Hơn 183 triệu ca nhiễm, 4,3 triệu ca tử vong - đây là những số liệu về tình hình dịch bệnh tính đến sáng ngày 11/8 (dữ liệu từ Worldometer).

Với những gì Covid-19 đã gây ra, việc thế giới chặn đứng virus, đưa toàn bộ số ca nhiễm về 0 giống như trước dịch dường như là một ý tưởng khá điên rồ. Chiến dịch tiêm chủng ở các nước chưa đồng bộ, biến chủng nguy hiểm xuất hiện (như Delta và Lambda), chuyện thế giới loại bỏ được dịch bệnh này đang trở nên viển vông hơn bao giờ hết.

Tuy nhiên theo một phân tích mới đây từ các nhà khoa học của New Zealand - cũng là một trong những quốc gia thành công với phương pháp "loại bỏ ca nhiễm", vẫn còn quá sớm để từ bỏ hy vọng. Dựa trên các dữ liệu so sánh cùng đậu mùa và bại liệt (2 chứng bệnh đã được nhân loại trừ bỏ), nhóm nghiên cứu tin rằng chuyện loại bỏ hoàn toàn Covid-19 vẫn là khả thi dù không hề dễ dàng.

"Covid-19 có khả năng bị tiêu diệt hoàn toàn không? Hay nó sẽ là một dịch bệnh không thể tránh khỏi với cả thế giới? Phân tích của chúng tôi dù chỉ đang ở mức sơ bộ, nhưng về mặt kỹ thuật thì chuyện loại bỏ Covid-19 là khả thi," - trích trong báo cáo nghiên cứu.

Bài học từ bại liệt và đậu mùa

Trên thực tế nếu xét trên quy mô nhỏ, một vài địa điểm trên thế giới đã thành công với chiến dịch "loại bỏ virus", có nơi còn chưa tiêm vaccine. Những quốc gia lớn như Trung Quốc, hoặc nhỏ hơn là Iceland và New Zealand đều đã thành công trong việc tạm thời loại bỏ virus trước khi vaccine được tung ra, bằng cách phong tỏa biên giới, áp dụng khẩu trang bắt buộc, giãn cách xã hội, và xét nghiệm lần vết diện rộng.

Hơn nữa, nhân loại đã từng loại bỏ được ít nhất một căn bệnh đáng sợ trước kia là đậu mùa. Căn bệnh này đã sống chung với nhân loại suốt 3000 năm, trước khi một chiến dịch tiêm chủng diện rộng xuất hiện và quét sạch nó vào thập niên 1970.

Bại liệt cũng là một ví dụ đầy thành công của vaccine. Hiện tại, 2 trên 3 virus gây bại liệt đã bị hủy diệt trên phạm vi toàn cầu. Tính từ năm 1988 - 2018, loại virus còn lại cũng giảm tới 99%.

Vậy liệu chúng ta có thể làm điều tương tự với Covid-19? Trong nghiên cứu lần này, nhóm chuyên gia tạo ra một hệ thống chấm điểm với 17 biến số - bao gồm sự có mặt của vaccine hiệu quả và an toàn, thời gian miễn dịch, phương pháp chống dịch từ cộng đồng và các chính sách.

Với các biến số này, Covid-19 đạt 28 điểm trên 51, trong khi bại liệt là 26. Có nghĩa chúng ta không tìm kiếm một điểm số hoàn hảo, mà nhắm đến những yếu tố đủ để xem xét khả năng bị xóa sổ của một dịch bệnh thôi.

"Covid-19 thậm chí còn dễ bị loại bỏ hơn bại liệt nếu xét trên các điểm này, nhưng lại thấp hơn khá nhiều so với đậu mùa."

Các chuyên gia giải thích, Covid-19 có những vấn đề nhiều thách thức hơn so với đậu mùa và bại liệt. Chẳng hạn như xu hướng ngần ngại (thậm chí là bài trừ) tiêm vaccine, trong khi biến chủng xuất hiện nhanh chóng hơn tốc độ sản xuất vaccine toàn cầu.

Hơn nữa, chi phí phải trả khi chạy chương trình tiêm chủng và nâng cấp hệ thống y tế cũng không rẻ. Cùng với đó là các loài động vật hiện đang đóng vai trò là bể chứa (reservoir) vẫn còn tồn tại, tạo điều kiện để virus đột biến nhiều hơn trong tương lai.

Tuy nhiên ngay cả khi không thành công, việc cố gắng tiêu diệt Covid-19 cũng mang lại nhiều lợi ích. "Nâng cấp hệ thống y tế sẽ mang lại rất nhiều lợi ích trong những dịch bệnh tiếp theo," - nhóm nghiên cứu nhận định.

Nghiên cứu được công bố trên tạp chí y khoa Global Health.

Nguồn: Science Alert

JD