Hàng chục nghìn hộ gia đình Trung Quốc mua các tài sản đầu tư lãi suất cao đang đối mặt nguy cơ bị cuốn vào cuộc khủng hoảng của tập đoàn China Evergrande khi đơn vị này đã không thể thanh toán các khoản lãi đúng hạn, theo Bloomberg.

Một số bên cho vay, được gọi là quỹ tín thác, đã tự bỏ tiền túi để thay Evergrande trả nợ cho các nhà đầu tư giàu có của Evergrande. Một số người khác đàm phán về việc gia hạn thanh toán với Evergrande.

Hiện tại, việc chậm các khoản thanh toán 40 tỷ nhân dân tệ (6,2 tỷ USD) đã gây ra nhiều cuộc biểu tình trên toàn quốc, gây thêm áp lực lên Bắc Kinh để tìm ra giải pháp. Tác động loang rộng ra ngành công nghiệp ủy thác trị giá 3.000 tỷ USD sẽ gây rủi ro cho nhiều nhà đầu tư, đồng thời đe dọa nguồn tài trợ phi ngân hàng lớn nhất cho lĩnh vực bất động sản.

Ông James Feng, đối tác sáng lập Poseidon Capital Group, một quỹ của Trung Quốc chuyên đầu tư vào những hoàn cảnh khó khăn và đặc biệt cho biết: "Chính phủ Trung Quốc sẽ đặt sự ổn định xã hội thành ưu tiên hàng đầu".

Evergrande đang nỗ lực để có thể thu hút các nhà đầu tư. Tập đoàn này phải hoàn trả 1,8 tỷ USD các sản phẩm đầu tư lãi suất cao trong quý IV. Theo nhà cung cấp dữ liệu Use Trust, 4 tỷ USD khác sẽ đến hạn vào năm tới.

Chính phủ Trung Quốc đã thúc đẩy Evergrande đáp ứng các nghĩa vụ của doanh nghiệp. Trong cuộc họp gần đây, các nhà quản lý đã thúc giục công ty hoàn thành những dự án nhà ở dở dang và trả nợ cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ, đồng thời tránh tình trạng vỡ nợ đối với trái phiếu USD. Trong khi đó, Chủ tịch Evergrande, ông Hứa Gia Ấn đã nói với nhân viên vào tuần trước rằng những người mua các sản phẩm đầu tư của công ty sẽ được hoàn trả.

Tuy nhiên, với khoản nợ phải trả lên tới hơn 300 tỷ USD và dòng tiền eo hẹp, chưa rõ làm cách nào để ông Hứa có thể thực hiện được điều đó. Hôm 23/9, tập đoàn không thể trả 83,5 triệu USD lãi coupon của khoản trái phiếu trị giá 2 tỷ USD đáo hạn vào tháng 3. 

Công ty cũng phải chịu những hạn chế đối với tài khoản ngân hàng vì các cơ quan quản lý phải đảm bảo rằng Evergrande sử dụng tiền mặt để hoàn thành các dự án nhà ở và không dùng để trả cho các chủ nợ.

Rơi tự do

Vốn hóa thị trường của Evergrande đang dao động gần mức thấp nhất mọi thời đại khi các vấn đề gia tăng.

Sự phụ thuộc của Evergrande vào quỹ tín thác và các sản phẩm quản lý tài sản khác bắt đầu tăng lên sau khi các ngân hàng được chỉ đạo cắt giảm khoản cho vay đối với lĩnh vực bất động sản. Cuối năm 2019, Evergrande đã hợp tác với phần lớn trong số 68 công ty tín thác ở Trung Quốc, chiếm 41% tổng nguồn tài trợ vốn của tập đoàn.

Để đối phó với những rắc rối tài chính của Evergrande, các công ty tín thác đã trở nên thận trọng hơn vào năm ngoái. Một số thậm chí chỉ chấp nhận một trong số hàng chục đề xuất từ Evergrande và tài trợ ít hơn một nửa giá trị dự án.

Các quỹ tín thác cũng bắt đầu giảm giá trị rủi ro với các công ty bất động sản khác, một dấu hiệu cho thấy cuộc khủng hoảng của Evergrande đe dọa toàn bộ ngành bất động sản, vốn chiếm hơn 15% nền kinh tế Trung Quốc. Các quỹ tín thác đã cắt giảm dư nợ 201 tỷ nhân dân tệ cho những công ty bất động sản trong nửa đầu năm nay, tương đương mức giảm 17%.

Mặc dù vậy, các quỹ này vẫn là nguồn tiền trực tiếp lớn nhất của Evergrande, nhiều hơn các khoản vay ngân hàng và trái phiếu, ông Christopher Yip, Giám đốc cấp cao của S&P Global Ratings cho biết.

Nhà đầu tư nhỏ lẻ điêu đứng, tuyệt vọng

Khi các quỹ tín thác rút lui, Evergrande bắt đầu tiếp cận những nguồn tiền khác. Tập đoàn đã bán các sản phẩm đầu tư lãi suất cao cho nhân viên và khách hàng. Số tiền cụ thể không được kê khai trong sổ sách, khiến một số nhà phân tích đặt ra câu hỏi liệu Evergrande có phải thực hiện những nghĩa vụ đặc biệt nào hay không.

Khi cổ phiếu và trái phiếu bắt đầu lao dốc trong năm nay, Evergrande đã đưa ra một yêu cầu rõ ràng cho nhân viên: Tìm người mua các công cụ đầu tư lãi suất cao của tập đoàn. Nếu không, người lao động có thể mất việc.

Nhiều nhân viên đã tuân thủ, không chỉ mua sản phẩm cho mình mà còn khuyến khích bạn bè và gia đình cùng tham gia. Một KPI cụ thể được đặt ra và nhân viên có thể thăng chức nếu hoàn thành mục tiêu sau: Kêu gọi người tham gia đầu tư 100.000 nhân dân tệ (15.000 USD). KPI của cấp giám đốc còn cao gấp 10 lần. Các nhà quản lý sẽ được thưởng hoặc bị phạt dựa trên việc hoàn thành các mục tiêu, theo Bloomberg.

Tuy nhiên, Evergrande sau đó đã không thể thanh toán cho các nhà đầu tư, dẫn đến việc nhiều nhân viên và nhà đầu tư đã tập trung tại trụ sở để biểu tình.

Một nhà đầu tư tên Hu, đã đi tàu suốt 20 giờ để tham gia cùng những người biểu tình bên ngoài trụ sở Evergrande ở Thâm Quyến. Ban đầu, anh đầu tư 100.000 nhân dân tệ sau khi được nhân viên Evergrande mời chào. Khi được trả 7%, anh đã vay một khoản để nâng mức đầu tư lên 800.000 nhân dân tệ và hiện giờ lo lắng sẽ mất trắng số tiền.

"Bây giờ, ngay cả khi về nhà, tôi cũng mất ăn mất ngủ. Tôi thà ở lại đây và hỗ trợ đoàn tham gia biểu tình", anh Hu chia sẻ.

Trong quá khứ, các sản phẩm đầu tư lãi suất cao đã bị các cơ quan quản lý cảnh báo rủi ro. Ông Quách Thụ Thanh, Chủ tịch Ủy ban Quản lý Ngân hàng Trung Quốc, từng cảnh báo rằng nếu bất kỳ sản phẩm nào mang lại lợi nhuận trên 6%, sẽ có những điều bất thường. Nếu cao hơn 8% thì rất nguy hiểm và nếu đạt mức 10%, các nhà đầu tư nên chuẩn bị đối mặt với việc mất tiền.

Sự tức giận về các khoản thanh toán chậm trễ của Evergrande đã bùng lên khi một số nhà đầu tư kêu gào trên mạng xã hội trong khi nhiều người khác tham gia biểu tình bên ngoài các tòa nhà của tập đoàn.

Một nhà đầu tư tên Wang, đã ở Thâm Quyến được hai ngày, nói rằng ông không thể chịu đựng được khi phải kể cho cha mẹ già những gì đã xảy ra. Ông không quan tâm đến các khoản thanh toán lãi suất và chỉ hy vọng lấy lại được khoản đầu tư 100.000 nhân dân tệ.

"Đó là một trò gian lận", Ông Wang nói về các sản phẩm đầu tư lãi suất cao của Evergrande.