Báo cáo Cục Hàng không Việt Nam một lần nữa cho biết việc áp giá sàn giá vé máy bay chỉ là giải pháp mang tính tình huống, chỉ áp dụng trong thời gian ngắn và được cân nhắc trên cơ sở đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người tiêu dùng, các hãng hàng không và Nhà nước.

Người đứng đầu Cục hàng không Việt Nam cũng khẳng định, việc áp giá sàn cũng tồn tại các bất cập, hạn chế. Theo đó, một trong những hạn chế của chính sách là chi phí và dịch vụ cung ứng của các hãng hàng không không cùng một mặt bằng gây khó khăn cho việc xác định mức giá tối thiểu áp dụng chung cho tất cả các hãng hàng không.

Tuy nhiên, nói thêm về cơ sở áp giá tối thiểu, Cục trưởng Đinh Việt Thắng cho hay: "Do tính chất khẩn cấp của việc ban hành chính sách, Cục Hàng không Việt Nam thực hiện xác định mức giá tối thiểu theo phương pháp so sánh. Cụ thể, khi so sánh tỷ lệ mức giá tối thiểu/mức giá tối đa với các quốc gia đã hoặc đang thực hiện quy định mức giá tối thiểu đối với giá dịch vụ vận chuyển hàng không nội địa, mức giá đề xuất của Cục Hàng không Việt Nam thấp hơn, chỉ bằng 20% giá tối đa. Trong khi đó, Indonesia đang áp mức giá tối thiểu bằng 35% mức tối đa, Ấn Độ từng áp mức từ 33 - 35%, Trung Quốc từng áp mức 44%".

Mặc dù vậy, Cục Hàng không Việt Nam cho biết, việc so sánh này chỉ mang tính chất tương đối do Cục Hàng không Việt Nam không có dữ liệu về phương pháp xây dựng khung giá của các quốc gia khác.

Ngoài ra, Cục Hàng không Việt Nam cũng đã thực hiện so sánh mức giá tối thiểu đề xuất với chi phí bình quân/ghế cung ứng chặng Hà Nội - TP Hồ Chí Minh (đường bay thông dụng nhất trong hệ thống mạng nội địa và được tất cả các hãng hàng không Việt Nam tham gia khai thác) năm 2019 (giai đoạn với điều kiện khai thác bình thường, không chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19) của các hãng hàng không.

Theo đó, giá dịch vụ vận chuyển hành khách được các hãng hàng không thực hiện theo cơ chế giá vé linh hoạt. Các hãng hàng không đưa ra nhiều dải giá tương ứng với các điều kiện, thời điểm mua khác nhau... Mức chi phí bình quân của các hãng hàng không là hơn 1,5 triệu đồng, bằng khoảng 47% so với mức giá tối đa quy định hiện hành. Do vậy, mức tối thiểu theo Cục Hàng không Việt Nam đề xuất bằng khoảng 43% chi phí bình quân của hãng hàng không là phù hợp.

Đáng lưu ý, với mức giá tối thiểu Cục Hàng không Việt Nam đề xuất, sau khi cộng thêm thuế VAT và các khoản thu hộ (giá phục vụ hành khách và đảm bảo an ninh hành khách, hành lý), chi phí tối thiểu hành khách phải chi trả cho 1 vé 1 chiều chặng Hà Nội - TP Hồ Chí Minh là 824.000 đồng, xấp xỉ mức giá cơ bản của dịch vụ đường sắt (ghế ngồi mềm điều hòa) và ngang bằng với dịch vụ vận chuyển đường bộ.

Mặt khác, đặc thù về xây dựng giá vé của các loại hình vận chuyển là khác nhau. Đối với đường bộ, trên cùng 1 chuyến xe, tất cả các ghế ngồi đều có cùng một mức giá. Đối với đường sắt, trên cùng 1 chuyến tàu, giá vé được xây dựng khoảng 4-5 mức giá tương ứng với chất lượng dịch vụ khác nhau (ghế phụ, ghế cứng, ghế mềm điều hòa, toa giường nằm điều hòa...) và giá vé là như nhau đối với cùng 1 loại chất lượng dịch vụ.

Với hàng không, giá dịch vụ vận chuyển hành khách được các hãng hàng không thực hiện theo cơ chế giá vé linh hoạt. Trên cùng một chuyến bay, với cùng một chất lượng dịch vụ vẫn có các mức giá vé khác nhau từ thấp đến cao, phụ thuộc vào thời điểm mua. Do vậy, việc xây dựng khung giá dịch vụ hàng không cần cân đối mức tối thiểu, tối đa để các hãng hàng không tiếp tục triển khai chính sách giá vé linh hoạt và mức giá bình quân/ghế cao hơn chi phí bình quân/ghế.

Cũng theo thông tin từ Cục Hàng không Việt Nam, phía các hãng hàng không hiện chia làm 2 nhóm. Trong đó, Vietnam Airlines, Pacific Airlines và Bamboo Airways thuộc "nhóm đánh giá tác động tích cực".

Cụ thể, 3 hãng này cho rằng chính sách quy định giá tối thiểu đối với dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa mang lại tác động tích cực đối với hoạt động kinh doanh của hãng. Trường hợp áp dụng mức giá tối thiểu theo đề xuất của Cục Hàng không Việt Nam, doanh thu của Vietnam Airlines năm 2019 tăng thêm 20 tỷ đồng, năm 2020 tăng thêm 390 tỷ đồng và 6 tháng đầu năm 2021 tăng thêm 270 tỷ đồng.

Tương tự, doanh thu của Pacific Airlines trong 6 tháng đầu năm 2021 tăng thêm 338 tỷ đồng.

Dù không có số liệu đánh giá cụ thể nhưng Bamboo Airways cho rằng mức giá tối thiểu hợp lý sẽ là công cụ điều tiết tốt cho công tác bán của hãng, tác động tích cực đến doanh thu đường bay trên cơ sở vẫn đảm bảo sức mua của thị trường.

"Nhóm đánh giá tác động tiêu cực" gồm có Vietravel Airlines và Vietjet. Theo đó, 2 hãng này cho rằng chính sách quy định giá tốt thiểu đối với dịch vụ vận chuyển hành khách trên các đường bay nội địa tồn tại nhiều bất cập, hạn chế và tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh của hãng.

Cụ thể, Vietravel Airlines cho rằng áp dụng chính sách giá tối thiểu sẽ khiến hành khách lựa chọn hãng có dịch vụ cao hơn, như vậy các hãng giá rẻ sẽ bị thiệt thòi, đặc biệt là với hãng hàng không mới, đội tàu bay và tần suất khai thác thấp nhất thị trường, bất lợi về độ phủ sản phẩm và giá trị thương hiệu.

Trong bối cảnh phục hồi kinh tế hậu COVID-19, việc áp dụng giá sàn cho thị trường nội địa sẽ làm giảm mạnh nhu cầu đi lại, giao thương của người dân do thu nhập bị thâm hụt nặng nề trong thời gian giãn cách.

Phía Vietjet cho rằng chính sách quy định mức giá tối thiểu sẽ tác động tiêu cực mạnh mẽ đến các tầng lớp người dân trong xã hội, nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội, làm mất đi lợi thế cạnh tranh và động lực phát triển của ngành hàng không.

Chính sách này cũng không đảm bảo thúc đẩy sự phục hồi của thị trường vận chuyển hàng không, hỗ trợ và thúc đẩy sự phục hồi của các thị trường cung cấp hàng hóa dịch vụ có liên quan trực tiếp đến vận chuyển hàng không trong và sau đại dịch COVID-19 kết thúc.

Cục Hàng không Việt Nam cũng khẳng định, khung giá tại dự thảo Thông tư đảm bảo hài hòa lợi ích giữa người tiêu dùng, các hãng hàng không và Nhà nước. Cụ thể, với hãng hàng không, vẫn tạo điều kiện để các hãng tiếp tục thực hiện chính sách giá vé linh hoạt, đáp ứng nhu cầu đi lại của hành khách; hỗ trợ góp phần giảm bớt khó khăn cho các hãng hàng không Việt Nam nói chung, đặc biệt giảm nguy cơ dẫn đến phá sản của Vietnam Airlines (hãng hàng không quốc gia) nói riêng.

Phía người tiêu dùng vẫn có cơ hội tiếp cận các mức giá phù hợp. Trường hợp những người dân có thu nhập hạn chế có thể cân đối lựa chọn các hình thức vận chuyển khác.

Đối với Nhà nước, giảm thiểu thiệt hại cho Nhà nước (với tư cách là cổ đông nắm giữ cổ phần chi phối trên 86% vốn điều lệ của Vietnam Airlines). Đồng thời, các hãng hàng không có thể tồn tại, duy trì hoạt động thì ngành hàng không mới có điều kiện để phát triển bền vững, tạo tiền đề cho các hoạt động phục hồi, phát triển kinh tế trong tương lai.

Theo dự thảo Thông tư trình Bộ Giao thông vận tải, Cục Hàng không Việt Nam đề nghị áp dụng mức giá tối thiểu bằng 20% mức giá tối đa quy định.

Cụ thể, với các đường bay dưới 500 km, mức giá tối thiểu đề nghị áp dụng với nhóm đường bay phát triển kinh tế - xã hội là 320.000 đồng/vé/chiều, tối đa là 1,6 triệu đồng/vé/chiều; nhóm đường bay khác dưới 500 km, mức giá tối thiểu là 340.000 đồng/vé/chiều, tối đa là 1,7 triệu đồng/vé/chiều.

Với các đường bay từ 500 - 850 km trở lên, mức giá tối thiểu là 440.000 đồng/vé/chiều và tối đa 2,2 triệu đồng/vé/chiều; Đường bay từ 850 km - dưới 1.000 km, mức giá tương ứng là 560.000 đồng/vé/chiều và 2,79 triệu đồng/vé/chiều.

Cuối cùng, với đường bay từ 1.280 km trở lên, mức giá tối thiểu là 750.000 đồng/vé/chiều, tối đa là 3,75 triệu đồng/vé/chiều.

Quang Toàn