BHXH Việt Nam vừa báo cáo Chính phủ về thực trạng và những vướng mắc trong việc thực hiện chính sách bảo hiểm đối với chủ hộ kinh doanh cá thể.
Việc chủ hộ kinh doanh cá thể được ghi nhận thời gian đóng BHXH sẽ mở ra cơ hội cho nhiều người hơn đủ điều kiện hưởng lương hưu khi về già
T.H
Theo báo cáo rà soát của BHXH các địa phương, tổng số chủ hộ kinh doanh cá thể không thuộc diện đóng BHXH bắt buộc từ năm 2003 - 2021 là 3.567 người.
Tính đến cuối tháng 5, các chủ hộ kinh doanh cá thể đã đóng BHXH bắt buộc với tổng tiền thu khoảng 113 tỉ đồng. Trong đó, số người đang dừng thu, tạm ghi nhận thời gian đóng BHXH bắt buộc là 1.444 người, 1.423 người đang tiếp tục tham gia BHXH.
Số người đã hoàn trả tiền đóng BHXH là 28 người; 275 người hưởng chế độ hưu trí, tử tuất; 397 người hưởng chế độ BHXH một lần.
Việc thoái thu (hoàn trả) thời gian đã đóng BHXH, BHYT, BHTN đối với chủ kinh doanh cá thể sẽ rất phức tạp, khó khăn trong thực hiện. Lý do, không có sự đồng thuận từ phía người lao động là chủ hộ kinh doanh, người lao động sẽ thiệt thòi vì đã tham gia BHXH trong thời gian dài.
Nếu thực hiện thoái thu sẽ phải truy thu toàn bộ số tiền đã chi trả chế độ cho người lao động, trong thực tiễn rất khó thực hiện được.
Hiện có khoảng 200 người đã đủ tuổi đời và đủ thời gian 20 năm đóng BHXH để được hưởng lương hưu và 380 trường hợp cũng đã đủ tuổi đời. Sau khi thoái thu, những người lao động này không còn cơ hội để tham gia BHXH nữa, đời sống gặp nhiều khó khăn vì không được hưởng chế độ BHXH, gây tác động không tốt đến dư luận xã hội.
Đề xuất không thu hồi tiền đã hưởng
Từ thực tế nêu trên, BHXH Việt Nam đề xuất, đối với chủ hộ kinh doanh cá thể có thời gian làm việc từ năm 2003 đến nay, nếu đã đóng BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN thì được giải quyết hưởng các chế độ này theo quy định của pháp luật khi đủ điều kiện, hoặc được bảo lưu thời gian đã đóng BHXH, BHTN theo quy định của luật BHXH, luật Việc làm.
Không thu hồi tiền hưởng BHXH, BHYT, trợ cấp thất nghiệp của chủ hộ kinh doanh cá thể, không hoàn trả số tiền đã đóng.
Đối với các trường hợp đã thoái thu BHXH, nếu chủ hộ kinh doanh cá thể có nguyện vọng thì được đóng BHXH lại bằng số tiền đã thoái thu để khôi phục lại quá trình đóng.
BHXH Việt Nam cũng đề xuất bổ sung tại điều khoản thi hành của dự thảo luật BHXH (sửa đổi), đối với đối tượng chủ hộ kinh doanh đã đóng BHXH bắt buộc trước khi luật này có hiệu lực thi hành, được tính thời gian để được hưởng các chế độ BHXH.
Kinh phí chi trả chế độ cho chủ hộ kinh doanh do Quỹ BHXH, BHYT, BHTN đảm bảo từ số tiền đã đóng góp của chủ hộ kinh doanh cá thể.
Đánh giá tác động, BHXH Việt Nam cho hay, việc chủ hộ kinh doanh cá thể được ghi nhận thời gian đóng BHXH bắt buộc, BHYT, BHTN giúp người lao động ổn định cuộc sống, khắc phục khó khăn khi được bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập và được chăm sóc sức khỏe do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, thất nghiệp.
Bên cạnh đó, mở ra cơ hội cho nhiều người hơn đủ điều kiện hưởng lương hưu khi về già, ổn định cuộc sống lâu dài khi hết tuổi lao động, góp phần giảm bớt gánh nặng cho ngân sách nhà nước khi không phải chi trả trợ cấp người cao tuổi đối với chủ hộ kinh doanh cá thể đủ điều kiện hưởng lương hưu.
Việc này cũng đảm bảo công bằng giữa người đã được giải quyết và người chưa được giải quyết hưởng các chế độ bảo hiểm.
Trước đó, Nghị quyết về hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 5 được Quốc hội thông qua hồi tháng 6 yêu cầu Chính phủ và các cơ quan trong năm nay phải giải quyết dứt điểm quyền lợi của các chủ hộ kinh doanh cá thể bị thu BHXH sai quy định.