Xuất khẩu gạo đang khó trăm bề do nhiều ách tắc. Nhiều doanh nghiệp cho biết không thể tiếp tục mua vào vì hết kho dự trữ và thiếu vốn.

Xuất khẩu gạo gặp khó trăm bề

Theo các doanh nhân xuất khẩu gạo, do đứt gãy chuỗi cung ứng từ ngoài đồng, đến nhà máy, đến giao ra cảng và lên tàu cho khách hàng khiến xuất khẩu gạo đang gặp rất nhiều khó khăn.

Khó khăn lớn nhất hiện nay là Cảng Cát Lái phải phong tỏa khu vực nhận gạo do phát hiện ca F0, ngưng giao nhận giao hàng từ tháng 7.2021 và chưa rõ khi nào có thể tiếp tục. Lượng container ứ đọng tại cảng lớn; các tàu hàng buộc phải neo ở phao số 0, trong khi khu vực đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) không có cảng nước sâu, doanh nghiệp không thể đưa hàng lên tàu đúng tiến độ hợp đồng, dẫn tới lượng hàng tồn kho nhiều và doanh nghiệp còn chịu phạt hợp đồng do không giao hàng đúng theo hợp đồng…

“Trong tháng 7.2021 doanh nghiệp của chúng tôi cũng xin được 19 container, nhưng trong tháng 8 xuất khẩu gặp không ít khó khăn vì thiếu nhân lực” – ông Phạm Thái Bình - Tổng Giám đốc Trung An Cần Thơ, cho biết.

Ngày 12.8, trao đổi khẩn với đoàn công tác Bộ Công Thương, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo cho biết, mặc dù có đơn hàng, nhưng doanh nghiệp không thể xuất khẩu đi bởi không đủ năng lực sản xuất “3 tại chỗ”, không có đủ người vận chuyển hàng hóa, việc tắc nghẽn hàng tại cảng, tắc nghẽn tàu do phát hiện có ca F0, phải thực hiện giãn cách để chống dịch.

Bởi vậy, nếu không có giải pháp tháo gỡ, hàng trăm nghìn tấn gạo có nguy cơ mốc, hỏng vì kẹt lại tại cảng hoặc các kho của người trồng do tiến độ thu mua của doanh nghiệp phải chậm lại bởi không thể xuất gạo đi.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng phản ánh xuất khẩu gạo của các tháng cuối năm rất thách thức do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, giá cước tàu biển và container cao khiến lợi nhuận của doanh nghiệp bị bào mòn, cần được hỗ trợ.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cũng đã đề nghị Chính phủ và các bộ ngành cùng các cơ quan chức năng có biện pháp cấp bách mở luồng xanh cho vận tải đường thủy. Với đặc thù kênh rạch chằng chịt, lúa gạo sản xuất ở vùng ĐBSCL được vận chuyển 95% bằng đường thuỷ, do đó, việc khơi thông dòng chảy phương tiện chuyên chở sẽ góp phần đáng kể giúp các thương nhân xuất khẩu gạo duy trì được chuỗi cung ứng lúa gạo hàng hóa từ đồng ruộng ra đến cảng xuất khẩu.

Doanh nghiệp xin được cho vay bằng thế chấp lúa gạo

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT), trong tình hình khó khăn hiện nay, cần sự hỗ trợ về chính sách cho vay từ phía Ngân hàng Nhà nước để việc thu hoạch, tiêu thụ lúa tại ĐBSCL nhanh chóng, thuận lợi, xuất khẩu gạo được thông suốt.

Nêu thực trạng khó khăn, nhiều doanh nghiệp kiến nghị Ngân hàng Nhà nước tiếp tục cho doanh nghiệp được vay vượt hạn mức tín dụng đã cấp để thu mua lúa gạo vụ hè thu; trong đó, Ngân hàng Nhà nước có hướng dẫn cụ thể về cho vay thế chấp bằng lúa gạo thu mua của doanh nghiệp.

Về mặt bằng lãi suất cho vay, đối với ngành lúa gạo xin được ngân hàng hỗ trợ giảm 1-2%, đây là điều các doanh nghiệp rất cần trong bối cảnh dịch bệnh căng thẳng hiện nay.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước - ông Đào Minh Tú cho biết, về tình hình tín dụng cho lúa gạo nói chung và khu vực ĐBSCL nói riêng luôn tăng trưởng cao hơn nhiều so với tín dụng chung. Một số địa phương có dư nợ cho vay lúa gạo cao như An Giang, Cần Thơ, Long An, Hậu Giang. Ngành ngân hàng cam kết luôn sẵn sàng, đảm bảo đáp ứng nhu cầu vốn cho lĩnh vực lúa gạo; nhưng việc cho vay cần đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc cấp tín dụng theo quy định.

Cũng theo Ngân hàng Nhà nước, các khó khăn, vướng mắc hiện nay về tiêu thụ, xuất khẩu gạo, thu mua lúa gạo cho nông dân không phải do vấn đề về vốn mà phải giải quyết được khó khăn mấu chốt là vấn đề vận chuyển, tiêu thụ, xuất khẩu. Do đó, Bộ NNPTNT, Bộ Công Thương và các địa phương cần kịp thời tháo gỡ cho các doanh nghiệp.