Ngay cả khi có đầy đủ giấy tờ, cánh thương lái cũng ngại ra đường vì sợ lây nhiễm dịch bệnh, dẫn đến cảnh những ruộng lúa đã thu hoạch dứt điểm, nhưng vắng bóng người mua. Nông dân vùng ĐBSCL đang đối mặt với vụ lúa hè thu ảm đạm chưa từng có…

Giá thấp, vẫn không bán được!

Những ngày này, vùng ĐBSCL đang vào đợt thu hoạch rộ vụ lúa hè thu, với… nỗi buồn ảm đạm. Anh Nguyễn Hữu Thanh (ấp 2, xã Vĩnh Thuận Đông, huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang) cho hay: Gia đình anh trồng 6 công lúa giống OM 18, đã hợp đồng với thương lái bán với giá 6.200 đồng/kg. Nhưng đến ngày cắt lúa, thương lái viện lý do dịch bệnh, đi lại khó khăn nên thương lượng giảm giá xuống còn 5.900 đồng/kg”.

Dù bán giá thấp, nhưng anh Thanh là trường hợp may mắn vì có người đến mua lúa. Hiện có tới hàng ngàn nông hộ đã thu hoạch dứt điểm, lúa chất đầy đồng, nhưng chờ mãi không có người tới mua. Ông Võ Hồng Phúc (huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang) cho biết: Gia đình ông trồng hơn 1ha lúa hè thu. Mới tháng trước gọi điện, thương lái đồng ý mua với giá 5.300đ/kg, nhưng đến nay liên hệ lại không được. “Tui hỏi thăm nhiều nông hộ khác cũng bị như vậy. Nông dân dù có đồng ý bán giá thấp, cũng chưa chắc có người chịu đi mua”.

Anh Lê Thanh Tùng, một thương lái thu mua lúa ở quận Ô Môn, TP Cần Thơ, cho biết: “Hơn nửa tháng qua, hầu hết các ghe mua lúa phải nằm nhà. Do người điều khiển ghe không có giấy kiểm dịch, xét nghiệm âm tính SARS-CoV-2 nên gặp khó trong việc đưa ghe đi thu mua lúa. Bên cạnh đó, hầu hết các tỉnh trong vùng đang thực hiện nghiêm Chỉ thị 16, việc kiểm tra nghiêm ngặt, nên thương lái cũng ngại”.

Ông Trần Văn Út, một thương lái khác ở Tiền Giang thì nói: “Ngay cả khi có đầy đủ giấy tờ, chúng tôi cũng rất ngại đi thu mua vì sợ bị lây nhiễm dịch bệnh COVID-19. Thà chịu mất nguồn thu nhập mà được đảm bảo an toàn sức khỏe, lỡ có bề gì khổ lắm”.

Hầu hết thương lái quyết định đậu ghe, chờ dịch bệnh được kiểm soát an toàn mới thu mua lúa trở lại…

Gỡ khó cách nào?

Theo Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT), tổng sản lượng gạo các tỉnh phía Nam trong tháng 8 này dự kiến đạt 2,022 triệu tấn, trong đó có 1,12 triệu tấn gạo hàng hóa. Bước sang tháng 9, tổng sản lượng gạo là 2,51 triệu tấn, trong đó, có 1,6 triệu tấn gạo hàng hóa. Riêng ở ĐBSCL, vụ hè thu này đã xuống giống được 1,5 triệu ha, đến nay đã thu hoạch hơn 483.000ha, với năng suất 5,86 tấn/ha, và còn khoảng trên dưới 1 triệu ha đang chờ thu hoạch với sản lượng dự kiến gần 6 triệu tấn. Tuy nhiên, việc tiêu thụ hiện đang gặp rất nhiều khó khăn do tác động của dịch COVID-19.

Tại Cần Thơ, vụ lúa hè thu năm nay đã thu hoạch dứt điểm gần 75.200ha vào đầu tháng 7.2021, tuy nhiên đến nay sản lượng lúa, gạo vẫn còn tồn đọng trong dân và các doanh nghiệp. Như Công ty CP Hoàng Nhật Minh (huyện Thới Lai) hiện vẫn còn tồn đọng 1.600 tấn gạo chưa xuất khẩu được.

Không chỉ lúa gạo, nhiều mặt hàng nông sản khác của nông dân cũng đang lâm vào cảnh tắc đầu ra. Tại Hậu Giang, trong tháng 8 này, dự kiến khả năng sản xuất nông nghiệp của tỉnh là 262.125 tấn. Trong đó, lúa là 241.561 tấn, cây ăn trái các loại là 9.257 tấn, rau màu các loại là 5.975 tấn, chăn nuôi là 3.293 tấn, trứng gà, trứng vịt là 8,39 triệu quả và thủy sản là 2.037 tấn. Trong khi nhu cầu tiêu dùng trong tỉnh chỉ 20.972 tấn nông sản các loại nên cần phải bán ra thị trường với một số lượng khá lớn.

Ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An TP.Cần Thơ (chuyên xuất khẩu gạo), nói: “Vấn đề đáng lo ngại hiện nay là thị trường gạo xuất khẩu của các doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo tạm thời chưa có đầu ra. Các nhà kho không mở cửa thu mua thì thương lái làm sao dám về đồng mua lúa. Vừa qua có ý kiến đề xuất Bộ NNPTNT trình Chính phủ giải pháp tạm trữ, kêu gọi các doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo trong vùng tăng cường thu mua lúa của nông dân trong lúc này. Tôi nghĩ đó là giải pháp cần thiết, cấp bách tháo gỡ nút thắt khâu tiêu thụ lúa trong thời gian này cho nông dân”.