Đài ABS-CBN ngày 23-9 đưa tin Mỹ mới đây đã tái khẳng định khả năng áp dụng Hiệp ước Phòng thủ chung Philippines - Mỹ (MDT) đối với Biển Đông, cũng như nhắc lại cam kết hỗ trợ Manila trong nỗ lực hiện đại hóa các lực lượng vũ trang.
Trao đổi trong một diễn đàn trực tuyến, bà Lindsey Ford - phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ về khu vực Nam Á và Đông Nam Á - cho biết chính phủ Mỹ có nghĩa vụ hỗ trợ Philippines trong trường hợp có bất kỳ cuộc tấn công vũ trang nào nhằm vào các lực lượng vũ trang của Manila ở Thái Bình Dương, gồm cả ở Biển Đông.
Bà Ford cho biết điều này là theo hiệp ước MDT, trong đó hai bên sẽ có nghĩa vụ giúp đỡ lẫn nhau trong trường hợp bị tấn công từ bên ngoài.
Mỹ khẳng định áp dụng Hiệp ước Phòng thủ chung Philippines-Mỹ đối với Biển Đông. Ảnh: AP
Mỹ khẳng định áp dụng MDT tại Biển Đông
“Chúng tôi hoàn toàn tin tưởng và khẳng định chắc chắn rằng một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào các lực lượng vũ trang, tàu công vụ, máy bay của Philippines ở Thái Bình Dương, bao gồm Biển Đông, sẽ kích hoạt các nghĩa vụ của Mỹ theo MDT và chúng tôi hoàn toàn có ý định thực hiện các nghĩa vụ này” – bà Ford cho biết trong diễn đàn trực tuyến do Diễn đàn Thái Bình Dương tổ chức nhân dịp kỷ niệm 70 năm thiết lập MDT.
Bà Ford chỉ ra rằng chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã nhắc lại khả năng áp dụng của hiệp ước này tại các vùng biển tranh chấp, đồng thời nói thêm rằng MDT là nền tảng của liên minh Mỹ-Philippines.
Theo ABS-CBN, tuy không nêu đích danh Trung Quốc, song bà Ford cho biết các hành động ở Biển Đông “đặt ra những mối đe dọa mới đối với an ninh kinh tế, quốc phòng và chủ quyền của các nước”.
Vị quan chức Mỹ nói thêm rằng Mỹ cam kết hợp tác an ninh và các hoạt động hỗ trợ an ninh để hỗ trợ các nỗ lực hiện đại hóa các Lực lượng Vũ trang của Philippines (AFP).
“Chúng tôi hoàn toàn cam kết rằng chúng tôi sẽ hợp tác cùng Philippines để đảm bảo rằng họ có các năng lực cần thiết để bảo vệ lợi ích của chính mình và đối với chúng tôi, nói chung, liên minh có khả năng giải quyết các mối đe dọa và thách thức mới trong môi trường an ninh” – bà Ford lưu ý.
Điều V của MDT, được ký kết năm 1951, nêu rõ rằng phòng thủ chung được áp dụng trong trường hợp xảy ra "một cuộc tấn công vũ trang nhằm vào lãnh thổ đô thị của mỗi bên hoặc trên lãnh thổ đảo thuộc thẩm quyền của họ ở Thái Bình Dương hoặc nhằm vào các lực lượng vũ trang, máy bay hoặc tàu chính phủ của họ ở Thái Bình Dương".
Chương trình hiện đại hóa quân sự của Philippines
Theo ABS-CBN, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana và người đồng cấp Mỹ Lloyd Austin mới đây đã nhất trí thúc đẩy một tuyên bố tầm nhìn chung, trong đó có “các ưu tiên chung” của hai nước cho giai đoạn hợp tác tiếp theo.
Ông Lorenzana cho biết Philippines và Mỹ sẽ triệu tập Đối thoại Chiến lược song phương “để thảo luận thêm về các ưu tiên chung của liên minh và khuyến khích các lực lượng vũ trang hai bên duy trì hợp tác” trong khuôn khổ Ủy ban Quốc phòng chung và Ủy ban Tiếp xúc an ninh (MDB-SEB).
Tàu sân bay USS Theodore Roosevelt của Mỹ. Ảnh: ABS-CBN
Hai bên cũng có kế hoạch ký kết một khuôn khổ hàng hải song phương “thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực hàng hải và nối lại các dự án Thỏa thuận Hợp tác Quốc phòng Tăng cường (EDCA) tại các địa điểm đã được phê duyệt ở Philippines”.
Ông Lorenzana cho biết AFP đã “khôi phục” chương trình hiện đại hóa và xây dựng chiến lược an ninh quốc gia nhằm thực hiện chính sách nâng cấp năng lực quân sự để bảo vệ chủ quyền và quyền chủ quyền của Philippines cũng như “ngăn chặn xung đột ở Biển Đông”.
“Hợp tác an ninh của chúng tôi với Mỹ là rất quan trọng trong việc đảm bảo các hệ thống vũ khí tiên tiến nhằm đạt được khả năng răn đe tối thiểu trước các mối đe dọa từ bên ngoài” – ông Lorenzana cho biết.
Ông nói thêm: “Giữ cho liên minh của chúng ta vững mạnh là lợi ích không chỉ của Philippines và Mỹ, mà còn của toàn bộ khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”.
Mặt khác, Đại sứ Philippines tại Mỹ Jose Manuel Romualdez cho biết Philippines cần sự hỗ trợ của Washinton để giải quyết các thách thức kinh tế và an ninh trong bối cảnh đại dịch COVID-19.
Ông Romualdez lưu rằng liên minh cần "được làm mới" để "theo kịp thời đại".
“Philippines đã đề xuất một kế hoạch nhiều năm sẽ đảm bảo tính liên tục và khả năng dự đoán trong nỗ lực hiện đại hóa năng lực quân sự và quốc phòng của chúng tôi. Chúng tôi hy vọng sẽ ngồi lại với các đối tác Mỹ để làm mới các chi tiết của chương trình được đề xuất này” – ông Romualdez nói.
“Một Philippines mạnh hơn, cả về kinh tế và quân sự, sẽ có thể làm được nhiều điều hơn cho Mỹ so với một nước vẫn yếu và không thể tự hỗ trợ mình” – ông Romualdez cho hay.
"Có từ 'lẫn nhau' trong MDT và đã đến lúc hiệp ước tồn tại đúng như tên gọi của nó, các bên có khả năng hỗ trợ lẫn nhau khi cần và nếu cần" – ông Romualdez nhấn mạnh.
