Nhiều cửa hàng xăng dầu không mặn mà nhập hàng về bán, dẫn đến tình trạng thiếu hàng cục bộ tại một số địa phương tiếp tục diễn ra trong những ngày qua.

Một số cửa hàng xăng dầu “nghỉ sớm”, treo biển hết hàng, thậm chí tạm đóng cửa vì càng bán càng lỗ.

Nhiều cửa hàng xăng dầu cho biết gặp khó khăn vì chiết khấu thấp, cơ chế điều hành chưa hợp lý. Trong ảnh: Khách đang đổ xăng tại một cây xăng. Ảnh: HOÀNG GIANG

Một cửa hàng xăng dầu ở TP.HCM ngừng bán hàng cho người dân vào trưa 12-9. Ảnh: TÚ UYÊN

Kéo dài sẽ không cầm cự nổi

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, bà TT, chủ một doanh nghiệp (DN) bán lẻ xăng dầu tại quận Tân Phú, TP.HCM (các chủ DN yêu cầu không nêu tên - PV), cho biết DN đang rất khó khăn do điều hành giá xăng dầu và thời điểm thay đổi giá khiến DN lỗ nặng.

Bà T dẫn chứng: Gần đây, trước và sau mỗi đợt điều chỉnh giá, người dân dễ thấy nhiều nơi cửa hàng xăng dầu nghỉ sớm hoặc hết xăng, hết dầu. Nguyên nhân là do các cửa hàng đang nhận mức chiết khấu (hoa hồng) 0 đồng hoặc âm, tức là giá mua vào cao hơn giá bán lẻ quy định nên DN càng bán nhiều càng lỗ nhiều.

“Ngay cửa hàng của tôi từ đầu năm đến nay mỗi tháng hầu như từ lỗ đến huề vốn, có tháng lỗ vài trăm triệu đồng” - bà T nói.

Cùng chung cảnh ngộ, ông MĐ, chủ một DN bán lẻ xăng dầu tại huyện Cần Giờ, thì cho rằng thời gian điều chỉnh giá xăng dầu chưa phù hợp với giá thị trường thế giới. Chẳng hạn, ngày 1-9 lẽ ra cơ quan chức năng phải điều chỉnh ngay để kịp với giá thị trường thế giới nhưng đến ngày 5-9 mới điều chỉnh thì cửa hàng bán lẻ đã lỗ nặng.

“Chúng tôi kiến nghị Nhà nước cần điều hành giá kể cả ngày nghỉ, lễ. Qua đó tránh được tình trạng lợi dụng, găm hàng, tạo khan hiếm hàng” - ông Đ kiến nghị.

Ông Đ chia sẻ thêm: Cửa hàng muốn nghỉ vì càng bán càng lỗ nhưng sẽ bị phạt, rút giấy phép vì không có lý do chính đáng. Đây là điều DN nào cũng “ngán”!

Bộ Công Thương đã nhiều lần đề nghị Bộ Tài chính xem xét, tính toán lại chi phí kinh doanh xăng dầu từ đầu năm 2022, song đến nay vẫn chưa được giải quyết.

Lo phá sản

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM ngày 16-9, đại diện nhóm DN tư nhân bán lẻ xăng dầu trên địa bàn TP.HCM cho biết đang lấy thêm chữ ký của các DN để gửi công văn chính thức đến Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, UBND TP.HCM và các sở, ngành kiến nghị khẩn cấp về các khó khăn trong kinh doanh xăng dầu.

“Chúng tôi, hàng trăm DN tư nhân bán lẻ xăng dầu tại TP.HCM, đang rơi vào tình trạng khủng hoảng do kinh doanh gặp khó khăn đỉnh điểm. Bằng chứng hiện nay là có nhiều DN cầm cự không nổi, buộc lòng phải treo bảng “hết hàng” hoặc đóng cửa sớm, hoặc chấp nhận tạm đóng cửa mặc dù cơ quan chức năng đã cử nhiều đoàn xuống DN để kiểm tra.

Nếu tình trạng lỗ nặng tiếp tục kéo dài, nhiều DN trong số chúng tôi sẽ đứng trên bờ vực phá sản. Như vậy, ít nhiều ảnh hưởng trực tiếp đến việc cung ứng xăng dầu ra thị trường” - công văn có đoạn.

Để DN tư nhân bán lẻ xăng dầu từng bước vực dậy sau nhiều khó khăn, các DN kiến nghị hoa hồng cho các DN bán lẻ ít nhất ở mức tối thiểu 700 đồng/lít để đạt điểm hòa vốn; từ 1.000 đồng/lít để bù chi phí như các khoản thuế phải nộp, tiền thuê mặt bằng, tiền vận chuyển, trả lãi vay ngân hàng, lương thưởng cho nhân viên, các chế độ BHXH, khấu hao… Bên cạnh đó, thời gian điều chỉnh giá theo cơ chế thị trường và đúng thời điểm.

Trước đó, hàng loạt DN, hiệp hội ngành xăng dầu cũng nhiều lần có kiến nghị với Bộ Tài chính về vấn đề điều chỉnh các khoản chi phí trong công thức tính giá cơ sở và thời gian điều chỉnh giá mặt hàng này.

Ngày 14-9 vừa qua, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) có Công văn 1429 gửi bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ: Các yếu tố cấu thành trong giá cơ sở như phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam (premium), chi phí vận tải tạo nguồn trong nước, chi phí định mức... chưa được kết cấu đủ trong giá cơ sở từ chu kỳ điều hành giá ngày 11-7 đến nay theo quy định của Nghị định 95/2021. Điều này đã tạo ra khó khăn rất lớn đối với các thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu trong việc chia sẻ thù lao chiết khấu cho các thương nhân nhận quyền bán lẻ, thương nhân phân phối.

Hệ quả là rất nhiều DN kinh doanh xăng dầu rơi vào tình trạng lỗ, không có đủ nguồn lực để bù đắp chi phí thực tế phát sinh; các thương nhân nhận quyền bán lẻ, thương nhân phân phối hoạt động cầm chừng, tiềm ẩn nguy cơ cao gây thiếu hụt, đứt gãy nguồn cung trên thị trường phân phối xăng dầu nội địa, gây bất ổn cho hoạt động sản xuất của nền kinh tế và nhu cầu thiết yếu của nhân dân.

Đã nhiều lần kiến nghị

Lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết đã nhiều lần đề nghị Bộ Tài chính xem xét, tính toán lại chi phí kinh doanh xăng dầu, tuy nhiên vấn đề này đến nay vẫn chưa được giải quyết.

Ví dụ, ngay từ tháng 2-2022, Bộ Công Thương đã đề xuất Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính rà soát và tính toán lại các mức chi phí trong cơ cấu tính giá cả cơ sở mặt hàng xăng dầu như mức chi phí kinh doanh định mức, lợi nhuận định mức do đã áp dụng từ năm 2014. Bên cạnh đó, rà soát lại phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam và các loại thuế.

“Qua đó nhằm tính đúng, tính đủ, hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia thị trường xăng dầu” - lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) giải thích.

Đại diện Bộ Công Thương thông tin thêm: Bộ Tài chính mới chỉ điều chỉnh đối với mức chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam theo thực tế mà chưa điều chỉnh mức premium trong nước và chi phí đưa xăng dầu từ nhà máy lọc dầu trong nước về đến cảng theo thực tế rà soát.

“Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến giá xăng dầu trong nước chưa phản ánh đầy đủ các chi phí kinh doanh, dẫn đến việc phân bố mức chiết khấu trong hệ thống bị hạn chế. Nhiều cửa hàng bán lẻ không có chiết khấu để bảo đảm bù đắp chi phí và duy trì hoạt động kinh doanh, bảo đảm cung ứng xăng dầu liên tục” - đại diện Bộ Công Thương nhìn nhận.•