Cuối năm 2022, UBND huyện Nhà Bè tổ chức ra mắt sản phẩm du lịch đặc trưng “Nhà Bè ngày mới” gồm tham quan miếu Ngũ Hành (chùa Bà Châu Đốc 2), ngắm cảng Tân Cảng - Hiệp Phước, trải nghiệm vẽ trang trí tại Life is Beautiful - Art school, ăn trưa tại nhà hàng Khải Phương. 

Pháp võ cổ tự - ngôi chùa được xây dựng năm 1934 ở Nhà Bè

Đầu tháng 8/2023, chúng tôi đi thuyền để trải nghiệm Nhà Bè. Theo lộ trình, chúng tôi được đón ở bến phà Phước Khánh, ăn hủ tíu bữa sáng ở xã Phú Xuân, tham quan miếu Ngũ Hành, ngược sông Soài Rạp qua khu Tân Cảng - Hiệp Phước, ăn trưa ở quán quê Hiệp Phước. Sau đó, chúng tôi chạy xe máy theo đường Giáng Hương, ghé cơ sở nuôi đông trùng hạ thảo, thưởng thức các sản phẩm trà, cà phê, rượu đông trùng. Tour lạ, đi thuyền nên giá hơi cao so với đi bằng đường bộ.

Huyện Nhà Bè án ngữ đường thủy huyết mạch, độc đạo từ Biển Đông, qua rừng Sác, vào Sài Gòn. Ở phía tây, có kênh Cây Khô là đường thủy chủ lực từ Sài Gòn đi Tây Nam Bộ. Mật độ sông ngòi, kênh rạch chằng chịt, có cảng nước sâu.

Di dân và thương hồ xưa đều xuôi thuyền vào sông Soài Rạp, gặp dòng nước ngược, phải tạm dừng nghỉ. Lòng thuyền chật, sinh hoạt khó khăn nên có người nảy ra ý đốn tre, kết bè neo trên sông, làm nơi nấu nướng, ăn uống, sinh hoạt. 

Sách Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức (1765-1825) chép: “Thuở ấy, dân cư thưa thớt, ghe đò hẹp nhỏ, hành khách thổi cơm, đun trà rất khổ, vì vậy có người phú hộ ở tổng Tân Chánh là Võ Thủ Hoằng kết tre làm bè, trên che lợp phòng ốc, sắm đủ bếp núc, gạo, củi và đồ ăn để dưới bè cho hành khách tùy ý dùng mà không phải trả tiền. Sau đó, khách buôn cũng kết bè nổi, bán đồ ăn, nhiều đến 20-30 chiếc, nhóm thành chợ trên sông, nên mới gọi xứ ấy là Nhà Bè”.

Tên ông Võ Thủ Hoằng - còn gọi Thủ Huồng - được đặt cho chùa và cầu ở cù lao Phố. Dân gian vẫn truyền khẩu: “Ai ơi có đến Nhà Bè/ Nhớ ơn nước ngọt, bè tre Thủ Huồng”.

Nhà Bè là nơi khai sinh loại hình chợ nổi ngày nay. Du lịch Nhà Bè là du lịch sông nước, thương hồ. Phải tìm cách phục dựng không gian chợ nổi và nhà bếp tự phục vụ xưa để du khách trải nghiệm, đắm mình trong những câu chuyện kỳ thú thời khẩn hoang của Thủ Hoằng. Xây dựng chỗ lưu trú trên sông độc đáo, thân thiện môi trường, cùng các dịch vụ tương xứng. Cần chuẩn hóa các điểm đến, ưu tiên nhà vệ sinh, các bến tàu, môi trường, tổ chức đội ngũ thuyết minh tại chỗ. 

Nhà Bè có nhiều món ngon, hương vị lạ. Có lẽ nhờ đặc điểm thổ nhưỡng nước lợ, không quá gần biển nên Nhà Bè có hệ động, thực vật rất riêng. Bần Nhà Bè ngon nổi tiếng. Bần ổi chấm mắm còng, muối chua đều lạ miệng. Món cá kèo đỏ kho tộ với nước dừa nước thì chỉ Nhà Bè mới có. Cá ngát Cây Khô ăn đứt cá lăng nước ngọt. Rạm chiên giòn hay xào me đều bá cháy. 

Cua cái so hai da Hiệp Phước là loại cua mới lớn, mỗi ký 6 con, “nhỏ mà có võ”, dùng thử là ghiền. Dân sành ăn bảo loài cua này ngon nhất Việt Nam. Cá đối và tôm sú nướng than đước, bạch tuộc nhúng giấm bần, gỏi bông bần, lịch um, lìm kìm chiên giòn, ốc mỡ nướng tỏi, vịt nướng chao, canh vợ chồng, cơm hàng xóm… món nào cũng ngon điếc mũi, ăn cả tuần mới đã.

Ẩm thực Nhà Bè là món ngon ở trong dân, ở những quán quê dân dã bốn bề lộng gió. Mở Cooking Classes, mời khách trải nghiệm hái bần, dừa nước, đánh bắt thủy sản, câu cá đối (không cần lưỡi câu), thu hoạch vuông tôm, vèo cá... cùng chế biến và thưởng thức. Cần nghiên cứu, xác định thủy trình của Nguyễn Huệ (1753-1792) và Bùi Thị Xuân (1752-1802) khi đưa quân qua Nhà Bè, xuống Tiền Giang, lập nên chiến tích Rạch Gầm - Xoài Mút năm 1785. Cần cách tân loại hình ca cổ, mời khách dự thôi nôi, đám hỏi, đám cưới, đám giỗ vùng quê.

Cần trồng thêm hoa trên các đường nông thôn mới, thi “Đường đẹp nhất”, “Nhà vườn, điểm check in ấn tượng nhất”… Cần xây dựng chợ thủy sản, chợ đêm, trung tâm ẩm thực thủy sản ở bến phà Phước Khánh; tổ chức các dịch vụ chèo thuyền sub, kayak, xuồng ba lá khám phá kênh rạch Nhà Bè, tổ chức trồng cây, giữ rừng nước lợ; nối kết Nhà Bè với quận 7, Cần Giờ (TPHCM) và Nhơn Trạch (Đồng Nai), Cần Giuộc (Long An)... 

Nếu biết cách làm, du lịch Nhà Bè có rất nhiều thứ để khẳng định thương hiệu.

Phải bắt đầu từ việc thay đổi cách nghĩ, cách tiếp cận để có cách làm hiệu quả. Cần có lộ trình, có người chịu trách nhiệm, chịu làm. Tất cả đồng lòng thì không gì là không thể. 

Nguyễn Văn Mỹ
Chủ tịch Hội đồng thành viên Lửa Việt Tour