Khu đất vàng số 8-12 Lê Duẩn có ba mặt tiền đường nằm ở trung tâm TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Đọc báo bây giờ mỗi ngày không thiếu các tin tức về các quan chức vào tù và ra tòa liên quan đất đai. Thời gian qua đã có hàng loạt cán bộ bị bắt giam vì phạm tội tham nhũng, chủ yếu liên quan sai phạm về đất đai, thực tế này nay vẫn chưa dừng lại. Câu hỏi đặt ra là: Tại sao có nhiều quan chức vướng vòng lao lý vì "dính" đất đai đến vậy?

Tham nhũng xảy ra trong rất nhiều lĩnh vực, từ bớt xén trong xây dựng, "thổi giá" trong mua sắm công, kiểm tra, thanh tra đến việc quản lý hoạt động dịch vụ, sử dụng đất đai. Đặc biệt, liên quan đến đất đai, đã có rất nhiều cán bộ cao cấp, trong đó có nhiều cựu ủy viên trung ương Đảng, tướng tá quân đội và công an bị vướng vòng lao lý.

Đất đai là tài sản đặc biệt của đất nước, là sở hữu của toàn dân, có giá trị vô cùng to lớn nhưng được quản lý và sử dụng lỏng lẻo nên nhiều người nhắm vào đó như "miếng mồi ngon" để tham nhũng, kết quả là họ bị "ngã ngựa", bị bắt, bị xử tù. Đất đai bị quan chức "nhắm" như vậy, ngoài lòng tham và cơ chế kiểm soát sơ hở còn có những kẽ hở của luật pháp mà người ta len vào đó lợi dụng để kiếm chác, đến lúc bại lộ thì vòng lao lý chực sẵn.

Trong những năm gần đây, các lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã chủ trương đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng, liên tục cảnh báo là cuộc chiến này không có vùng cấm, những người vi phạm dù ở cương vị nào cũng bị xử lý. Thực tế đã có nhiều quan chức, từ cấp nhỏ đến cấp to, liên quan đất đai đã bị xử lý, bị phạt tù nhưng xem ra việc này vẫn chưa ngăn cản được nạn tham nhũng.

Cách đây bảy năm, vào ngày 18-9-2013, tại cuộc thảo luận về công tác phòng chống tham nhũng, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhận định: "Không tham nhũng lấy đâu tiền mà chạy chức vụ này chức vụ kia?!". 

Đất đai với những khối tiền tỉ được nhiều người "đổi chác", thế rồi nhiều tiền được dùng vào việc "đầu tư" chức tước và rồi phải tìm cách kiếm tiền để ít nhất là "hoàn vốn", trong nhiều trường hợp là phải "có lãi". Thế là tham nhũng lại đẻ ra tham nhũng. 

Nếu chúng ta vẫn tiếp tục duy trì cơ chế tổ chức - cán bộ thiếu sự quản lý chặt chẽ, thiếu cơ chế giám sát chặt chẽ, việc cán bộ tham nhũng là không thể tránh khỏi.

Một đảng viên kỳ cựu nói với tôi là ông rất đau đớn khi thấy quan chức bị bắt, bị tù vì tham nhũng nhưng ông còn đau đớn hơn khi thấy dân lại vui mừng, sung sướng vì quan chức bị bắt. Sở dĩ có chuyện đó vì dân rất ghét những cán bộ biến chất.

Khi quan chức tham nhũng phải vào tù, Nhà nước mất tài sản, Đảng mất cán bộ, dân mất niềm tin... Như vậy mất mát rất lớn, thậm chí nó đe dọa sự sinh tồn của chế độ. Để không mất mát vậy nữa, cần phải xử lý các vụ việc đến nơi đến chốn. 

Nhưng sâu xa hơn, gốc rễ hơn, cần phải có một hệ thống pháp luật hoàn chỉnh về đất đai, các cấp cần phải có cơ chế kiểm soát và giám sát hiệu quả, triệt để, nói như Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là "phải nhốt quyền lực vào trong lồng cơ chế, luật pháp" thì mới hi vọng không có những con sâu có thể tồn tại và "ăn" đất được.

Xét xử ông Nguyễn Thành Tài: Đề nghị hủy quyết định giao, cho thuê khu đất vàng Lê Duẩn

TTO - Viện KSND tối cao đề nghị TAND TP.HCM hủy các quyết định giao đất, cho thuê đất trái pháp luật, giao cho UBND TP.HCM thực hiện việc thu hồi đất 8-12 Lê Duẩn.