Một bức tranh với 3 vệt màu hơn 2 nghìn tỷ đồng

Trong ngành hội họa thế giới, có nhiều bức tranh có giá trị hàng chục triệu USD khiến nhiều người ngỡ ngàng. Một trong số đó phải kể đến bộ sưu tập Several Streaks of Color của Mark Rothko, một họa sĩ nổi tiếng khắp thế giới.

Theo trang web Lehais Art, trong tập tranh của họa sĩ, bức số 7 chỉ gồm ba vệt màu đã được bán với giá 82,4 triệu USD (hơn 2 nghìn tỷ đồng), đứng thứ tư trong danh sách các tác phẩm đấu giá đắt nhất năm 2021, do The Value thống kê.

Trước đó, vào năm 2014, bức tranh Số 6 (Violet, Green và Red) - ra đời năm 1951 - được tỷ phú người Nga Dmitry Rybolovlev mua lại từ nhà môi giới Yves Bouvier với giá 186 triệu USD (đã bao gồm thuế phí) - tương đương 4,5 nghìn tỷ đồng. Thương vụ tuy không thành công vì vị tỷ phú vướng vào cáo buộc pháp luật nhưng bức tranh này vẫn được xếp hạng là một trong những tác phẩm đắt nhất từng được rao bán trong lịch sử nghệ thuật.

Chưa hết, bức Orange, Red, Yellow ra đời năm 1961 cũng được đấu giá 86,9 triệu USD (hơn 2,1 nghìn tỷ đồng) tại Christie's vào tháng 5/2012. Bức Số 10 bán với giá 81,9 triệu USD (hơn 1,9 nghìn tỷ đồng) và số 1 là 75,1 triệu USD (hơn 1,7 nghìn tỷ đồng).

Mặc dù có mức giá trên trời, được chuyên gia đánh giá cao và người hâm mộ tranh săn lùng nhưng nhiều người vẫn không thể hiểu tại sao tranh của Mark Rothko lại có mức giá đắt đỏ như vậy. Trên các diễn đàn và mạng xã hội, nhiều người còn bình luận rằng: “Tôi không thể hiểu được nghệ thuật” hay “Con tôi cũng có thể vẽ được như thế”.

Tại sao lại có giá đắt đỏ như vậy?

Theo các chuyên gia trong ngành, nguyên nhân khiến các tác phẩm có giá trị cao và nhiều tỷ phú săn lùng như vậy là bởi chúng sở hữu nghệ thuật ẩn chứa trong những vệt màu. Họ cho rằng Mark Rothko nổi tiếng với phong cách nghệ thuật color field (tranh trường màu). Cụ thể, tranh của ông gồm những mảng màu loang hình chữ nhật xếp chồng lên nhau, các mép cạnh không đồng đều và tạo cảm giác mềm mại.

Theo Arthive, những vệt màu của Rothko không đơn giản như mọi người nghĩ. Vị họa sĩ đã áp dụng nhiều kỹ thuật, thậm chí là giữ kín hoàn toàn với cả các trợ lý của ông.

Các nghiên cứu sử dụng kính hiển vi điện tử và tia cực tím cho thấy Rothko sử dụng một số thành phần tự nhiên như trứng, keo da thỏ và nhân tạo như màu acrylic, keo phenol formaldehyde, sơn alkyd cùng nhiều chất khác...Các chất này giúp màu mau khô và dễ dàng vẽ lớp mới chồng lên.

Một bức tranh của họa sĩ có thể có lên tới 20 lớp màu với các sắc thái tương tự. Điều này giúp tác phẩm đạt hiệu ứng về chiều sâu và phát ra ánh sáng từ bên trong. Phần mép mềm mại, mờ dần tạo cảm giác bức tranh không có ranh giới.

Theo Artnews, những mảng màu của Rothko được các nhà phê bình, sử gia nghệ thuật cho rằng có thể gợi đến sự siêu hình. Sự tương phản sáng và tối, màu nóng và lạnh thể hiện quan điểm của ông về mâu thuẫn và khó khăn của đời sống hiện đại.

Ban đầu, họa sĩ đã sử dụng những màu sắc tươi sáng, rực rỡ và có kích thước lớn. Từ năm 1958 trở đi, ông chuyển sang dùng màu xanh lam, xanh lục, rồi nâu sẫm, hạt dẻ và đen. Kích thước tranh cũng ngày càng nhỏ hơn. Theo The Guardian, sự thay đổi màu sắc thể hiện nỗi buồn trong đời sống cá nhân người nghệ sĩ. Ông đã gặp nhiều biến cố, sa sút sức khỏe, tinh thần và ra đi năm 1970.

Ngoài ra, các tác phẩm của Rothko còn chịu ảnh hưởng từ triết học của Friedrich Nietzsche (Đức). Ông đã khám phá ra mối quan hệ vô thức giữa con người và màu sắc. Vì vậy, họa sĩ dùng các mảng màu, chiều sâu không gian để thu hút người xem đối thoại với tác phẩm. Khi giảng dạy tại trường Mỹ thuật California năm 1947, họa sĩ nhận định: "Bức tranh thú vị nhất là giúp người ta nghĩ nhiều hơn những gì nhìn thấy".

Vị họa sĩ tài năng

Mark Rothko là một trong những khách mời danh dự tham gia lễ nhậm chức của tổng thống Mỹ John F. Kennedy năm 1961. Ông cũng đã dùng tiệc tối cấp nhà nước với Tổng thống Lyndon Johnson và phu nhân Lady Bird. Tranh của ông được đặt tại các phòng trưng bày, bảo tàng nghệ thuật hàng đầu thế giới. Ngoài vẽ, ông còn giảng dạy tại Trường Mỹ thuật California, Cao đẳng Brooklyn...

Nhà sử học nghệ thuật David Anfam cho biết Rothko đã tạo ra khoảng 836 tác phẩm hoàn chỉnh trong suốt sự nghiệp của mình. Giá trị tranh của Rothko đã tăng cao trong nhiều thập kỷ kể từ khi ông qua đời vào năm 1970.

Tham khảo Artnews, Lehais Art, The Guardian