Đề nghị này được Bộ Công Thương - cơ quan chủ trì soạn thảo kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII - nêu tại báo cáo vừa gửi Phó thủ tướng Trần Hồng Hà. Đây là kế hoạch nhằm xác định cụ thể trách nhiệm, tiến độ và huy động nguồn lực cho các dự án ưu tiên đầu tư của ngành điện theo quy hoạch đã được duyệt.
Theo đó, số vốn cần đầu tư cho các dự án phát triển nguồn, lưới điện đến 2030 gần 135 tỷ USD. Số vốn đầu tư lớn nhưng lại không dùng nguồn lực từ đầu tư công, nên Bộ Công Thương đề nghị Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng cơ chế tài chính, huy động vốn cho các dự án thuộc Quy hoạch điện VIII nhằm đáp ứng kịp thời, đầy đủ nhu cầu điện của toàn xã hội.
Bộ Tài chính cũng được đề nghị cùng Bộ Công Thương xây dựng chính sách về giá điện theo cơ chế thị trường; cơ chế tài chính và các cơ chế khuyến khích đầu tư vào dự án điện.
Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước cần chỉ đạo các nhà băng tạo điều kiện để các chủ đầu tư dự án nguồn, lưới điện tiếp cận vốn tín dụng thuận lợi.
Còn Bộ Kế hoạch & Đầu tư được đề nghị lập cơ chế đấu thầu để chọn các chủ đầu tư dự án điện công khai, minh bạch; chính sách thu hút đầu tư nước ngoài, vốn ODA và nguồn lực tư nhân phát triển ngành điện.
Riêng với Bộ Công Thương - cơ quan quản lý năng lượng, sẽ cùng các bộ, ngành hoàn thiện Luật Điện lực (sửa đổi), Luật về năng lượng tái tạo để trình Quốc hội thông qua. Bộ này cũng có nhiệm vụ trình Chính phủ các chính sách về mua bán điện trực tiếp (DDPA), chủ yếu là nguồn năng lượng tái tạo.
Cơ quan này cũng làm việc với các chủ đầu tư nhà máy điện than, xử lý dứt điểm các dự án chậm tiến độ.
Cũng tại tờ trình, Bộ Công Thương nêu một loạt khó khăn khi rà soát, xây dựng kế hoạch triển khai Quy hoạch điện VIII. Hiện có khoảng 23 dự án, phần dự án điện mặt trời với quy mô công suất trên 2.360 MW đã được phê duyệt, chấp thuận chủ trương đầu tư và giao chủ đầu tư. Nhưng theo tính toán cơ cấu nguồn điện của đề án Quy hoạch điện VIII, tổng công suất các dự án có khả năng đưa vào vận hành là 1.500 MW.
Viện Năng lượng - cơ quan tư vấn lập kế hoạch thực hiện quy hoạch, cho rằng họ không có đủ thời gian, thông tin, số liệu, một số tiêu chí (quy định của pháp luật về quy hoạch, đầu tư và hiệu quả kinh tế, giá điện, chi phí truyền tải hợp lý...) nên không đủ cơ sở để xác định tiến độ các dự án trên. Viện này đề xuất các địa phương tổng hợp xếp hạng dự án, báo cáo Bộ Công Thương và Chính phủ để chọn dự án phát triển, đảm bảo tối ưu tổng thể theo quy hoạch điện.
Khó khăn nữa, theo Bộ Công Thương, là kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII tính tới cấp độ dự án với khoảng 1.019 công trình nguồn và lưới điện ưu tiên đầu tư đến 2025 và 2030. Song các nguồn điện tái tạo (điện gió, mặt trời, sinh khối, thủy điện nhỏ) lại không phân cấp đến mức độ dự án do thiếu cơ sở xếp hạng ưu tiên gồm tình trạng pháp lý và quy hoạch (sử dụng đất, quy hoạch khác) cũng như giá điện, hiệu quả kinh tế của dự án.
Dẫn báo cáo của các địa phương, Bộ Công Thương cho hay có hơn 2.000 dự án được lập kế hoạch thực hiện, nhưng nhiều dự án trong số này chưa xác định được vị trí nên không rõ phương án đấu nối vào lưới điện.
Quy hoạch điện VIII được Thủ tướng phê duyệt từ tháng 5, nhưng sau gần 4 tháng vẫn chưa có kế hoạch để triển khai quy hoạch này.
Anh Minh