Ngày 1/9, thông tin từ bộ Công Thương cho hay, Bộ mới tiếp nhận hồ sơ yêu cầu điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan của hiệp hội Mía đường Việt Nam và đại diện cho 6 công ty sản xuất đường mía trong nước. 

Theo cáo buộc tại hồ sơ yêu cầu, hiệp hội Mía đường Việt Nam và các công ty mía đường cho rằng đã có dấu hiệu về hiện tượng các sản phẩm đường mía của Thái Lan bị áp dụng thuế chống bán phá giá và thuế chống trợ cấp lẩn tránh qua một số các quốc gia ASEAN khác, bao gồm: Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia và Mianma.

Số liệu của tổng cục Hải quan cho thấy, 6 tháng đầu năm 2021 lượng đường nhập khẩu từ các quốc gia Campuchia, Lào, Malaysia, Myanmar, Indonesia vào Việt Nam đã gia tăng tới 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái lên gần 400.000 tấn.

Thông tin với báo chí, phía hiệp hội Mía đường Việt Nam cho biết, cả 5 nước ASEAN nêu trên hoàn toàn không có phát triển gì về năng lực cạnh tranh mía đường để có thể xuất khẩu đường vào Việt Nam với mức tăng bùng nổ như vậy.

Theo hiệp hội Mía đường Việt Nam, vụ sản xuất mía đường đã kết thúc với sản lượng đường gần 690 nghìn tấn đường, giảm khoảng 10% so với vụ trước.

Tuy nhiên, lượng đường nhập khẩu trong 6 tháng đầu năm 2021 đã tăng, đạt ngưỡng cao nhất từ trước đến nay với lượng khoảng 782 nghìn tấn, trị giá hơn 367 triệu USD. Cùng kỳ năm ngoái, Việt Nam nhập khẩu hơn 690.000 tấn đường. Nửa đầu năm nay, Việt Nam nhập tổng cộng 781.334 tấn đường, con số này tương đương với tổng giá trị 367,2 triệu USD.

“Thực chất đây là dấu hiệu rõ ràng của động thái lẩn tránh thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp tạm thời đối với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, khi cả 5 nước trên đều có nhập khẩu đường từ Thái Lan. Bản chất lượng đường nhập khẩu vào Việt Nam từ 5 nước ASEAN nêu trên đều có liên quan xuất xứ từ Thái Lan”, Hiệp hội Mía đường nêu ý kiến.

Hiệp hội cũng nhấn mạnh, toàn bộ số lượng đường của các nước nói trên chỉ chịu thuế 5% so với mức thuế lẽ ra phải đóng là 33,88% và 48,88% tùy theo loại đường.

Trước đó, bộ Công Thương đã ban hành Quyết định 1578 áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp chính thức đối với một số sản phẩm đường mía với mức thuế chống bán phá giá là 42,99% và mức thuế chống trợ cấp là 4,65%.

Kể từ khi Việt Nam áp dụng biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp với sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Thái Lan, đã có dấu hiệu về hành vi lẩn tránh thuế chống bán phá giá, chống trợ cấp thông qua một số nước ASEAN. Kim ngạch nhập khẩu đường từ các nước ASEAN (ngoại trừ Thái Lan) tăng mạnh.

Bộ Công Thương (cục Phòng vệ thương mại và các đơn vị liên quan) đã chủ động phối hợp với hiệp hội Mía đường Việt Nam theo dõi tình hình nhập khẩu và tích cực tham vấn.

Đồng thời, hỗ trợ Hiệp hội cũng như ngành sản xuất đường mía trong nước trong việc thu thập thông tin, số liệu, xây dựng hồ sơ yêu cầu điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại với sản phẩm đường mía nhằm đảm bảo phù hợp với quy định của pháp luật phòng vệ thương mại của Việt Nam.

“Các hành vi lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại thường có tính chất phức tạp, liên quan tới nhiều nội dung, quy định pháp luật và cam kết quốc tế. Các nước cũng có quy định khác nhau về vấn đề này. Trong một số trường hợp, mặc dù hàng hoá đáp ứng đầy đủ các quy định về xuất xứ nhưng vẫn có thể bị coi là lẩn tránh”, bộ Công Thương cho hay.

Căn cứ quy định tại khoản 1, Điều 81, Nghị định số 10/2018/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của luật Quản lý ngoại thương về các biện pháp phòng vệ thương mại, bộ Công Thương đã xác nhận Hồ sơ yêu cầu đầy đủ và hợp lệ.

Theo quy định tại Nghị định 10/2018/NĐ-CP, bộ Công Thương sẽ tiến hành thẩm định chi tiết hồ sơ yêu cầu để xem xét khởi xướng điều tra nhằm kịp thời có những biện pháp xử lý, ngăn chặn hành vi lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại, đảm bảo hiệu quả tổng thể của biện pháp cũng như lợi ích của ngành sản xuất đường mía và người nông dân trồng mía.