Ùn tắc giao thông, ngập ngụa rác thải, những du khách mặc trang phục không phù hợp... đó là cảnh tượng mà ít người có thể liên tưởng khi nhắc đến đỉnh núi cao nhất Nhật Bản, được ví như biểu tượng bất diệt của xứ Mặt trời mọc - núi Phú Sĩ.

Nhưng, điều này lại đang trở nên quá quen thuộc với Miho Sakurai, một kiểm lâm viên kỳ cựu làm công việc tuần tra trên sườn núi Phú Sĩ suốt 7 năm qua.

“Khách du lịch đổ xô đến núi Phú Sĩ, con số cao hơn nhiều so với trước đây”, Sakurai than thở với CNN Travel.

Khi núi Phú Sĩ được đưa vào danh sách Di sản Thế giới của UNESCO vào năm 2013, Hội đồng Di tích và Di chỉ Quốc tế (ICOMOS), cơ quan cố vấn của UNESCO, đã kêu gọi các nhà chức trách có biện pháp để điều tiết lượng khách du lịch đến tham quan ngọn núi này.

Tuy nhiên, tình hình thực tế vẫn diễn ra như lo ngại từ trước. Thống kê của chính quyền tỉnh Yamanashi cho thấy số lượng du khách đến trạm đi bộ đường dài nổi tiếng của ngọn núi đã tăng hơn gấp đôi từ 2 triệu vào năm 2012 lên hơn 5 triệu vào năm 2019.

Và kể từ khi sự kiện leo núi thường niên khai mạc vào tháng 7 đến giữa tháng 9, khoảng 65.000 người đi bộ đường dài đã lên đỉnh núi Phú Sĩ, tăng 17% so với năm 2019.

Các nhà chức trách cho biết sự bùng nổ du lịch sau Covid-19 đã thu hút thêm hàng ngàn người đến ngọn núi nằm giữa tỉnh Yamanashi và tỉnh Shizuoka của Nhật Bản. Khi Núi Phú Sĩ đánh dấu kỷ niệm 10 năm được UNESCO công nhận là di sản vào năm nay, người ta lo ngại tình hình môi trường đã đến "điểm nguy kịch".

Ông Masatake Izumi, quan chức tỉnh Yamanashi đồng thời là chuyên gia về đỉnh núi nổi tiếng, cho biết: "Quá tải du lịch - và tất cả những hậu quả kéo theo như rác thải, lượng khí CO2 tăng và những người leo núi liều lĩnh (không mặc đúng trang phục leo núi, đi dép leo núi, không đảm bảo an toàn...) - là vấn đề lớn nhất mà Núi Phú Sĩ phải đối mặt".

Yasuyoshi Okada, chủ tịch ICOMOS Nhật Bản, nói với CNN Travel trong một email rằng "để bảo tồn sự linh thiêng" của núi Phú Sĩ và giá trị của nó như một Di sản Thế giới, vấn đề quá tải du lịch phải được giải quyết triệt để.

Giống như Disneyland

Trong số 10 trạm đi bộ đường dài của núi Phú Sĩ, có trạm thứ 5 (gọi là “Gogome”), nằm ở điểm gần lưng chừng của ngọn núi cao 3.776 mét, là điểm thu hút đông khách.

Ông Izumi cho biết, nơi đây đón 90% du khách lên núi, hầu hết mọi người đi xe buýt, taxi và xe điện từ Tokyo dọc theo tuyến đường núi Fuji Subaru Line.

“Được xây dựng cách đây gần 60 năm trong kỷ nguyên cơ giới hóa của Nhật Bản, tuyến Fuji Subaru Line giúp du khách có thể đi thẳng đến một điểm ở lưng chừng núi. Nó cho phép mọi người trên khắp đất nước Nhật Bản được trải nghiệm cảm giác đứng trên đỉnh núi Phú Sĩ”, ông Izumi nói.

Ngày nay, khi những người đi bộ đường dài đến trạm thứ 5 trên tuyến đường đó, họ sẽ nghe thấy một bài hát dân ca vang lên khi xe của họ đi qua một bộ cảm biến trên đường.

Bài dân ca mang tên “Fuji no Yama” hay “Núi Phú Sĩ”, được viết bởi nghệ sĩ Sazanami Iwaya vào năm 1911, nhằm tôn vinh địa điểm du lịch nổi tiếng. Lời bài hát làm nổi bật sự hùng vĩ của núi Phú Sĩ, gọi nó là “ngọn núi vĩ đại nhất Nhật Bản” khi nó “ngẩng đầu lên trên những đám mây” trong khi “mặc bộ kimono tuyết”.

Vậy mà giờ đây, lời bài hát này hoàn toàn trái ngược với thực tế, khi các chuyên gia cho rằng trải nghiệm tuyệt vời khi leo núi Phú Sĩ đang giảm sút rõ rệt về chất lượng vì quá đông đúc.

Ông Izumi cho biết du khách hiện không thể đi ô tô riêng đến trạm thứ 5 trừ khi chúng chạy hoàn toàn bằng điện. Nhưng điều đó đã dẫn đến việc có nhiều xe buýt chở nhiều nhóm du khách đến nhà ga hơn.

Ông cho biết thêm, đám đông người đi bộ đường dài cũng đang gây ra áp lực ngày càng lớn đối với hệ thống vệ sinh hạn chế của ngọn núi và 4 trạm y tế.

Tại trạm thứ 5 đông đúc, khi hàng loạt xe buýt chở người đi bộ tràn về phía đường mòn Yoshida – tuyến đường phổ biến nhất trong 4 tuyến đường lên đỉnh núi – Tomoyo Takahashi, nhân viên quỹ bảo tồn Núi Phú Sĩ, kêu gọi du khách quyên góp 1.000 yên (tương đương 163.000VNĐ) để giữ cho ngọn núi sạch sẽ.

“Cảnh tượng ở đây chẳng khác gì Disneyland vì có quá nhiều người”, cô nói với CNN Travel. “Không phải ai cũng trả 1.000 yên và tôi thấy buồn vì điều đó. Đáng lẽ phải có phí vào cửa bắt buộc cao hơn nhiều để cho những ai thực sự biết trân trọng di sản của núi Phú Sĩ mới có thể đến”.

Du khách thiếu ý thức

Theo ông Kiyotatsu Yamamoto, chuyên gia nghiên cứu về công viên quốc gia và núi Phú Sĩ tại Đại học Tokyo, trải nghiệm leo núi giờ đây đã không còn tuyệt vời đối với những người đi bộ đường dài dày dạn kinh nghiệm.

“Tắc nghẽn và ùn tắc giao thông trên những con đường mòn trên núi là nguyên nhân chính khiến những người leo núi không hài lòng. Những người đi bộ đường dài muốn ngắm bình minh đều tụ tập gần đỉnh núi và họ phải mất 4 giờ để leo lên một đoạn đường mà trước đây họ chỉ mất khoảng 2 tiếng", ông Kiyotatsu nói.

Vito Fung Yiu Ting, một người leo núi đến từ Hong Kong, cho biết anh đã đặt nhà nghỉ một đêm trên núi ít nhất 3 tháng trước khi đến thăm Phú Sĩ.

“Tôi thật may mắn khi có được một nơi nghỉ ngơi”, anh nói với CNN Travel sau khi trở về từ đỉnh núi Phú Sĩ. “Tôi biết phía trên sẽ rất đông vì tôi đã xem một vài video trên YouTube trước khi đến”.

Nhưng không phải ai cũng có kế hoạch trước như Vito. Ví dụ, nguy cơ say độ cao và hạ thân nhiệt đã tăng lên do xu hướng được gọi là "Bullet Climbing". Trong đó những người đi bộ bắt đầu đi lên vào ban đêm, tiếp tục đi cho đến khi bình minh mà không dừng chân tại nhà nghỉ trên núi để cơ thể thích nghi với không khí, thay đổi áp suất.

Một số người đi bộ đường dài thiếu kinh nghiệm thậm chí còn ngủ trong nhà vệ sinh để giữ ấm, vứt bỏ trang thiết bị leo núi trên đường mòn hoặc cắm trại ở khu vực cấm.

Trong những năm qua, các biện pháp đã được thực hiện để bảo vệ núi Phú Sĩ. Ví dụ, các tình nguyện viên của Câu lạc bộ Fujisan, một tổ chức phi lợi nhuận chuyên bảo tồn núi Phú Sĩ, đã thực hiện 992 hoạt động dọn dẹp ở chân núi, với 74.215 người tham gia thu gom 850 tấn rác trong khoảng thời gian từ năm 2004 đến năm 2018.

Ông Yamamoto cho biết để cải thiện trải nghiệm của du khách, các quan chức đã giới hạn số lượng người leo núi ở mức 4.000 người mỗi ngày đối với đường mòn Yoshida nổi tiếng.

Tuy nhiên, trên thực tế, việc bám sát mục tiêu này là cả một thách thức.

Không giống như ở Mỹ, các công viên quốc gia và Di sản Thế giới ở Nhật Bản không có cổng ngăn du khách ra vào. Ông nói, việc chặn đường dành cho người đi bộ đường dài đòi hỏi phải có luật pháp và quy định của chính quyền địa phương.

Ông Kiyotatsu Yamamoto đã đề xuất thiết lập một hệ thống theo đó chỉ những du khách đã đặt chỗ đậu xe hoặc những người leo núi đã đặt chỗ tại một trong 9 nhà nghỉ mới được phép leo núi Phú Sĩ.

Trong khi đó, ông Izumi cho biết chính quyền địa phương muốn thay đổi hoàn toàn cách người dân tiếp cận ngọn núi. Các phương án khả thi bao gồm xây dựng hệ thống vận chuyển đường sắt hạng nhẹ trên đường Fuji Subaru Line, ngăn ô tô và xe buýt di chuyển dọc theo đường đến trạm thứ 5.

Ông Izumi cảm thấy như vậy thì việc kiểm soát đám đông sẽ dễ dàng hơn khi người dân phải mua vé tàu và chính quyền địa phương quy định thời gian đi/đến. Ông cũng đề xuất tổ chức các bài hướng dẫn trên tàu hỏa để mọi người tìm hiểu về núi Phú Sĩ và cách leo núi đúng cách.

“Núi Phú Sĩ đang hét lên đau đớn. Chúng ta không thể chỉ chờ đợi sự cải tiến; chúng ta cần phải giải quyết tình trạng quá tải ngay bây giờ”, ông nói.

Nguồn: CNN