Các thành viên trong nhóm "bông hồng đen" tại buổi làm việc với UBND phường Hải Sơn liên quan việc lấy mẫu máu của học sinh xét nghiệm - Ảnh: Tuyên giáo quận Đồ Sơn
5 người hoạt động, 1 người được tập huấn
Sau khi làm việc và nhận báo cáo của các đơn vị liên quan, Cục Phòng, chống HIV/AIDS thông tin nhóm "bông hồng đen - cầu vồng đen" là một nhóm tự lực thường được gọi là tổ chức dựa vào cộng đồng, tham gia các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS từ tháng 8-2011.
Nhóm này hiện đang triển khai hoạt động của dự án "Bảo vệ tương lai - Tăng cường các can thiệp mới dựa vào cộng đồng nhằm kiểm soát lây nhiễm HIV trong nhóm thanh niên sử dụng ma túy tại Việt Nam" tại phường Hải Sơn, quận Đồ Sơn, Hải Phòng.
Nhóm có thỏa thuận hợp tác từ tháng 12-2022 của Trung tâm Hỗ trợ sáng kiến phát triển cộng đồng (SCDI), với nguồn tài trợ từ Tổ chức Expertise France của Pháp.
Ngoài ra, nhóm "bông hồng đen" còn triển khai một số hoạt động phòng, chống HIV/AIDS thuộc Dự án phòng, chống HIV/AIDS của VUSTA do Quỹ toàn cầu phòng, chống AIDS, lao và sốt rét tài trợ giai đoạn 2021-2023.
Cục này thông tin nhóm "bông hồng đen" có hợp tác với hai dự án thực hiện các hoạt động bao gồm tiếp cận và can thiệp khách hàng là người sử dụng ma túy trong độ tuổi từ 16 đến 24 tham gia nghiên cứu sàng lọc hành vi; tư vấn và xét nghiệm HIV; tiếp cận nhóm có hành vi nguy cơ cao như người quan hệ tình dục đồng giới (MSM); người tiêm chích ma túy, thực hiện xét nghiệm HIV tại cộng đồng; giới thiệu người nhiễm HIV điều trị...
Qua báo cáo, nhóm "bông hồng đen" có năm thành viên, trong đó có một thành viên đã tham gia lớp tập huấn về tư vấn xét nghiệm HIV tại cộng đồng.
Nhóm hoạt động phù hợp, không có nguy cơ lây nhiễm HIV
Cục Phòng, chống HIV/AIDS cũng thông tin theo báo cáo ban đầu của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Hải Phòng và Trung tâm SCDI, từ ngày 1-1 đến 18-8, nhóm này đã thực hiện tư vấn xét nghiệm HIV 204 người và đều có kết quả âm tính.
Về độ tuổi người được xét nghiệm HIV, Cục thông tin có thể không đảm bảo tính chính xác do người được xét nghiệm tự thông báo về tuổi và không xuất trình các giấy tờ chứng minh nhân thân trước khi làm xét nghiệm.
Kỹ thuật xét nghiệm sàng lọc HIV được nhóm "bông hồng đen" thực hiện bằng hai phương pháp là sử dụng sinh phẩm xét nghiệm nhanh lấy máu đầu ngón tay và sinh phẩm tự xét nghiệm bằng dịch miệng.
"Theo hướng dẫn các kỹ thuật xét nghiệm HIV của Bộ Y tế đều cho phép sử dụng hai kỹ thuật này được làm xét nghiệm tại cộng đồng, do đây là biện pháp lấy mẫu đơn giản và đảm bảo không gây lây nhiễm", cục này nêu rõ.
Theo đánh giá sơ bộ của Cục Phòng, chống HIV/AIDS, nhóm "bông hồng đen" hoạt động phù hợp với chủ trương phòng chống HIV/AIDS.
Tại sao người giới thiệu được chi "hoa hồng"?
Về việc người làm xét nghiệm được chi trả 100.000 đồng và giới thiệu sẽ được hưởng 25.000 đồng, Cục Phòng, chống HIV/AIDS nêu rõ theo thông tin từ phía Trung tâm SCDI, trong kế hoạch hoạt động được nhà tài trợ đồng ý có hỗ trợ chi trả cho người tham gia nhận dịch vụ tư vấn xét nghiệm là 100.000 đồng.
"Đây là tiền hỗ trợ đi lại và chi trả 25.000 đồng khi giới thiệu một người khác tham gia. Do đó việc nhóm chi trả cho người tham gia xét nghiệm đúng với đề cương của dự án đã phê duyệt" - cục nêu.
Đề nghị các dự án phối hợp với y tế địa phương
Cục Phòng, chống HIV/AIDS thống nhất kiến nghị của CDC Hải Phòng tạm dừng hoạt động của nhóm "bông hồng đen" để xác minh sự việc.
Cục cũng đề nghị Sở Y tế và CDC Hải Phòng quán triệt các tổ chức cộng đồng tham gia phòng, chống HIV/AIDS thực hiện nghiêm các quy định xét nghiệm đúng đối tượng, trên nguyên tắc tự nguyện.
Cục đề nghị SCDI rà soát các quy trình của dự án, đảm bảo việc kiểm soát các tổ chức cộng đồng thực hiện đúng các hướng dẫn và các quy định chuyên môn. Bên cạnh đó, cần phối hợp với y tế địa phương để đảm bảo việc thực hiện dự án đúng với quy định.
Nhóm 'bông hồng đen' lấy máu không đúng đối tượngTheo thỏa thuận hợp tác, nhóm "bông hồng đen" sẽ triển khai dự án với nhóm người trẻ sử dụng ma túy trong độ tuổi từ 16 - 24 nhưng thực tế lại xét nghiệm rà soát học sinh dưới 16 tuổi.