Diễn đàn Kinh tế TP HCM (HEF) năm 2023 kéo dài từ ngày 13 đến 17-9 thu hút sự tham gia của hơn 1.200 đại biểu. Đây là một trong những hành động nhằm hiện thực hóa các nội dung hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF) đã ký kết ngày 26-6-2023. HEF cũng là nơi thảo luận về nội dung thành lập Trung tâm Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 tại TP HCM; hỗ trợ những giải pháp có tính đột phá của thành phố phù hợp với quốc gia và xu hướng quốc tế.

Hướng đến tương lai bền vững

Phát biểu tại phiên khai mạc HEF năm 2023 sáng 15-9, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên cho hay TP HCM đã nhận thức rằng sự phát triển kinh tế truyền thống không còn là lựa chọn tối ưu nữa nên đã chuyển hướng kiến tạo một hành trình mới, một hành trình tăng trưởng xanh, với tầm nhìn một tương lai bền vững. Theo đó, thành phố đang khẩn trương hoàn thiện khung Chiến lược phát triển xanh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhằm xây dựng TP HCM trở thành đô thị văn minh, hiện đại, nghĩa tình; là điểm đến hấp dẫn của nhà đầu tư và du khách.

Khung chiến lược xác định người dân, doanh nghiệp (DN) là trung tâm của chuyển đổi số; đồng thời thúc đẩy liên kết vùng và hợp tác quốc tế nhằm thực hiện 4 trụ cột, gồm phát triển nguồn lực xanh, xây dựng hạ tầng xanh, phát triển hành vi xanh, xác định ngành hoặc lĩnh vực tiên phong. "TP HCM đang triển khai các biện pháp khuyến khích sáng tạo, thúc đẩy đổi mới và phát triển, tạo môi trường thuận lợi để cộng đồng DN cùng chung tay xây dựng hành trình tăng trưởng xanh, hành trình hướng tới giảm phát thải ròng bằng 0" - ông Nguyễn Văn Nên thông tin thêm.

Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi khẳng định ngay trong năm 2023, TP HCM sẽ sớm hoàn thành khung chiến lược. Đồng thời khẩn trương xây dựng khung hành động với lộ trình cụ thể đối với mọi người gồm người dân, chính quyền, DN và sẽ áp dụng mô hình thí điểm (sandbox). Nhanh chóng đề xuất ban hành các quy chuẩn dựa trên các quy chuẩn, thông lệ quốc tế để có những khung chi phối từ sản xuất đến tiêu dùng, các yếu tố hỗ trợ phát triển xanh, dự kiến ban hành cuối năm nay để có thể thực thi từ đầu năm 2024.

TP HCM cũng sẽ nghiên cứu thêm các chính sách để đồng hành với quá trình chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế xanh. Song song đó sẽ cùng triển khai kế hoạch để nâng cao nhận thức trong cộng đồng.

Phát biểu tại diễn đàn, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái tin tưởng với đặc thù về đô thị, dân số, tính năng động, TP HCM sẽ là nơi thử nghiệm rất tốt các chính sách thúc đẩy kinh tế xanh, tuần hoàn, đặc biệt trong bối cảnh TP HCM có Nghị quyết 98 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù. Phó Thủ tướng yêu cầu TP HCM và các địa phương cần tham khảo để xây dựng định hướng hay chiến lược phát triển kinh tế xanh phù hợp; xác định rõ lợi thế và các ngành/lĩnh vực, sản phẩm ưu tiên, nguồn lực và huy động các DN, người dân cùng triển khai. Các DN cũng cần xem đây là cơ hội tốt nhất để nhận thức các cơ hội kinh doanh mới, mạnh dạn liên kết hợp tác và huy động nguồn lực để từng bước chuyển đổi mô hình kinh doanh và hướng đến hiệu quả về lâu dài. "Sự chậm trễ chuyển đổi sẽ khiến DN tụt hậu xa hơn trong việc đáp ứng nhu cầu khác nhau về tăng trưởng xanh đã, đang ngày càng phổ biến trên thế giới và ngay tại thị trường nội địa" - Phó Thủ tướng nhận định.

Phải có thị trường tài chính xanh

Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương, đánh giá với vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng, quy mô lớn, TP HCM lựa chọn tiên phong trong phát triển kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh là hướng đi đúng, phù hợp với định hướng của Đảng và xu thế mới của thế giới, tạo ra động lực và không gian mới trong phát triển kinh tế - xã hội.

Để thành phố sớm triển khai thành công chiến lược phát triển kinh tế xanh, hướng tới giảm phát thải ròng bằng 0, Ban Kinh tế Trung ương đề xuất một số giải pháp. Cụ thể, việc triển khai phát triển kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh không thể làm theo phong trào mà cần bài bản, chuyên nghiệp, có trọng tâm, trọng điểm. Thành phố phải nhanh chóng đổi mới tư duy, thống nhất nhận thức về động lực tăng trưởng mới thông qua thúc đẩy tăng trưởng xanh. Đây đang là vấn đề mới, đòi hỏi phải đồng bộ từ các vấn đề liên quan đến quy hoạch, lựa chọn chuyển dịch các ngành, bố trí nguồn lực, xây dựng ý thức của người dân và cộng đồng DN.

Trong khung chiến lược về tăng trưởng xanh, thành phố cần tiên phong trong phát triển một số ngành công nghiệp như công nghiệp công nghệ số, công nghiệp sinh học, công nghiệp công nghệ cao. "TP HCM cần tiếp tục triển khai xây dựng đề án trở thành trung tâm tài chính của khu vực và quốc tế. Đề nghị các bộ, ngành và thành phố sớm đẩy nhanh xây dựng đề án này, có cơ chế vượt trội để phát triển. Đi đầu trong phát triển, thử nghiệm những sản phẩm mới, sản phẩm xanh và là trung tâm khoa học, công nghệ, đổi mới, sáng tạo của khu vực" - ông Nguyễn Đức Hiển nói.

Theo các chuyên gia, khi phát triển trở thành trung tâm tài chính của khu vực và quốc tế, TP HCM sẽ tiên phong trong thu hút các nguồn lực tài chính xanh cho tăng trưởng, bao gồm cả phát hành trái phiếu xanh. Ông Nguyễn Minh Vũ, trợ lý Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, cho rằng với mục tiêu hình thành trung tâm tài chính quốc tế, thành phố đang có điều kiện rất thuận lợi để trở thành "cực thu hút" các nguồn tài chính xanh đang có xu hướng gia tăng. Trung tâm tài chính của TP HCM phải là trung tâm tài chính quốc tế thế hệ mới, với tài chính khí hậu, tài chính xanh, tài chính công nghệ đóng vai trò trung tâm. "Thành phố cần sớm ban hành chính sách hoặc cho thử nghiệm có kiểm soát đối với một số công cụ tài chính mới như phát hành trái phiếu xanh, xây dựng sàn giao dịch carbon theo tiêu chuẩn quốc tế, tiến tới kết nối với các nước ASEAN để trở thành trung tâm giao dịch tín chỉ carbon của khu vực với tầm nhìn toàn cầu" - ông Nguyễn Minh Vũ đề xuất.

Tại phiên thảo luận chủ đề "Giải pháp thúc đẩy DN tăng trưởng xanh, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn hướng tới phát triển bền vững cho một siêu đô thị", do Phó Chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường chủ trì chiều 15-9, nhiều chuyên gia cũng nhất trí rằng thành phố có cơ hội huy động nguồn vốn cho phát triển cơ sở hạ tầng, các dự án giao thông đô thị xanh thông qua việc phát triển thị trường tài chính xanh.