Ngày 16/9, TAND TPHCM mở phiên tòa xét xử ông Nguyễn Thành Tài (cựu Phó Chủ tịch UBND TPHCM giai đoạn 2008-2011) và đồng phạm về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí.

7h20, ông Nguyễn Thành Tài, đồng phạm cùng một số người liên quan (bị can trong vụ án khác) được dẫn giải từ trại giam T17 (huyện Củ Chi, TPHCM) tới TAND TPHCM. Trước đó, ông Tài bị tạm giam tại Hà Nội, gần ngày xét xử tmới di lý vào TPHCM.

Sau khi xuống xe, ông Tài cùng đồng phạm được dẫn giải đi cửa sau của tòa đi xuống hầm nhưng đi giữa đường thì bất ngờ quay lại đi theo lối đi của cán bộ tòa xuống tầng hầm. Trong vụ án này, chỉ có bị cáo Nguyễn Hoài Nam (nguyên Bí thư Quận ủy Quận 2) đang được tại ngoại.

Trong bộ đồ màu xám trông ông Nguyễn Thành Tài gầy đi rất nhiều so với thời gian mới bị bắt. Theo hồ sơ vụ án thì ông Tài đang mắc bệnh ung thư. Đi sau ông Tài là bị cáo Lê Thị Thanh Thúy, khi xuống xe tù thì bà Thúy có vẻ hơi hoảng loạn, bà xõa tóc che gần hết phần mặt.

Phiên tòa do thẩm phán Nguyễn Thị Thanh Bình làm chủ tọa phiên tòa, hợp thành HĐXX còn có thẩm phán Đoàn Thị Hương Giang. Đại diện Viện Kiểm sát tham gia phiên tòa theo sự phân công của Viện KSND tối cao có ông Nguyễn Đức Bằng, ông Nguyễn Ngọc Ước, ông Ngô Phạm Việt, ông Trương Bảo Ngọc và bà Trần Thị Liên.

Bên cạnh đó, HĐXX cũng triệu tập 26 đơn vị, cá nhân với tư cách người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, trong đó có UBND TPHCM, Sở Tài nguyên - Môi trường, Sở Tài chính, Ban chỉ đạo 09... Ngoài ra, tòa án còn triệu tập hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự ở trung ương và người giám định.

Theo cáo trạng của Viện KSND Tối cao, năm 2007, khu đất số 8-12 Lê Duẩn (Quận 1) do công ty quản lý kinh doanh nhà quản lý, cho 4 công ty thuộc Bộ Công thương thuê làm trụ sở. Khu đất "vàng" này được Ban chỉ đạo 09 - do Chủ tịch UBND TPHCM Lê Hoàng Quân làm Trưởng ban, đề xuất giao công ty quản lý kinh doanh nhà lập thủ tục bán đấu giá và chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án. Yêu cầu đưa ra là "nhà đầu tư thực hiện dự án phải có năng lực, kinh nghiệm trong lĩnh vực khách sạn".

Công ty quản lý kinh doanh nhà được UBND TPHCM chấp thuận cho làm chủ đầu tư, góp 50% vốn dự án còn lại do 4 công ty thuộc Bộ Công thương góp (chia đều mỗi công ty là 12,5%). Tuy nhiên, ngay sau khi được UBND thành phố cho tham gia cổ phần, các công ty của Bộ Công thương sang nhượng quyền đầu tư phát triển dự án cho một công ty tư nhân để kiếm lời.

Lê Thị Thanh Thúy được xác định là lợi dụng mối quan hệ tình cảm với ông Tài, gửi văn bản cho công ty quản lý kinh doanh nhà, tự nhận Hoa Tháng Năm là công ty "có kinh nghiệm trong lĩnh vực bất động sản, nhà hàng, khách sạn, có năng lực tài chính" để tác động xin tham gia dự án không phải cạnh tranh, không đấu giá quyền sử dụng đất hay đấu thầu dự án. Thực tế, công ty Hoa Tháng Năm không có năng lực tài chính và kinh nghiệm, chưa tham gia bất cứ dự án nào.

Ông Tài gọi điện cho bà Nguyễn Thị Thu Thủy, yêu cầu tạo điều kiện cho công ty của Thúy. Ngày 23/7/2010, bà Thủy đề xuất thành lập pháp nhân mới là Công ty cổ phần đầu tư Lavenue, đồng thời kiến nghị cho công ty TNHH Một thành viên Hoa Tháng Năm hợp tác đầu tư 30% vốn (trong tỷ lệ góp vốn 50% của công ty quản lý kinh doanh nhà) cùng thực hiện dự án.

Từ đề xuất của công ty quản lý kinh doanh nhà, tháng 8/2010, ông Tài tổ chức họp, chấp thuận cho công ty của Thúy được thực hiện dự án khách sạn tiêu chuẩn 5 sao và một phần trung tâm thương mại. Đồng thời, Phó Chủ tịch thành phố cũng có nhiều văn bản chỉ đạo các sở ngành hoàn tất thủ tục cho công ty này được giao và thuê đất.

Tháng 6/2011, ông Tài ký quyết định cho công ty Lavenue sử dụng toàn bộ khu đất xây khách sạn cao cấp, thương mại dịch vụ, căn hộ cho thuê với thời hạn sử dụng đất là 50 năm. Hình thức sử dụng là Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng tại số 8 Lê Duẩn và cho thuê hàng năm với khu đất số 12 Lê Duẩn. Tổng nghĩa vụ tài chính công ty này phải nộp ngân sách là hơn 647 tỷ đồng bao gồm cả thuế giá trị gia tăng và tiền thuê theo đơn giá thị trường.

Cơ quan công tố xác định, việc ông Tài chấp thuận áp dụng hai hình thức giao đất và cho thuê đất đối với cùng một dự án, cũng như chấp thuận cho Công ty Lavenue thanh lý nhà số 12 Lê Duẩn mà không giao cơ quan chức năng thẩm định giá trị còn lại là trái quy định.

Từ sự chỉ đạo của ông Tài, các bị can Kiệt, Nam, Út dù biết hồ sơ dự án chưa đầy đủ, chưa được phê duyệt, chưa thẩm định... nhưng vẫn đề xuất ký các quyết định vi phạm pháp luật dẫn đến khu đất "vàng" bị chuyển nhượng sang công ty của Thúy.

Nhà chức trách xác định hành vi sai phạm của ông Tài là "có tính hệ thống, xảy ra trong một thời gian dài, là nguyên nhân chính dẫn đến các vi phạm pháp luật tại dự án số 8-12 Lê Duẩn".

Thiệt hại mà ông Tài và các đồng phạm gây là 2.554 tỷ đồng - tương đương giá trị quyền sử dụng đất. Do công ty Lavender đã nộp ngân sách 647 tỷ đồng, nên thiệt hại còn 1.927 tỷ đồng.

 Xuân Duy - Phạm Nguyễn