Trong bài phát biểu, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, hội nghị lần này là minh chứng cho việc ASEAN đang điều chỉnh, thích nghi với hoàn cảnh mới, vững vàng, gắn kết cùng vượt khó khăn, thử thách.
Vững vàng và bản lĩnh cùng vượt qua thách thức
Năm 2020 là năm có nhiều sự kiện. ASEAN bước sang thập kỷ thứ 6, Cộng đồng đã hình thành năm năm, đang phát triển mạnh mẽ, trở thành nền kinh tế lớn thứ 5 thế giới và là lực lượng quan trọng, giữ vai trò trung tâm cho đối thoại, hợp tác vì hòa bình, an ninh và thịnh vượng của khu vực.
“Những thành quả đáng trân quý ấy đang được thử lửa trong môi trường đầy biến động, với những thách thức chưa từng thấy, nhất là sự bùng phát dịch COVID-19” - Thủ tướng nói.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại sự kiện. Ảnh: VGP/Quang Hiếu
Thủ tướng cũng cho rằng, “thương hiệu ASEAN” vượt khó đã được khẳng định rõ trong hơn tám tháng qua, thể hiện qua các cam kết ở cấp cao nhất mà lãnh đạo ASEAN đã thông qua tháng 4-2020 tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN, ASEAN+3 và tháng 6-2020 tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36. Đó cũng là nỗ lực của các Trụ cột Cộng đồng hợp tác, mở rộng liên kết, thực hiện “mục tiêu kép” vừa đẩy mạnh phát triển vừa kiểm soát hiệu quả dịch bệnh.
Nhân dịp này, Thủ tướng đánh giá cao việc các cơ quan của ASEAN đã đưa cả bộ máy vào cuộc, từng bước hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh và người dân ổn định đời sống.
Những sáng kiến như lập Quỹ ứng phó COVID-19, lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp khu vực, xây dựng Quy trình chuẩn ứng phó dịch bệnh và thúc đẩy Phục hồi tổng thể, không chỉ giúp chúng ta vượt qua dịch bệnh, mà còn là chất keo gắn kết các nước thành viên.
“Vững vàng, bản lĩnh trước những biến chuyển phức tạp của tình hình, tôi đánh giá cao Tuyên bố chung của các Bộ trưởng Ngoại giao nhân kỷ niệm 53 năm thành lập ASEAN, đã khẳng định quyết tâm duy trì khu vực Đông Nam Á hòa bình, an ninh, trung lập và ổn định, củng cố đoàn kết, tự cường, đề cao vai trò trung tâm của ASEAN, thúc đẩy xây dựng lòng tin, tôn trọng lẫn nhau và dựa trên luật lệ” - Thủ tướng nêu rõ.
Vai trò, vị thế quốc tế của ASEAN ngày càng được nâng cao. Là Chủ tịch ASEAN, vừa qua, Thủ tướng đã dự Hội nghị thượng đỉnh trực tuyến G-20, Hội nghị Phong trào Không liên kết, Hội nghị đại hội đồng của Tổ chức Y tế Thế giới WHO/Liên Hợp Quốc về ứng phó dịch COVID-19 và đã chuyển tải thông điệp mạnh mẽ của ASEAN đồng hành cùng cộng đồng quốc tế đối phó với thách thức mang tính toàn cầu này.
Thủ tướng hoan nghênh Tổng Thư ký ASEAN lần đầu tiên phát biểu tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc thể hiện hợp tác, cam kết và đóng góp của ASEAN vào nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh của Liên Hợp Quốc.
Giữ vững “bó lúa vàng” trên nền xanh của lá cờ ASEAN
Thủ tướng cho rằng, chỉ còn bốn tháng nữa năm 2020 sẽ khép lại, thời gian không còn nhiều, dịch bệnh tiếp diễn rất phức tạp, người dân và doanh nghiệp đang phải gánh chịu nhiều thiệt hại nặng nề quá sức.
Cùng với đó, môi trường kinh tế, địa chính trị khu vực, bao gồm cả Biển Đông, đang có nhiều biến động mạnh, tác động tới hòa bình, ổn định. Để tiếp nối những kết quả đã đạt được, Thủ tướng đề nghị các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN quan tâm thúc đẩy những ưu tiên.
Một là, tiếp tục đề cao đoàn kết, giữ vững thống nhất, triển khai thành công các kế hoạch tổng thể thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025. Kịp thời đánh giá, nâng cao hiệu quả triển khai Hiến chương ASEAN, bộ máy ASEAN, làm cơ sở hoạch định tầm nhìn phát triển cho ASEAN sau 2025.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và các đại biểu thực hiện nghi lễ khai mạc Hội nghị. Ảnh: VGP/Quang Hiếu
Hai là, tập trung đẩy lùi dịch COVID-19, thúc đẩy phục hồi bền vững; sử dụng hiệu quả Quỹ ứng phó COVID-19 và đưa vào vận hành Kho dự phòng vật tư y tế cho hỗ trợ năng lực ứng phó của ASEAN.
Nhanh chóng giúp đỡ người dân ổn định cuộc sống, hỗ trợ doanh nghiệp khôi phục sản xuất, kinh doanh, phục hồi tăng trưởng kinh tế. Thực hiện thuận lợi hóa thương mại, đầu tư, khắc phục gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy mạnh kết nối, hỗ trợ, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các tiểu vùng, như Mekong, với ASEAN...
Ba là, phát huy hiệu quả vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin tại khu vực; từ đó hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử; đề cao tinh thần thượng tôn pháp luật, tôn trọng, tin cậy, bình đẳng trong quan hệ giữa các quốc gia khu vực, các đối tác.
Giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982 và tinh thần các văn kiện quy chuẩn của ASEAN về ứng xử chung ở khu vực như Hiệp ước hữu nghị TAC, Tuyên bố DOC, Tài liệu AOIP (quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương)...
Trong bối cảnh phức tạp hiện nay, ASEAN cần tiếp tục kiên định với con đường và phương cách của mình trong hơn 5 thập kỷ, như tinh thần Tuyên bố chung của các Bộ trưởng Ngoại giao về duy trì hòa bình và ổn định ở Đông Nam Á ngày 8-8-2020 vừa qua.
“Chúng ta tiếp tục phát huy những giá trị, bản sắc của ASEAN, đó là chất keo gắn bó người dân các nước thành viên trong tình thân ái, sẻ chia, gắn kết như hình ảnh “bó lúa vàng” trên nền xanh của lá cờ ASEAN cùng với bài hát ASEAN mà chúng ta cần thúc đẩy để trở thành những biểu tượng phổ biến, niềm tự hào của 650 triệu người dân ASEAN” - Thủ tướng nói.
Thủ tướng cũng khẳng định cam kết của Việt Nam là nỗ lực hết mình cùng các nước thành viên xây dựng thành công Cộng đồng ASEAN và “trông đợi sự ủng hộ và hợp tác từ các bạn để có thể hoàn thành tốt nhất nhiệm kỳ 2020, vì một ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng”.