Phó thủ tướng, Bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh (giữa) tại cuộc họp báo ngày 12-9 - Ảnh: NHẬT ĐĂNG
Sau ngày làm việc cuối cùng 12-9, Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao ASEAN lần thứ 53 (AMM 53) đã khép lại với cuộc họp báo do Phó thủ tướng, Bộ trưởng ngoại giao Phạm Bình Minh chủ trì.
AMM 53 và các hội nghị liên quan được tổ chức từ ngày 9 đến ngày 12-9. Các sự kiện diễn ra theo hình thức trực tuyến với sự tham gia của ngoại trưởng các nước thuộc Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và các đối tác. Tổng cộng có 27 đoàn thuộc 4 châu lục.
Vấn đề Biển Đông thu hút sự chú ý của dư luận tại AMM 53 và các hội nghị liên quan nêu trên, đặc biệt trong bối cảnh Trung Quốc có những hành động gây căng thẳng như đâm chìm tàu cá nước khác, xây dựng và quân sự hóa trái phép các đảo.
Bắc Kinh ngoài ra cũng chịu áp lực quốc tế lớn do cáo buộc ngó lơ phán quyết năm 2016, trong đó bác bỏ yêu sách chủ quyền "đường lưỡi bò" của Bắc Kinh. Phán quyết này được một tòa trọng tài thành lập theo Phụ lục VII của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS 1982).
Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc Trung Quốc có đồng ý tuân thủ UNCLOS 1982 chưa, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh khẳng định Biển Đông luôn là vấn đề trọng tâm tại các hội nghị của ASEAN, bởi Biển Đông là một trong những tuyến hàng hải quan trọng nhất thế giới, liên quan đến lợi ích của các nước trong khu vực và ngoài khu vực.
Và vì vậy, tại bất cứ hội nghị nào của ASEAN, vấn đề Biển Đông cũng được nêu với tinh thần kêu gọi, đóng góp, xây dựng Biển Đông thành một khu vực biển hòa bình, ổn định, và tự do hàng hải, dưới biển cũng như trên vùng trời.
"Chúng tôi luôn luôn kêu gọi tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước UNCLOS 1982. Tất cả các nước, trong tuyên bố của mình tại hội nghị, đều nêu là cần phải tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982.
Tôi thấy rằng các nước đều là thành viên của công ước 1982, trong đó có cả Trung Quốc, Việt Nam và các nước ASEAN. Việc tuân thủ công ước UNCLOS 1982 là điều đương nhiên đối với các thành viên của Công ước", ông Phạm Bình Minh nói.
Cũng tại họp báo, Phó thủ tướng chia sẻ rằng bất chấp ảnh hưởng từ đại dịch COVID-19, AMM 53 và các hội nghị liên quan năm nay vẫn được tổ chức thành công, trong đó các chương trình nghị sự trọng tâm vẫn được các bên nỗ lực bàn thảo, thông qua.
Thực tế ngoài vấn đề Biển Đông, ASEAN và Trung Quốc vừa qua cũng thảo luận các sáng kiến hợp tác phát triển, bao gồm sáng kiến an ninh dữ liệu toàn cầu, kế hoạch tổng thể kết nối sáng kiến ASEAN 2025 với sáng kiến "Vành đai - Con đường" của Trung Quốc.
Trả lời về phản ứng của ASEAN với các sáng kiến này, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh nhấn mạnh ASEAN là một cộng đồng mở, luôn luôn hoan nghênh sáng kiến của các nước đối tác liên quan.
"Nếu như các sáng kiến đó góp phần vào sự phát triển chung, xây dựng môi trường hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực thì ASEAN luôn ủng hộ.
Với các sáng kiến Trung Quốc đã đưa ra tại hội nghị này, hiện nay chúng đều được các nước ASEAN, các bộ trưởng giao cho bộ - ngành hai bên nghiên cứu", ông nói.
Các nước Đông Á kêu gọi tuân thủ UNCLOS 1982, không gây căng thẳng Biển Đông TTO - Ngoại trưởng các nước thành viên cấp cao Đông Á (EAS) nhấn mạnh vai trò của luật pháp quốc tế, đặc biệt UNCLOS 1982, và kêu gọi không quân sự hóa, không sử dụng và đe dọa sử dụng vũ lực ở Biển Đông.