Thanh tra Chính phủ kết luận có nhiều vi phạm trong cung cấp vật liệu cho các tuyến cao tốc - Ảnh: ĐẶNG TUYẾT
Không rõ ràng nguồn cung cấp vật liệu
Ngày 24-8, nguồn tin của Tuổi Trẻ Online cho biết Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra về việc cấp phép khai thác khoáng sản, cung cấp vật liệu thông thường cho các dự án giao thông quan trọng quốc gia, tại một số tỉnh phía Nam.
Các dự án bị thanh tra gồm dự án thành phần xây dựng đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết, dự án thành phần xây dựng đoạn Phan Thiết - Dầu Giây, dự án xây dựng cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu.
Các địa phương có liên quan gồm Bình Thuận, Đồng Nai và Đồng Tháp. Các đơn vị liên quan thuộc Bộ Giao thông vận tải gồm Ban quản lý dự án 7, Ban quản lý dự án Thăng Long.
Theo kết luận, tại dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết, đơn vị trúng thầu san lấp gói XL01 và XL04 chỉ thể hiện khối lượng đất đắp. Không thể hiện tên đơn vị cung cấp hoặc địa chỉ cung cấp. Gói thầu XL02 và XL03 thể hiện nhà cung cấp vật liệu nhưng không thể hiện khối lượng đất đắp.
Dự án cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu, theo hồ sơ thì nguồn cung cấp cát san lấp tại các mỏ, đá của Công ty cổ phần Xây lắp và vật liệu xây dựng Đồng Tháp khai thác trên địa bàn tỉnh và mỏ của Công ty TNHH liên doanh Antraco khai thác trên địa bàn tỉnh An Giang.
Nhưng sau khi khởi công, nhà thầu đã tự hợp đồng với các đơn vị trung gian để cung cấp vật liệu xây dựng thông thường cho dự án.
Gia hạn mỏ cát phạm luật
Kết luận trên cũng nêu UBND tỉnh Bình Thuận đã cấp phép 6 mỏ đất cung cấp cho dự án cao tốc Vĩnh Hảo - Phan Thiết. Các đơn vị khai thác có nộp hồ sơ đề nghị gia hạn giấy phép nhưng không đảm bảo điều kiện theo quy định tại nghị định 158/2016 của Chính phủ…
UBND tỉnh Đồng Nai cho phép 4 phương án hạ cốt nền, cải tạo đất nông nghiệp, kết hợp thu hồi vật liệu san lấp phục vụ cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây. Tỉnh này cũng cho phép điều chỉnh giấy phép khai thác mỏ đá và tăng thời hạn khai thác, trong khi giấy phép cấp trước đó đã hết hạn.
UBND tỉnh Đồng Tháp báo cáo không cấp phép khai thác khoáng sản cung cấp cho dự án cầu Mỹ Thuận 2 và đường dẫn hai đầu cầu. Tỉnh này đã cấp mới 7 giấy phép khai thác với diện tích hơn 273ha, với trữ lượng hơn 14 triệu m3 qua hình thức lựa chọn.
Các giấy phép khai thác cát cấp mới không thể hiện cung cấp cho các công trình, dự án đầu tư xây dựng theo nghị định 15/2012 và nghị định 158/2016 của Chính phủ.
Khi hết hạn giấy phép, Đồng Tháp đã không rà soát để khoanh định khu vực đấu giá hoặc không đấu giá quyền khai thác cát. Sau ngày Luật Khoáng sản có hiệu lực (1-7-2011), Đồng Tháp cấp gia hạn 12 giấy phép khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường với trữ lượng hơn 25 triệu m3 không đúng quy định Luật Khoáng sản năm 2010.
Theo quy hoạch thăm dò, khai thác khoáng sản trên địa bàn các tỉnh Bình Thuận, Đồng Nai và Đồng Tháp thì trữ lượng vật liệu san lấp cao hơn nhiều so với nhu cầu của các dự án. Nhưng trên thực tế, hai dự án thành phần Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây gặp khó khăn, vướng mắc và chậm trễ do không đủ nguồn cung cấp vật liệu san lấp.
Nguyên nhân chính do khâu khảo sát, đánh giá tình hình của đơn vị tư vấn chưa kỹ, không xác định đầy đủ tính pháp lý của khu vực dự kiến cung cấp vật liệu cho dự án…
Năng lực nhà thầu hạn chế, chưa xác định hoặc chuẩn bị được đầy đủ nguồn cung cấp vật liệu san lấp khi tham gia dự thầu và sau khi trúng thầu.
UBND tỉnh Bình Thuận xử lý thủ tục hành chính về đất đai sau cấp phép khai thác khoáng sản còn chậm trễ. UBND tỉnh Đồng Nai đã để xảy ra việc thu hồi vật liệu không được thực hiện theo các thủ tục quy định tại Luật Khoáng sản năm 2010.
Chưa trình cấp thẩm quyền nghiên cứu, xem xét như một cơ chế đặc thù trong thời gian tới. Việc cấp và gia hạn giấy phép khai thác cát không đúng đã dẫn đến một khối lượng lớn cát được khai thác, cung ứng ra thị trường.
Chuyển cơ quan điều tra nếu vi phạm pháp luật
Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan đến việc chậm trễ, thiếu sót trong xác định nguồn vật liệu san lấp cho các dự án nói trên.
Chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận kiểm điểm, xử lý việc chậm trễ trong giải quyết hồ sơ chuyển nhượng, chuyển mục đích sử dụng đất tại các mỏ đất được cấp phép khai thác theo cơ chế đặc thù của Chính phủ.
Chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm, xem xét xử lý phù hợp các tập thể, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm trong việc cho phép thu hồi vật liệu san lấp cung cấp cho dự án cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây.
Làm rõ việc gia hạn giấy phép không đúng quy định Luật Khoáng sản năm 2010 và việc cấp phép khai thác đá tại khu vực mỏ thuộc khu vực không đấu giá quyền khai thác, nhưng không chỉ định cung cấp cho các công trình theo nghị định 158/2016 của Chính phủ. Quá trình xử lý nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan cảnh sát điều tra…
Chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các tập thể, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm trong việc gia hạn giấy phép không đúng quy định Luật Khoáng sản năm 2010.
Xử lý việc cấp phép khai thác cát tại các khu vực không đấu giá quyền khai thác. Nhưng không xác định cung cấp riêng cho các công trình. Nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm thì chuyển cơ quan cảnh sát điều tra.
Chỉ đạo các bộ Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư nghiên cứu khó khăn, vướng mắc như đã nêu để xem xét, đề xuất cấp thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cho phù hợp.
Thanh tra Chính phủ kết luận các sai phạm trong quản lý đất đai, khai thác cát ở An GiangThanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm trong việc quản lý khai thác cát trên địa bàn tỉnh An Giang. Đáng chú ý là việc tự ý gia hạn giấy phép khai thác cát và không thu tiền cấp quyền khai thác cát.