 sẽ mở rộng quyền hạn điều tra cho ông.

Điều chưa từng có

Việc chỉ định diễn ra sau khi ông Weiss nói với tòa án liên bang tại Delaware rằng thỏa thuận nhận tội của ông Hunter Biden hồi tháng 6 không còn hiệu lực.

Bộ trưởng Tư pháp Garland cho biết ông Weiss đã yêu cầu được trao tư cách công tố viên đặc biệt để tiếp tục theo đuổi cuộc điều tra trên với quy mô lớn hơn.

Công tố viên đặc biệt thường được chỉ định khi Bộ Tư pháp Mỹ có thể có xung đột lợi ích trong khi theo đuổi một vụ án.

Được giao các quyền điều tra đặc biệt và quyền truy tố, công tố viên đặc biệt hoạt động độc lập mà không chịu sự giám sát hằng ngày của Bộ Tư pháp. Sau quyết định bổ nhiệm trên, ông Weiss nói con trai ông Biden có thể đối mặt với phiên tòa hình sự.

Theo Hãng tin Reuters, một phiên tòa như vậy sẽ tạo ra cảnh tượng chưa từng có trong lịch sử Mỹ: con trai một tổng thống đương nhiệm đối mặt với cáo buộc hình sự trong lúc cha mình đang vận động tái tranh cử.

Những năm qua ông Hunter Biden bị cáo buộc đã sử dụng địa vị chính trị của gia đình để giành được những hợp đồng béo bở tại các nước như Trung Quốc, Ukraine trong và sau giai đoạn ông Joe Biden làm phó tổng thống Mỹ (2009 - 2017).

Ông Hunter Biden cũng đối mặt với các cáo buộc trốn thuế và sở hữu súng trái phép trong thời gian dài vật lộn với chứng nghiện rượu và ma túy.

Một số thành viên Đảng Cộng hòa đã cố tìm kiếm mối liên hệ giữa các giao dịch kinh doanh của ông Hunter Biden với ông Joe Biden trong thời gian làm việc ở Nhà Trắng, nhưng đến nay chưa có bằng chứng nào cho việc này. Nhà Trắng gọi đây là "thuyết âm mưu điên rồ".

Luật sư của ông Hunter Biden - ông Abbe Lowell - cho rằng mặc dù giờ đây chức danh của ông Weiss đã thay đổi nhưng "không có gì thực sự thay đổi" liên quan cuộc điều tra kéo dài 5 năm qua về ông Hunter Biden.

Ông Abbe Lowell gọi đây là "một trong những cuộc điều tra kỹ lưỡng nhất trong lịch sử" và hy vọng nó sẽ đạt được "kết luận tương tự" như đã đề xuất vài tuần trước, gồm tội danh về thuế (khinh tội) và thỏa thuận chuyển hướng trước xét xử (PTD) để giải quyết tội danh sở hữu súng trái phép (trọng tội).

Sẽ không gây ảnh hưởng lớn?

Cây bút Heidi Zhou-Castro của Đài Al Jazeera nhận định việc bổ nhiệm công tố viên đặc biệt điều tra ông Hunter Biden "gây thêm rắc rối khác" cho chiến dịch tái tranh cử năm 2024 của ông Joe Biden. Bà nói: "Phe Cộng hòa từ lâu đã sử dụng Hunter Biden như gót chân Achilles để tấn công cha ông ấy".

Một người phát ngôn của ông Donald Trump kêu gọi công tố viên đặc biệt hành động nhanh chóng và bất kỳ ai bị phát hiện có hành vi sai trái "phải đối mặt với những hậu quả cần thiết".

Đối với Tổng thống Biden và Đảng Dân chủ, việc Bộ Tư pháp Mỹ bổ nhiệm công tố viên đặc biệt dĩ nhiên là chuyện phiền hà.

Bởi lẽ cuộc điều tra hình sự nhắm vào con trai ông Biden có thể dẫn tới một phiên tòa ngay trong năm bầu cử 2024, và các cuộc điều tra có thể vượt ra ngoài vấn đề thuế và sở hữu súng mà ông Hunter Biden từng đối mặt.

Tuy nhiên theo báo New York Times, nhiều thành viên Đảng Dân chủ vẫn không nghĩ cuộc điều tra ông Hunter có tác động quá lớn tới bầu cử.

Trong các cuộc phỏng vấn, hơn chục thành viên đảng này cho biết chuyện đó ít lo ngại hơn so với các vấn đề của Tổng thống Biden như tuổi tác, tỉ lệ ủng hộ giảm và nhiều người Mỹ thiếu niềm tin vào nền kinh tế. Một phần cảm giác bình tĩnh của họ có lẽ bắt nguồn từ việc bên kia Đảng Cộng hòa, ứng viên đáng gờm Donald Trump cũng bị truy tố ba lần dù đang tranh cử.

Hồi cuối tháng 6, một cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos cho thấy 58% người Mỹ cho biết thỏa thuận nhận tội của ông Hunter Biden đạt được với Bộ Tư pháp Mỹ sẽ không ảnh hưởng đến khả năng họ bỏ phiếu cho ông Biden vào năm 2024. Cuộc khảo sát cho thấy 51% người Mỹ tin những rắc rối của ông Hunter Biden không liên quan đến hiệu quả công việc của ông Biden.

Hiện chưa rõ một phiên xử ông Hunter Biden sẽ gây tổn hại thế nào cho chiến dịch tranh cử của cha mình. Tuy nhiên, rất có thể các thủ tục tại tòa án - như yêu cầu ông Biden cung cấp thông tin - sẽ gây sự phân tâm lớn cho chiến dịch tranh cử của ông.