Hôm 15/8, hãng xe điện VinFast rung chuông ra mắt trên Nasdaq Global Select Market thuộc sàn chứng khoán Nasdaq. Mỹ hiện có gần 20 sàn giao dịch, phân bổ tại các thành phố như Boston, Chicago, Miami hay Philadelphia. Tuy nhiên, hai sàn lớn nhất và được nhắc tới nhiều nhất là Sở giao dịch Chứng khoán New York (NYSE) và Nasdaq.

So với NYSE, Nasdaq khá non trẻ. Trong khi NYSE thành lập từ năm 1792, Nasdaq mới chỉ hoạt động từ 1971. Tuy nhiên, Nasdaq hiện là sàn giao dịch điện tử lớn nhất và là sàn chứng khoán lớn nhì thế giới về vốn hóa, sau NYSE.

Nasdaq nổi tiếng nhờ công nghệ, còn NYSE được biết đến nhờ sàn giao dịch trực tiếp. Không như NYSE vẫn có địa điểm thực cho các trader (nhân viên giao dịch) tại thành phố New York, Nasdaq hoàn toàn hoạt động dựa trên máy móc. Đây là sàn giao dịch điện tử đầu tiên trên thế giới.

Các công ty giao dịch trên NYSE thường là công ty lớn, lâu đời, chú trọng vào lợi nhuận và trả cổ tức đều đặn. Ngược lại, doanh nghiệp trên sàn Nasdaq thường tập trung vào tăng trưởng.

Nasdaq cũng là sàn chứng khoán sôi động nhất tại Mỹ, tính theo khối lượng giao dịch. Chỉ trong nửa đầu năm 2023, sàn này ghi nhận hơn 60 thương vụ IPO. Khối lượng giao dịch trung bình của các công ty thuộc chỉ số Nasdaq Composite phiên 15/8 là 4 tỷ cổ phiếu.

Các doanh nghiệp niêm yết trên sàn Nasdaq được chia làm 3 cấp độ thị trường. Cao nhất là Nasdaq Global Select Market. Các đại gia công nghệ như Meta Platforms, Apple, Amazon, Alphabet, Netflix đều thuộc nhóm này. Nasdaq Global Select Market hiện có gần 1.480 doanh nghiệp. Mới nhất là VinFast.

Thông tin trên website của Nasdaq cho biết cấp độ này có tiêu chuẩn IPO cao nhất so với các sàn khác trên thế giới. Đây là dấu mốc về thành tựu và tầm vóc của các doanh nghiệp.

Hai cấp độ còn lại là Nasdaq Global Market và Nasdaq Capital Market. Ở cả ba cấp, doanh nghiệp muốn niêm yết đều cần đáp ứng các yêu cầu về tài chính, thanh khoản và quản trị doanh nghiệp.

Tuy nhiên, yêu cầu về tài chính và thanh khoản của Nasdaq Global Select Market cao nhất. Ví dụ, tổng lợi nhuận trước thuế của ba năm tài chính gần nhất tối thiểu là 2,2 triệu USD. Trong khi đó, Nasdaq Global Market yêu cầu lợi nhuận trước thuế của năm tài chính gần nhất tối thiểu 1 triệu USD và Nasdaq Capital Market chỉ cần lợi nhuận ròng 750.000 USD.

Thậm chí, kể cả khi một doanh nghiệp đáp ứng toàn bộ yêu cầu, Nasdaq vẫn có thể từ chối hồ sơ hoặc đưa ra thêm yêu cầu nếu thấy cần thiết, để bảo vệ lợi ích của nhà đầu tư và cộng đồng.

Nasdaq Global Market dành cho các công ty có hiện diện tại thị trường quốc tế và có đội ngũ lãnh đạo mang tính toàn cầu, thường có mức vốn hóa trung bình.

Còn Nasdaq Capital Market tập trung vào các doanh nghiệp chỉ có mục tiêu cơ bản nhất là huy động vốn. Nhóm này chủ yếu gồm các công ty đang ở giai đoạn đầu với mức vốn hóa tương đối thấp (300 triệu USD - 2 tỷ USD).

Nasdaq được thành lập năm 1971 bởi Hiệp hội Các nhà kinh doanh Chứng khoán Quốc gia Mỹ (NASD). Ban đầu, họ chỉ cung cấp dịch vụ hiển thị giá cổ phiếu. Nhưng sau đó, Nasdaq dần phát triển thành một sàn giao dịch. Năm 1980, Apple làm IPO trên sàn này, trở thành một trong những IPO biểu tượng của nước Mỹ.

Sàn chứng khoán Nasdaq hiện do công ty Nasdaq sở hữu. Doanh nghiệp này cũng điều hành sàn Nasdaq Nordic (chuyên phục vụ thị trường Bắc Âu) và một số sàn giao dịch quyền chọn, cổ phiếu khác tại Mỹ.

Nasdaq có hai chỉ số được theo dõi nhiều nhất, là Nasdaq Composite và Nasdaq 100. Nasdaq Composite gồm gần như toàn bộ 3.000 cổ phiếu doanh nghiệp niêm yết trên sàn này. Tuy nhiên, việc Nasdaq được các hãng công nghệ ưa chuộng cũng khiến diễn biến chỉ số Nasdaq Composite phụ thuộc lớn vào lĩnh vực này.

Điều này khiến Nasdaq Composite có biến động mạnh hơn các chỉ số lớn khác như S&P 500 hay DJIA. Dù vậy, chỉ số này nhờ đó được coi là hàn thử biểu cho lĩnh vực công nghệ.

Còn nếu chỉ muốn theo dõi phân khúc nhỏ trong mảng công nghệ, các chuyên gia cho rằng nhà đầu tư nên tìm đến chỉ số Nasdaq 100. Chỉ số này gồm 100 công ty phi tài chính lớn nhất niêm yết trên Nasdaq. Trong đó có khoảng 60% là đại diện công nghệ.

Nasdaq nổi tiếng với hệ thống máy móc hiện đại. Sàn này cũng có mức phí niêm yết thấp hơn NYSE và hiện có nhiều đại gia công nghệ vốn hóa nghìn tỷ USD.

Việc lựa chọn niêm yết trên sàn nào tùy thuộc vào nhu cầu của doanh nghiệp. Ví dụ, một số công ty chọn NYSE vì muốn tạo dựng hình ảnh. Trong khi đó, các hãng công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, hay doanh nghiệp vốn hóa nhỏ có xu hướng chọn Nasdaq để tiết kiệm chi phí và dành vốn cho tăng trưởng.

Hà Thu