Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 48 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH), sáng 16-9, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Duy Ngọc thừa ủy quyền Chính phủ báo cáo dự án Luật Bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đường bộ (TTATGTĐB).

Năm lý do tách Luật Giao thông đường bộ

Theo đó, Bộ Công an nêu năm lý do tách Luật GTĐB 2008 để xây dựng thêm Luật Bảo đảm TTATGTĐB. Trong đó, nguyên nhân bao trùm là việc Luật GTĐB năm 2008 điều chỉnh hai lĩnh vực khác nhau, đó là bảo đảm TTATGT và đầu tư, xây dựng, phát triển, quản lý kết cấu hạ tầng GTĐB. Vì vậy, nhiều quy định không được quy định đầy đủ, rõ ràng.

Do đó, việc xây dựng luật này nhằm hoàn thiện hệ thống pháp luật theo hướng chuyên sâu hóa. Trong đó, Luật Bảo đảm TTATGTĐB là bảo vệ quyền con người, bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe cho người tham gia giao thông. Còn Luật GTĐB (sửa đổi) có mục tiêu lớn nhất là đầu tư, xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, quản lý vận tải đường bộ, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

“Trong quá trình xây dựng luật, Bộ Công an nhận thấy các nước đều có luật chuyên biệt về trật tự, ATGT, tách bạch với quy định về xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông và vận tải đường bộ như Hàn Quốc, Nhật Bản, Singapore, Nga, Đức...” - ông Ngọc cho hay.

Theo đó, Luật Bảo đảm TTATGTĐB có tám chương, 72 điều. Đáng chú ý, dự luật này sẽ quy định công tác đào tạo, sát hạch, cấp giấy phép lái xe (GPLX), đồng thời chuyển lĩnh vực quản lý nhà nước từ Bộ GTVT sang Bộ Công an.

Học viên học thực hành lái ô tô tại TP.HCM. Ảnh: HOÀNG GIANG

Đào tạo, sát hạch, cấp GPLX chuyển sang Bộ Công an

Thẩm tra sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và an ninh của QH Võ Trọng Việt nhất trí với sự cần thiết ban hành luật này. Tuy nhiên, cần xem xét Luật GTĐB và Luật Bảo đảm TTATGTĐB cùng thời điểm để tách bạch phạm vi điều chỉnh, nội dung của hai dự luật rõ ràng, không để chồng lấn.

Về thẩm quyền quản lý đào tạo, sát hạch, cấp GPLX, Ủy ban Quốc phòng và an ninh thấy rằng từ năm 2001 đến nay, công tác đào tạo, sát hạch, cấp GPLX đã được quy định trong Luật GTĐB (2001-2008) và được thực hiện ổn định. Bộ GTVT cơ bản thực hiện tốt hoạt động này. Tuy nhiên, vẫn còn một số bất cập về chất lượng đào tạo, công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và theo dõi thi hành pháp luật về ATGT đối với người lái xe.

Bên cạnh đó, quản lý đào tạo, sát hạch, cấp GPLX thuộc phạm vi quản lý người điều khiển phương tiện giao thông (kiến thức pháp luật, kỹ năng điều khiển và ý thức chấp hành pháp luật của người lái xe), liên quan trực tiếp đến TTATGT nên khi tách thành hai luật thì nội dung trên thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật Bảo đảm TTATGTĐB là phù hợp.

Nội dung này cũng đã được Chính phủ thảo luận và thống nhất quy định trong dự thảo Luật Bảo đảm TTATGTĐB. Tuy nhiên, vẫn có ý kiến đề nghị xây dựng hai phương án, quy định ở Luật Bảo đảm TTATGTĐB hoặc quy định trong Luật GTĐB như hiện hành.

Theo ông Việt, bản chất của vấn đề là việc xác định bộ nào quản lý nhà nước về đào tạo, sát hạch, cấp, đổi và thu hồi GPLX đã được Bộ GTVT thống nhất trình QH phương án 1 (quy định ở Luật Bảo đảm TTATGTĐB). Thường trực Ủy ban nhất trí với phương án 1 mà Chính phủ đã thống nhất và giao Bộ Công an quản lý nhà nước nội dung nêu trên, vì nội dung này thuộc thẩm quyền phân công của Chính phủ.

“Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị Bộ Công an, Bộ GTVT báo cáo với Ủy ban Thường vụ QH về tổ chức biên chế, kinh phí thực hiện, tính hiệu quả của cả hai phương án nêu trên và kinh nghiệm các nước quản lý nội dung này. Đây là vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau, đề nghị Ủy ban Thường vụ QH cho ý kiến chỉ đạo…” - ông Võ Trọng Việt cho hay.

Quốc hội sẽ quyết định bộ nào sát hạch GPLX

Góp ý sau đó, Tổng thư ký QH Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng việc đào tạo, sát hạch và cấp GPLX thời gian qua đã thực hiện xã hội hóa và được thực hiện tốt. Nếu xã hội làm tốt thì nên ủng hộ, Nhà nước không nên ôm vào. Ông Phúc cũng đề nghị cần đánh giá kỹ tác động khi chuyển các trung tâm đào tạo lái xe thực hiện nhiệm vụ trên sang cơ quan công an.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cũng đề nghị những vấn đề gì mới cần rất thận trọng. Việc giao quyền quản lý từ bộ này sang bộ kia phải có tổng kết, lấy ý kiến đại biểu QH, thậm chí là xin ý kiến cấp có thẩm quyền. Vì vậy, chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đồng ý trình quy định này ra QH để xin ý kiến.

Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến cho rằng việc đưa đào tạo, sát hạch và cấp GPLX từ Bộ GTVT về Bộ Công an là điều bình thường. Việc chuyển nhiệm vụ từ bộ này sang bộ kia giống như sáp nhập bộ máy, tách ra, nhập vào đều có căn cứ và quan trọng là có sự đồng thuận cao. Trên cơ sở đó, ông Chiến nhất trí bổ sung dự án Luật Bảo đảm TTATGTĐB vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh để trình QH kỳ họp tới.

Giải trình sau đó, Thứ trưởng Nguyễn Duy Ngọc khẳng định: “Việc cấp GPLX chúng tôi sẽ đảm bảo hạn chế tối thiểu giấy phép giả. Hiện tôi đang chỉ đạo các chuyên án bao phủ trên một số tỉnh. Trong quản lý cấp GPLX, chúng tôi thấy sẽ trùng khớp hơn trong việc xử lý nạn giấy phép giả”.

Kết luận, Phó Chủ tịch QH Đỗ Bá Tỵ thống nhất trình luật này vào kỳ họp QH thứ 10. Riêng quy định về quản lý đào tạo, sát hạch, cấp, đổi và thu hồi GPLX còn ý kiến khác nhau dù dự luật chỉ thể hiện một phương án.

“Bản chất của vấn đề là xác định bộ nào quản lý nội dung này. Ủy ban Thường vụ QH cho rằng nội dung này liên quan đến công tác quản lý nhà nước, Chính phủ chịu trách nhiệm chính trong tổ chức điều hành, phân công nhiệm vụ. Việc giao cơ quan quản lý phải có thẩm định, đánh giá kỹ, nhất là vấn đề liên quan tổ chức bộ máy, chi phí, nghiên cứu thêm kinh nghiệm các nước” - Phó Chủ tịch QH nói và đề nghị Chính phủ tiếp tục làm rõ thêm và QH sẽ xem xét, quyết định việc này.