Tờ New York Times dẫn một cuộc khảo sát dữ liệu từ 10 tiểu bang cho thấy hơn một triệu liều vaccine đã bị lãng phí kể từ khi Mỹ bắt đầu chiến dịch tiêm vaccine Covid-19 vào tháng 12 năm ngoái.
Phần lớn nguyên nhân của sự lãng phí này là do nhu cầu tiêm chủng giảm mạnh, với tỷ lệ tiêm chủng hàng ngày hiện chỉ còn chưa đến 1/5 so với mức trung bình cao nhất là 3,4 triệu mũi tiêm đạt được vào giữa tháng 4.
Lãng phí vaccine COVID-19
Các quan chức địa phương cho biết hơn 110.000 liều đã bị tiêu hủy ở Georgia. Trong số hơn 53.000 liều bị lãng phí ở New Jersey, gần 20.000 liều đã bị vứt bỏ vào tháng 6, tăng so với khoảng 4.000 vào tháng 4. Tại Ohio, hơn 370.000 liều đã được các nhà cung cấp của bang thông báo là không sử dụng được nữa, trong khi khoảng 50.000 liều ở Maryland không được sử dụng.
Các quan chức cho biết lý do vaccine phải vứt bỏ bao gồm sự cố về vỡ, sự cố trong quá trình bảo quản và vận chuyển, hết hạn sử dụng và nhất là khi người dân không đến tiêm như đã hẹn. Ở nhiều bang, dữ liệu cho thấy lượng vaccine bị lãng phí hoặc không sử dụng được không quá 2% so với lượng nhận được từ chính phủ liên bang.
Ở Georgia, hơn 8,5 triệu liều đã được sử dụng; các quan chức cho biết tổng số liều chưa sử dụng của tiểu bang chỉ là 1,4%. Idaho đã phải hủy khoảng 2% liều lượng được phân phối, và New Jersey hủy chưa tới 0,5%.
Theo New York Times, đây mới chỉ là số liệu của 10 bang. Những bang khác ở Mỹ dường như cũng đối mặt với vấn đề tương tự và do đó số vaccine bị tiêu hủy, lãng phí sẽ cao hơn con số 1 triệu rất nhiều. Số liệu từ các bang cũng không bao gồm những liều mà chính phủ liên bang chuyển thẳng tới các chuỗi nhà thuốc địa phương, vì vậy sẽ còn thiếu nhiều số liệu về tình trạng lãng phí vaccine.
Tình trạng lãng phí vaccine đang là vấn đề nhức nhối với nhiều bang ở Mỹ, trong khi nhiều quốc gia khác không có vaccine để sử dụng. Ảnh: Getty Images
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) có theo dõi lượng vaccine bị lãng phí, nhưng chưa đưa ra phản hồi.
Việc vaccine bị lãng phí ngày càng gia tăng phản ánh thách thức mà các quan chức y tế Mỹ phải đối mặt trong việc tiêm chủng cho cư dân. Hiện tại, biến thể Delta đang làm bùng phát dịch bệnh ở những người không được tiêm chủng trên khắp nước Mỹ. Delta cũng là một trong những tác nhân gây ra sự gia tăng các ca bệnh trên toàn cầu và nhiều quốc gia đang mong muốn nhận được thêm nhiều vaccine để tiêm cho người dân.
Tiêm phòng đầy đủ vaccine giúp sinh ra kháng thể chống lại nguy cơ bị bệnh nặng và tử vong do COVID-19, bao gồm cả từ biến thể Delta. CDC cho biết các trường hợp nhiễm trùng nguy hiểm ở những người được tiêm chủng là rất hiếm.
Tuy nhiên, dữ liệu gần đây cho thấy những người được tiêm chủng bị nhiễm biến thể Delta vẫn có thể truyền bệnh cho người khác. Do đó, CDC khuyến cáo những người đã tiêm phòng ở các điểm nóng COVID nên đeo khẩu trang lại ở các khu vực công cộng trong nhà.
Bài toán nan giải
Số lượng tiêm vaccine ở các bang đang có chiều hướng tăng: hơn 850.000 liều đã được tiêm vào ngày 31/7, tăng lượng tiêm trung bình hàng ngày ở Mỹ từ 500.000 lên 650.000 liều. Tuy nhiên, vẫn hơn một nửa dân số Mỹ vẫn chưa được tiêm phòng đầy đủ, bao gồm trẻ nhỏ dưới 12 tuổi.
Tiến sĩ Marcus Plescia, giám đốc y tế của Hiệp hội các quan chức y tế của bang và vùng lãnh thổ, cho biết: "Ban đầu, chúng ta gặp khủng hoảng bởi vì mọi người muốn tiêm vaccine mà không được tiêm, và bây giờ chúng ta có một cuộc khủng hoảng khác vì đã có vaccine nhưng mọi người không muốn tiêm".
Nhiều tiểu bang đã cân nhắc về việc phân phối lại các vaccine không sử dụng ra nước ngoài,. Tuy nhiên, theo luật liên bang, một khi các liều vaccine được chuyển đến các tiểu bang, việc chuyển vaccine ra khỏi bang là không được phép. Và một số quốc gia, như Canada, đã từ chối đề nghị nhận vaccine dư thừa từ các bang Mỹ.
Tiến sĩ Plescia nói: "Ở đây chúng ta đang có vô số vaccine, và có những quốc gia khác trên thế giới đang khao khát có vaccine để tiêm".
Trong những tháng gần đây, một số quan chức y tế tiểu bang đã khuyến nghị các nhà cung cấp dịch vụ tiêm chủng mở lọ vaccine mới ngay cả khi không cần thiết.
Kristen Dillon, giám đốc Đơn vị lập kế hoạch vaccine Covid-19 của Cơ quan Y tế Oregon, cho biết: “Thà tiêm 2 liều và phí 12 liều còn hơn để phí 14 liều trong tủ lạnh".
Oregon đã báo cáo hơn 78.000 liều là không thể dùng được, phần lớn trong số đó là liều chưa sử dụng từ các lọ đã mở, các quan chức cho biết.
Ở Arkansas - nơi chỉ có 36% cư dân được tiêm chủng đầy đủ, gần 55.000 liều đã bị lãng phí vào giữa tháng 7, tăng so với khoảng 580 liều vào giữa tháng 3, do các quan chức ưu tiên tiêm chủng hơn là tiết kiệm liều.
Robert Ator, một đại tá Vệ binh Quốc gia đã nghỉ hưu, hiện đang điều hành chương trình tiêm chủng của tiểu bang cho biết ông đã ngừng đặt thêm vaccine vì nhu cầu đang giảm mạnh. Dự trữ vaccine của tiểu bang đã giảm từ 550.000 liều vào tháng 4 xuống còn khoảng 350.000 vào cuối tháng 7, ông nói.
Bất chấp những nỗ lực kêu gọi người dân đi tiêm vaccine, ông Ator dự đoán rằng khoảng 100.000 liều thuốc trong kho dự trữ sẽ hết hạn trong vòng 3 tháng tới.