Các nghệ sĩ đoàn vũ kịch HBSO minh họa một phân cảnh trong ballet Kiều - Ảnh: HUỲNH VY

Tuy nhiên, cần làm gì để luôn duy trì sức hút này, làm thế nào để khán giả ngày càng dễ tiếp cận, hiểu và thương các bộ môn nghệ thuật hàn lâm vẫn luôn là đề tài gây nhiều trăn trở.

Đây cũng là chủ đề chính đã được bàn luận, chia sẻ qua hai hoạt động "Tọa đàm về âm nhạc" và "Workshop Múa" vừa diễn ra tại Nhà hát TP.HCM.

"Dựng" khán giả từ thuở còn thơ

Các nghệ sĩ tham gia tọa đàm âm nhạc - Ảnh: H.VY

Thử trải nghiệm đến nhà hát nghe nhạc như... đi phượt. Đó là một liên tưởng đầy trẻ trung và gần gũi của nhạc trưởng Trần Nhật Minh trước câu hỏi: "Nhạc hàn lâm có khó hiểu không, và nếu chưa hiểu thì có thưởng thức được không?". 

Anh khẳng định: nhạc hàn lâm dành cho tất cả mọi người chứ không riêng những người hiểu. "Hãy cứ trải nghiệm đến nhà hát nghe hòa nhạc như cách các bạn đi phượt vậy! Phượt có người dẫn đường thì tốt, không ai dẫn vẫn có thể tự đi, và đi phượt không có bản đồ vẫn thú vị".

Là nhạc trưởng và nhà giáo dục âm nhạc, nghệ sĩ Hoàng Điệp nhấn mạnh rằng với âm nhạc, "chưa cần hiểu thấu đáo thì người nghe vẫn có thể cảm được. Cái cảm quan trọng hơn cái hiểu". 

Bên cạnh những ý kiến nên đẩy mạnh truyền thông và thay đổi cách tiếp cận để khán giả không còn ngần ngại vì hai chữ "hàn lâm", nhạc sĩ Dương Thụ đề xuất nên có thêm nhiều chương trình theo mô hình "pop classic" của Anh, tổ chức những đêm diễn chất lượng cao nhưng dễ nghe và phù hợp thị hiếu, đồng thời phải bán vé để tạo thói quen thưởng thức cho công chúng.

Nhạc sĩ Dương Thụ chia sẻ tại tọa đàm - Ảnh: H.VY

Để xây được cộng đồng khán giả, nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng cho rằng: "Chúng ta phải tạo môi trường thưởng thức âm nhạc thường xuyên cho công chúng, cho các em nhỏ trải nghiệm dần từ bé, biến giờ học nhạc thành học thưởng thức âm nhạc... Khi các em được dạy để biết thưởng thức, chỉ cần 10 năm, chúng ta sẽ có được những thế hệ công chúng hiểu và trân trọng âm nhạc hàn lâm".

Nhạc sĩ Nguyễn Mạnh Hùng cũng chia sẻ thêm: "Chúng ta cần xây dựng các chương trình phục vụ cho người Việt, phù hợp tâm lý người Việt, mang đậm những giá trị Việt để lan tỏa và thu hút du khách, hoặc Việt Nam hóa các chương trình hòa nhạc để dễ lan tỏa hơn".

Nhạc trưởng Lê Ha My, giám đốc Nhà hát Giao hưởng nhạc vũ kịch TP.HCM (HBSO), bày tỏ: "Chúng tôi sẽ rất hạnh phúc nếu mang được loại hình âm nhạc này đến trường học với nhiều quy mô khác nhau, từ nhỏ đến lớn... Để làm được, nhà hát cần sắp xếp lịch trình, xây dựng lộ trình và kế hoạch phù hợp cùng với sự đồng hành của các ban ngành, lãnh đạo". 

Nhận định âm nhạc hàn lâm là ngôn ngữ quốc tế để tiếp cận và giao lưu văn hóa giữa các quốc gia, nên bà Nguyễn Thị Thanh Thúy (phó giám đốc Sở VH&TT TP.HCM) cho biết: "Chúng ta cần những giải pháp quyết liệt và căn cơ hơn, bắt đầu từ nhận thức để khán giả hiểu và yêu âm nhạc hàn lâm, vì khi người nghe được trang bị kiến thức cơ bản, có gu thưởng thức và nhu cầu thưởng thức, việc lan tỏa sẽ càng thêm thuận lợi. Một trong những giải pháp là HBSO hợp tác chặt chẽ cùng các đơn vị như Nhạc viện TP.HCM để nâng cao nguồn nhân lực và đào tạo".

Thích rồi tìm hiểu, sẽ càng yêu nhiều hơn

NSƯT Trần Hoàng Yến và Khang Ninh trong phân đoạn múa Thúy Vân, Thúy Kiều - Ảnh: H.VY

"Hai năm trước, lần đầu mình biết đến nhà hát cũng là dịp đi coi ballet Kiều. Mình vẫn nhớ hoài cái cảm xúc vỡ òa của cả đám sinh viên lúc đó, nên khi biết nhà hát có workshop về múa, mình rủ bạn bè tham gia ngay để tìm hiểu làm thế nào các nghệ sĩ có thể tạo ra được những màn trình diễn đẹp và hay đến như vậy!", sau hơn 90 phút tham gia Worskhop Múa tối 14-9, bạn Quách Hiếu Nghĩa (sinh viên năm cuối Trường ĐH Ngân hàng) và nhóm bạn của mình không giấu được sự phấn khích.

Thông qua workshop, các bạn trẻ đã được biên đạo múa Phúc Hùng cùng các nghệ sĩ của đoàn vũ kịch HBSO chia sẻ những kiến thức cơ bản về múa và cách xây dựng một vở vũ kịch; được tìm hiểu về ý đồ, phong cách dàn dựng, chuyển thể từ tác phẩm Kiều của đại thi hào Nguyễn Du qua ngôn ngữ múa ballet phương Tây; được tận mắt theo dõi cách các nghệ sĩ tập luyện và chăm chút cho từng động tác, ý tưởng, cảm xúc...

Những tiếng cảm thán "Ồ", "Wow", "Đẹp quá", "Sợ quá"... cứ vang lên ở hàng ghế khán giả mỗi khi được trực tiếp chứng kiến một phân cảnh từ sàn tập trở nên ấn tượng thế nào khi được biểu diễn hoàn chỉnh trên sân khấu. 

Các nghệ sĩ Đoàn Vũ kịch HBSO minh họa cách chào khán giả cuối màn trình diễn - Ảnh: H.VY

Nhiều bạn trẻ cũng bất ngờ khi lần đầu được nghe nghệ sĩ Trần Hoàng Yến (đóng vai Kiều) mô tả cảm giác của nữ diễn viên múa trên đôi giày mũi cứng: "Rất đau, vì toàn bộ trọng lượng cơ thể sẽ dồn lên mũi ngón chân và sau hơn 30 phút múa liên tục, tụi mình đơn giản là mất luôn cảm giác. Khi lên sân khấu, nghệ sĩ múa phải vượt qua cái đau để tập trung rất nhiều yếu tố khác từ âm thanh, ánh sáng, cảm xúc... để tạo nên một màn trình diễn thăng hoa".

Biên đạo múa Nguyễn Phúc Hùng bày tỏ thêm rằng nghệ sĩ múa vốn kiệm lời, vì nói bằng ngôn ngữ cơ thể, và chia sẻ cảm xúc qua tác phẩm. "Thông qua workshop, hy vọng các bạn phần nào hiểu hơn về múa, về những câu chuyện phía sau tác phẩm, để các bạn có thể dễ tiếp cận, rung cảm và ủng hộ đam mê của các nghệ sĩ nhiều hơn".

Giai điệu Mùa thu khai mạc mỹ mãn: Niềm vui lớn của nghệ sĩ và khán giả

TTO - Liên hoan nghệ thuật Giai điệu Mùa thu vừa có đêm khai mạc đầy sôi nổi tối 10-9 tại Nhà hát TP.HCM với những tác phẩm âm nhạc nổi bật của thế giới và những giai điệu quen thuộc của Việt Nam, thu hút đông đảo công chúng đến thưởng thức.