Nhật Tân 20 năm trước từng như "thủ phủ thịt chó" với hàng chục quán xá đông nghẹt khách nhưng giờ không còn nữa. Phố thứ hai nổi lên sau đó là Tam Trinh cũng dần chịu chung số phận. Những quán cầy tơ và dân nhậu đi đâu, về đâu?

Kỷ niệm chiếu thịt chó 23 năm trước

Mùa thu năm 2000, người bạn tôi ở miền Nam lần đầu ra Hà Nội đã ngỡ ngàng khi được mời đi "bổ dưỡng ở phố ẩm thực Nhật Tân". Đồng nghiệp gốc thủ đô mời câu này mà tủm tỉm cười, còn anh bạn thì cứ nghĩ mình sẽ được đến phố ăn uống với đa dạng sơn hào hải vị gì đó nổi tiếng của miền Bắc.

17h chiều, 30 anh em hẹn nhau ở cơ quan trên phố Lý Thường Kiệt để cùng đi chung ra Nhật Tân. Khung cảnh "phố ẩm thực" nhanh chóng hiện ra ngay trước mắt và khác hẳn những gì anh hình dung.

Đó là cả dãy phố ven đê được treo bảng nhà hàng thịt chó mà nhiều năm sau anh vẫn không quên những cái tên như Anh Tú Béo, Trần Mục, Quang Thịnh...

Ở miền Nam cũng nhiều quán thịt chó, nhưng chỉ có tên là quán thịt cầy gì đấy, chứ không ai treo bảng nhà hàng thịt chó như thế này. Mới xế chiều mà quán nào cũng đã đông nghẹt khách, nam có, nữ có và cả người già, trẻ em cũng có.

Tất nhiên, những người cụng ly vẫn chủ yếu là cánh thanh niên với chai rượu nút chuối y như quê xưa.

Quán anh bạn tôi được mời mang tên Trần Mục. Mọi người cứ ngồi ngay trên chiếu và mỗi mâm là một chiếu san sát liền nhau.

Hôm ấy, cơ quan tôi đi 30 người và đã gọi điện đặt trước, nên được chủ quán dành riêng cho 3 chiếu lớn để trống, nếu không chắc cũng chả có chỗ ngồi. 7 món thịt chó thơm lừng được nhanh chóng dọn lên, có cả hấp phay, nướng, rựa mận, xáo măng, lòng chó...

Anh bạn tôi trố mắt với lần đầu được ngồi khoanh chân, cạn rượu trên chiếu thịt cầy Hà thành đầy ú hụ mà hiếm nơi nào trên đất nước có cảnh này.

Tối ấy, anh bạn tôi đã say bét nhè, mà sau này anh cứ cười kể rằng mình say tình bạn bè, say rượu và cả say mâm thịt chó thơm lừng...

Và trở lại câu chuyện phố thịt chó Nhật Tân. Dãy nhà hàng thịt chó được chủ yếu làm bằng tre, mái lá ven đê trên phố Nhật Tân xưa nay đã bị thay bằng những ngôi nhà kiên cố. Con đường ngày ấy nằm sát đê Hữu Hồng nay đã được mở rộng thành đường hai chiều.

Cơ quan chức năng tiếp tục xén đê, cứng hóa để tiếp tục mở rộng đường Âu Cơ. Hai bên đường rào tôn dựng quá đầu người, trời hửng nắng sau mấy ngày mưa dầm, bụi đường hằn vết trên áo người đi đường.

Chắc chắn những thanh niên dưới 25 tuổi không thể tưởng tượng con phố này trước đây từng là "thủ phủ thịt chó" nổi tiếng của Hà Nội. Nổi tiếng đến nỗi nhắc món ngon vị lạ Hà Nội một thời là dân nhậu kể ngay đến thịt chó Nhật Tân.

Một ngày hè năm 2023, Hoàng Long, nay đã đứng tuổi, ở Thanh Xuân, cùng mấy ông bạn lên Âu Cơ tìm lại quán cũ.

Khoảng 50 quán thịt chó ngày trước giờ chỉ còn duy nhất một quán Anh Tú Béo. Quán vắng như chùa Bà Đanh, chủ quán lớn tuổi lắc đầu lảng tránh những câu hỏi về thịt chó, phố cầy ngày xưa.

Hoàng Long thao thao bất tuyệt giới thiệu với lũ bạn: nếu nói quán thịt chó lâu năm nhất ở Hà Nội gã dám chắc chỉ có quán này. Gã quê ở Bắc Giang, năm 1996 loẹt xoẹt đôi dép tổ ong theo người làng về Hà Nội làm phụ hồ.

Gã đi làm kiếm tiền để nuôi giấc mộng vào đại học. Thế mà gã đã có 4 năm lay lắt ở hàng chục công trường nhỏ phía bên kia đường, đối diện với dãy quán thịt chó nổi tiếng Hà Nội.

"Ngày ấy dậy từ 6h sáng, lùa ba bát cơm với cá mắm rồi đi trộn vữa - Gã kể - Đến trưa, bụng đói cồn cào, mùi chả chó ở bên đường bay sang... muốn gục!". Long chẹp chẹp cái miệng tả lại cảm xúc của gã trai đang tuổi ăn tuổi lớn.

Đội thợ xây sức vóc ăn như hạm, nhìn sang bên đường, thấy người ta quạt chả chỉ biết nuốt nước bọt ừng ực.

"Chỉ những hôm đổ mái, cất nóc hay liên quan đến lễ lạt gì đó mới được bữa tươi - Long kể - Ông chủ "xõa" cho cả đội thợ sang làm hai mâm liên hoan. Ôi chu choa...". Long nhớ nhất là quán Trần Mục, biển hiệu bằng cái mẹt treo trước cửa quán. Nhân viên quán đó dễ có đến hơn 50 người, tất bật từ sáng đến đêm.

Mỗi ngày Nhật Tân phải giết 15 tấn chó

Ông Canh, chủ quán thịt chó duy nhất còn lại ở Nhật Tân, nhớ ngày ấy vừa mới xóa bỏ bao cấp, quán đầu tiên mọc lên là A Trang. Tuy nhiên, không thể nói Nhật Tân là nơi đầu tiên bán thịt chó ở Hà Nội.

Thời ông Canh còn đi học, ở phố cổ đã có quán thịt chó rồi. Thời bao cấp, con phố có nhiều quán thịt chó nhất là phố Lò Đúc. Người ở Trôi, Nhổn mổ chó, thui vàng ươm mang vào nội thành bán ở các chợ.

Thế nhưng từ ngày Nhật Tân thành phố thịt chó, dân tình đổ xô về đây đánh chén. Điều khác biệt nhất ở đây là thịt chó thui rơm. Con nào con nấy béo mầm làm chảy nước miếng mấy ông khách đang hít hà mùi riềng, sả.

Quán mở ngay ven đê, nhìn ra bãi sông Hồng. Nhà sàn, lợp lá, gió thổi lồng lộng... khác hẳn với không gian lụp xụp, ẩm mốc của các quán thịt chó khác thời ấy. Thêm vào đó là những ông chủ khéo tay, chế biến đúng điệu, hợp khẩu vị của dân nhậu.

Thời vàng son của phố thịt chó Nhật Tân những năm trước và sau 2000, riêng quán của ông Canh cũng hơn hai chục nhân viên.

Ông lấy tên quán là Anh Tú Béo, vài năm sau thương hiệu của ông bị nhái hàng loạt. Nào Anh Tú 2, Anh Tú nhà lá, Anh Tú nhà kính và cả Anh Tú... xịn. Nhà ông Canh tất bật suốt ngày, chẳng hơi đâu để ý thương hiệu nhái làm gì.

Người ta từng nửa đùa nửa thật là Nhật Tân nổi tiếng đến nỗi nói đến Nhật Tân là người ta nghĩ đến thịt chó, chứ không phải hoa đào như bây giờ.

Những tay mê thịt chó còn nhẩm tính bình quân mỗi ngày một quán ở Nhật Tân thịt 30 con chó là ít, áng chừng khoảng 3 tạ thịt. Mà Nhật Tân có hơn 50 quán thịt chó. Như vậy dân nhậu mỗi ngày xơi ở phố này cỡ 15 tấn thịt chó!

Thế nhưng, từ lúc đê Hữu Hồng bị xén để mở rộng đường Âu Cơ cũng là lúc thịt chó Nhật Tân vắng khách dần. Không còn chỗ để xe, nhà cửa mọc lên nhiều, mặt bằng đắt... làm nhiều quán đã chuyển đi nơi khác. Sau năm 2008 thì "thủ phủ thịt chó" Nhật Tân dần dần biến mất.

Nhiều người cho rằng nguyên nhân chính là cơn bão bất động sản. Những người bán thịt chó ăn nên làm ra ôm tiền đi buôn đất, bỏ nghề thịt chó đã ế ẩm.

Ông Canh là người duy nhất trụ lại, túc tắc giữ nghề. Phố xưa giờ chỉ còn một quán, nhưng người ăn chó nay đã ít rồi.

---------------

Ở Sài Gòn TP.HCM, những khu thịt cầy 7 món, 9 món thơm lừng một thời cũng dần biến mất để thay bằng các quán hủ tiếu, phở, kể cả... quán game.

Kỳ tới: Những khu cầy 7 món ở Sài Gòn cũng thành quá khứ