Nghệ sĩ saxophone Quyền Thiện Đắc (bìa trái) và các nghệ sĩ làm nên album Jazz duyên - Ảnh: Q.T.Đ.

Jazz và kho tàng âm nhạc truyền thống Việt Nam cũng từng "gặp nhau" bởi sự xe duyên của nhiều cái tên đã trở thành quen thuộc với người yêu âm nhạc trong và ngoài nước. Điển hình chắc chắn phải kể tới những album của nghệ sĩ Nguyên Lê phát hành tại Pháp, một số dự án âm nhạc của nghệ sĩ Quốc Trung, những người giữ lửa cho nhạc jazz ở Việt Nam nhiều năm qua như nghệ sĩ Trần Mạnh Tuấn và không thể không nhắc tới nghệ sĩ Quyền Văn Minh.

Tại Việt Nam, một thế hệ nghệ sĩ nhạc jazz mới đang định hình. Họ có lợi thế hơn thế hệ tiền bối nhờ sự đào tạo bài bản và điều kiện tiếp cận sâu và xa hơn với nhạc jazz thế giới. Quyền Thiện Đắc là cái tên nổi bật của thế hệ này.

"Mã vạch" của jazz Việt Nam

Theo dõi hành trình nghệ thuật của nghệ sĩ saxophone Quyền Thiện Đắc khoảng hơn một thập niên qua sẽ thấy Jazz duyên tiếp tục là cuộc tìm tòi để định hình thứ có thể gọi là "mã vạch" của jazz Việt Nam. 

Anh giống như một gã cao thủ võ hiệp đã dành nhiều năm "tầm sư học đạo" ở những cái nôi của jazz như Mỹ hay châu Âu để rồi quay về, trước là cùng cha mình - nghệ sĩ Quyền Văn Minh và giờ là những nhạc công cùng thế hệ, kết hợp jazz với những chất liệu âm nhạc truyền thống đặc trưng của Việt Nam. Hành trình đó đã từng đi qua nhiều vùng đất âm nhạc Việt Nam và tới album này là cuộc khám phá chất liệu quan họ cổ.

Jazz duyên là thành quả 2 năm làm việc của Quyền Thiện Đắc và người cộng sự sáng tạo là nghệ sĩ guitar trẻ Hoàng Xuân Tùng. Hai nghệ sĩ đã lựa chọn 4 làn điệu quan họ cổ hòa âm lại và viết thêm 4 bản nhạc mới từ cảm hứng quan họ cho tứ tấu jazz. 

Ngoài Quyền Thiện Đắc chơi saxophone, Hoàng Xuân Tùng chơi guitar, tứ tấu có 2 nghệ sĩ là tay trống Lê Việt Hùng - người đã quá quen thuộc với cộng đồng jazz Hà Nội và nghệ sĩ trẻ chơi double bass Nguyễn Thế Vinh. Đặc biệt, trong album có khách mời là rapper Lê Hoàng Phong trong bản nhạc cuối Qua nhà họ.

"Một nốt jazz vang lên và bạn biết đó là quan họ" - câu này được in ở bìa đĩa như một thông điệp âm nhạc xuyên suốt tác phẩm. Một thông điệp rất táo bạo! Nhưng cũng không thể phủ nhận rằng nó đã mô tả hoàn toàn đầy đủ về đĩa nhạc.

Một cách cảm của hôm nay về quá khứ

Jazz duyên là một album nhạc jazz với đầy đủ những đặc tính của nó, từ cấu trúc hòa âm tới các màn ngẫu hứng của nhạc cụ trong tứ tấu. Nhưng chủ đề của mỗi bản nhạc đều phát triển từ một nét giai điệu hay lấy cảm hứng của quan họ cổ. Trên phương diện chuyên môn, các nghệ sĩ đã xây dựng những bản phối hài hòa giữa nguyên tắc hòa âm phương Tây và những giai điệu vốn bản chất là câu hát đối đáp mộc (không có nhạc cụ đệm) của quan họ vùng Kinh Bắc.

Quan họ là hát giao duyên, một yếu tố cực kỳ quan trọng chính là nội dung lời hát qua lại giữa liền anh, liền chị. Nhưng với Jazz duyên, các nghệ sĩ đã đặt yếu tố hát hoàn toàn ra ngoài tác phẩm. Đây chính là sự táo bạo mà người viết đã nói ở trên. Và sự táo bạo đó đã đem lại thành quả đáng giá, khi cái hồn quan họ không những không mất đi mà mở ra một cách tiếp cận mới đối với nhiều người.

Album khá phù hợp với đại chúng bởi màu sắc chủ đạo của smooth jazz nhẹ nhàng, tinh tế. Tổng thể album có tiết tấu chậm rãi, âm nhạc truyền tới cho người nghe cảm xúc thư giãn, có gì đó hoài nhớ về những miền văn hóa truyền thống như quan họ Bắc Ninh. Nhạc cụ không dừng ở tái hiện những giai điệu của lời hát mà đã tạo nên không gian âm nhạc, một cách nhìn và cảm của ngày hôm nay quay về quá khứ.

NSƯT Quyền Văn Minh: Văn hóa VN không phải là sự kỳ dị đàn bầu

TTO - Tối nay, 27-10, live show tại Nhà hát lớn (Hà Nội) kỷ niệm 20 năm Jazz Club sẽ diễn ra. Cha con nghệ sĩ Quyền Văn Minh - Quyền Thiện Đắc đã thẳng thắn 'đối thoại' với nhau qua Tuổi Trẻ Online.