Tiết kiệm năng lượng là vấn đề nóng trong bối cảnh nhu cầu điện của Việt Nam tăng cao nhưng nguồn cung vẫn còn hạn chế. Theo Viện năng lượng và Môi trường, mất ít nhất 3-4 năm để có nguồn điện mới, trong khi việc thiếu điện gần đây đã xuất hiện, điển hình là sự cố tháng 5, 6 vừa qua tại miền Bắc.
"Việc thay đổi thói quen dùng điện cũng như áp dụng công nghệ hiện đại, tự động hóa và thiết bị hiệu suất cao có thể giảm 20-40% điện tùy quy mô sản xuất", ông Bùi Trung Nghĩa, Phó chủ tịch Liên đoàn Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI), nói tại hội thảo về sử dụng năng lượng cho ngành công nghiệp hỗ trợ, chế biến thực phẩm sáng 18/8.
Theo ông, việc doanh nghiệp đẩy mạnh các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong sản xuất có ý nghĩa rất quan trọng trong phát triển kinh tế, đồng thời đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Hiện VCCI cùng Quỹ Đối tác chuyển dịch năng lượng Đông Nam Á (ETP - do Văn phòng dịch vụ dự án Liên hợp quốc quản lý) thực hiện dự án hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong ngành sử dụng năng lượng hiệu quả, tiết kiệm.
Ông John Robert Cotton, Quản lý chương trình cấp cao của ETP, cho biết Quỹ đang tập trung vào Indonesia, Philippines và Việt Nam - các nước có nhu cầu năng lượng lớn, dựa nhiều vào nhiên liệu hóa thạch, và có tiềm năng với năng lượng tái tạo.
Riêng với lĩnh vực công nghiệp phụ trợ, chế biến thực phẩm tại Việt Nam, ông đánh giá doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn trong áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng do thiếu thông tin (các giải pháp hiệu quả, bền vững, sản xuất xanh). Các doanh nghiệp cũng có xu hướng bỏ qua hoạt động này do hạn chế tài chính, kỹ thuật, năng lực kiểm toán mức tiêu thụ năng lượng.
Ông đề cập đến mô hình kinh doanh công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) như một giải pháp. Đây là công ty thương mại hoặc phi lợi nhuận cung cấp loạt các giải pháp bao gồm thiết kế, thực hiện các dự án tiết kiệm, trang bị, bảo tồn năng lượng, gia công cơ sở hạ tầng năng lượng và quản lý rủi ro. ESCO cũng thường sử dụng hợp đồng hiệu năng, nghĩa là nếu dự án không mang lại lợi tức đầu tư, đơn vị này phải trả khoản chênh lệch, từ đó đảm bảo cho đối tác tiết kiệm năng lượng và chi phí.
Trong dự án tới đây mà VCCI và ETP thực hiện với 100 doanh nghiệp, ngoài hỗ trợ về tiếp cận tài chính, các đơn vị tham gia sẽ được kết nối với các ESCO; đồng thời, dự án cũng xây dựng lộ trình thành lập Hiệp hội ESCO Việt Nam.
"Chúng tôi sẽ giúp doanh nghiệp sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn cũng như giảm lượng khí thải trong hai ngành công nghiệp tiêu tốn nhiều năng lượng này", ông John Robert Cotton nói.
Thuộc nhóm cung cấp tài chính, phía Cơ quan Phát triển Pháp tại Việt Nam (AFD) cho biết sẽ có thông tin về giải pháp ưu đãi cho doanh nghiệp Việt. Hiện tổ chức này đã cam kết hơn 2,3 tỷ euro cho hơn 100 chương trình, dự án phát triển bền vững. Chiến lược hoạt động của AFD có mục tiêu duy nhất hỗ trợ Việt Nam phát triển xanh.
"Chúng tôi muốn mở rộng tài trợ các dự án xanh thông qua các ngân hàng, AFD cũng có thể cấp bảo lãnh cho ngân hàng để chia sẻ rủi ro", bà Nguyễn Thị Thanh An, Trưởng ban Chuyển đổi năng lượng của AFD nói.
Còn ông Kentaro Takahashi thuộc Văn phòng Hợp tác quốc tế chuyển đổi sang khử carbon và cơ sở hạ tầng bền vững (Bộ Môi trường Nhật Bản) nói, muốn hợp tác song phương với các nước đang phát triển như Việt Nam thông qua chuyển giao công nghệ.
Đức Minh