Những tuần gần đây, Evergrande trở thành tâm điểm của sự chú ý khi tập đoàn bất động sản khổng lồ này cạn kiệt thanh khoản, không thể trả tiền cho nhà đầu tư, nhà cung cấp cũng như ngân hàng.

Khối nợ của Evergrande lên tới hơn 300 tỷ USD, vượt xa lượng tiền mặt cũng như vốn chủ sở hữu của tập đoàn. Đa phần tài sản là các dự án dở dang không bán được.

Từ 9 năm trước, ông Andrew Left, nhà sáng lập của công ty nghiên cứu Citron Research đã nhận ra mối nguy hiểm trong làm ăn với Evergrande.

Trong một báo cáo phân tích viết năm 2012, ông Left khẳng định Evergrande đã có nhiều hành vi gian lận kế toán như: Che giấu 23 tỷ nhân dân tệ nợ phải trả bằng các tài khoản ngoại bảng, phóng đại giá trị tiền mặt khoảng 17 tỷ NDT, thổi phồng danh mục đầu tư bất động sản 10 tỷ NDT, phóng đại giá gốc đất đai 6 tỷ NDT, thổi phồng giá trị dự án đầu tư ngoài ngành 12 tỷ NDT, …

Ông Left cho rằng nếu hạch toán đúng, Evergrande sẽ bị âm vốn chủ sở hữu và mất khả năng thanh toán. 

Nhà sáng lập Citron Research còn cáo buộc Evergrande hối lộ quan chức chính quyền để chiếm quỹ đất khủng với giá rẻ mạt, nhận đất rồi bỏ không trong nhiều năm, đồng thời kể ra nhiều vụ việc bạo lực giữa Evergrande và người dân, …

Trả lời phỏng vấn tờ Institutional Investor tháng 8 vừa qua, ông Left kể lại: "Giới chức ngành chứng khoán Hong Kong cho rằng báo cáo của tôi quá liều lĩnh. Từ ngữ mà họ dùng khi đó là: liều lĩnh và cẩu thả khi lan truyền thông tin sai lệch".

Ông Left bị kiện ra tòa ở Hong Kong trong một vụ việc kéo dài 7 năm và làm ông tiêu tốn hàng triệu USD chi phí pháp lý. "Bọn họ thậm chí còn không cho tôi hỏi thông tin từ Evergrande. Tôi nói với họ rằng: 'Các anh chị có thể hỏi tôi, đây là tất cả thông tin. Liệu tôi có thể tìm kiếm những thông tin để chứng minh rằng mình đúng không?"

Ông thua kiện, kháng cáo, và đến năm 2019 tiếp tục thua kiện. Trước đó vào tháng 10/2016, nhà sáng lập của Citron Research này đã bị cấm giao dịch mọi loại chứng khoán trên thị trường Hong Kong trong vòng 5 năm. Lệnh cấm sắp hết hạn vào tháng 10/2021.

"Tôi dính một vết nhơ trong cuộc đời vì tôi nói ra những điều mà sau này đều trở thành đúng. Hong Kong đã cố gắng bưng bít sự thật. Họ biết những điều tồi tệ sẽ xảy đến và họ không muốn một người bán khống như tôi nói toẹt ra".

Ông Left cho biết bản báo cáo dài 57 trang mà ông viết về Evergrande "có lẽ là tài liệu được dẫn chứng nhiều nhất trong số những báo cáo mà tôi từng viết. Tôi đã phải kiểm tra đi kiểm tra lại nhiều lần".

Khi công bố những cáo buộc về Evergrande, ông Left không biết rằng Chủ tịch Evergrande Hứa Gia Ấn là một trong những người giàu có nhất và quan hệ rộng nhất ở Trung Quốc. "Lúc đó tôi chẳng hề biết những chuyện này, nếu biết thì tôi đã không động vào".

Tờ Institutional Investors dẫn lời ông Left nói vào tháng 8/2021: "Evergrande đã âm vốn chủ trong nhiều năm rồi. Bọn họ phát hành trái phiếu rác và cần được giải cứu liên tục".

Núi nợ của Evergrande đã liên tục phình to theo năm tháng. Khi bản báo cáo của Citron Research được công bố vào năm 2012, tập đoàn bất động sản này có nợ ròng khoảng 11,7 tỷ USD. Đến giữa năm 2021, con số đã lên tới hơn 300 tỷ USD.

Trong một năm qua, giá cổ phiếu Evergrande đã sụt 83,3%, còn trái phiếu hiện đang giao dịch với giá chỉ bằng 30% mệnh giá. Tài sản của chủ tịch Hứa Giá Ấn cũng bay hơi hàng chục tỷ USD theo đà lao dốc của công ty.

"Tôi không biết chuyện gì đã xảy ra nhưng tháng trước, ông chủ Hứa không còn những người bạn sẵn sàng tái cấp vốn cho các khoản nợ của ông ta nữa, và núi nợ của Evergrande trở nên quá lớn để gồng gánh".

"Truyền thông đã hoàn toàn quay lưng lại với Hứa Gia Ấn", ông Left nói thêm, đồng thời chỉ ra rằng những gì được viết ngày hôm nay cũng giống như những gì ông đã viết trong bản báo cáo 12 năm trước.

Tuy nhiên ông cảm thấy mình chưa được minh oan vì ông vẫn bị cấm giao dịch ở Hong Kong. Lệnh cấm đó đã khiến ông gặp khó trong việc huy động vốn cho quỹ đầu cơ Citron Capital. "Lệnh cấm đó ảnh hưởng đến tôi cực kỳ nhiều… Tôi không muốn các con tôi đọc được rằng: 'Cha của mấy đứa đã nói lời bịa đặt ở Trung Quốc'. Tôi đâu có bịa chuyện gì".