Ảnh: QUANG ĐỊNH

Thông tin, truyền thông đương nhiên vẫn là những lĩnh vực thiết yếu tối cần thiết trong cuộc sống. Nhưng đó có còn là tờ báo trên tay mỗi sáng, trang web mở lên mỗi khi cần cập nhật tin tức hay không, đó vẫn còn là điều cần tìm hiểu, suy luận, ước đoán.

Sự dẫn dắt của công nghệ

Trần Tuấn

Thế giới của chúng ta khi đó có lẽ sẽ là một bối cảnh kiểu như: Mọi người đã xem việc du lịch vũ trụ là bình thường. 

Sự cách biệt giàu nghèo tiếp tục gia tăng, nhưng người nghèo sẽ không là nghèo ăn nghèo mặc, mà là nghèo sự tương tác với xã hội trong một hay nhiều lĩnh vực. 

Biến đổi khí hậu và môi trường là thường xuyên. Sống chung với đại dịch, hay thảm họa tự nhiên phải là kỹ năng tất yếu.

Mọi thứ đều có thể kết nối online, sẽ có dịch vụ kiểu Grab cho tất cả mọi thứ: y tế, giáo dục... Con người phụ thuộc hơn vào công nghệ: xe tự lái, trợ lý ảo tự quyết định giúp nhiều thứ, đủ thứ công cụ và super-app sẽ len lỏi vào mọi ngóc ngách trong cuộc sống để đề xuất và cả quyết định hộ con người.

Có thể xuất hiện những hệ thống truyền trực tiếp thông tin vào não người. Con người có thể tự động tiếp nhận hoặc học kỹ năng mới. Như vậy chúng ta sẽ cần khối lượng thông tin khổng lồ nhưng nhỏ - chi tiết hơn, có hệ thống và chuyên sâu hơn.

Lúc đó là lúc nhà nhà sản xuất nền tảng, người người làm nền tảng công nghệ. Nhưng đồng thời là sự trỗi dậy của quyền lực cộng đồng, sức mạnh của số đông.

Công nghệ mới cho phép người ta có thể tạo ra thông tin giả một cách tinh vi hơn, việc tung tin giả và lan tỏa ngày càng dễ dàng hơn, khó bị phát hiện hơn.

Vậy chỗ đứng nào của báo chí? 

Điểm đầu tiên và trước nhất có thể nhận thấy trong tương lai ấy: Ai cũng có thể trở thành nguồn tin. Chỉ cần nắm giữ một tin nóng, người đó sẽ ngay lập tức trở thành nguồn tin lớn (dù có thể là nhất thời). Khi đó họ cần một nền tảng công nghệ để đăng tin. Hiện tại là Facebook/TikTok, sau này sẽ là gì?

Ngắn - Gọn - Ngay lập tức - Tại hiện trường: là các đòi hỏi chắc chắn của tin tức.

Để lan tỏa và truyền đạt: Tính giải trí sẽ đi vào tất cả các loại thông tin.

Các luồng thông tin sẽ được phân phối dựa trên tính cá nhân. Từ đó một nội dung có thể có vô số biến thể/ hình thức trình bày.

Vì quá nhiều nguồn thông tin, nên sẽ càng ngày càng nhiều người có nhu cầu trả phí để được sử dụng nguồn tin có độ khả tín cao.

Và đây sẽ là giải pháp 

Theo những suy đoán đó, chúng ta suy ra những điều cần làm trong mảng tin tức và nội dung là:

- Mô hình trả phí cho thông tin: Nội dung chất lượng cao, chỉn chu, theo chủ đề. Báo chí có thể chọn từng chủ đề cụ thể trước, rồi sau đó là mở rộng, đào sâu. Điều quan trọng để bạn đọc quyết định trả phí là nó phải thực sự hữu ích, cung cấp được cho bạn đọc kiến thức, kiến giải.

- Xây dựng với tiêu chí tương tự trên hầu hết các nền tảng khác: Nội dung độc quyền, sâu sắc; rồi nhân rộng.

- Xây dựng mô hình đóng góp từ cộng đồng. Cần cơ chế xét duyệt và tưởng thưởng, ưu tiên cho những người đóng góp nội dung. Chuyên gia được đặt hàng. Đội ngũ cộng tác viên được đào tạo theo chuẩn riêng. Mở rộng nguồn tin tự do.

- Xây dựng cơ chế cho những bên cung cấp nội dung kiếm được tiền: Cơ chế trả tiền thuê bao để sản xuất nội dung độc quyền; Cơ chế hợp tác lâu dài: nhà sản xuất nội dung tham gia càng lâu càng có lợi; Cơ chế bảo vệ tác quyền nội dung; Cơ chế nhân rộng, dịch thuật, mở rộng...

- Ứng dụng các công nghệ mới liên tục: Thuật toán theo từng cá nhân. Thuật toán/ công nghệ tương tác nội dung và nội dung tương tác.

- Công nghệ kiến giải - nhắc lại nội dung khó tiếp thu, tạo thuận lợi cho người đọc nắm bắt. Xây dựng nền tảng kiểu “siêu ứng dụng” cho nội dung và thông tin, có thể dựa trên công nghệ chuỗi - khối để lưu dấu vết và minh bạch hóa.

Là người trẻ, tôi không từ chối công nghệ, kể cả khi công nghệ có thể sẽ chi phối cuộc đời, thống trị thế giới. Nhưng công nghệ cuối cùng vẫn phải phục vụ con người và được dùng để tôn vinh những giá trị con người tạo ra, trong đó có báo chí. 

Là bạn đọc lâu năm của Tuổi Trẻ, tôi mong đến đời con của tôi, sống trong công nghệ nhưng vẫn thích đọc báo. 

Tuổi Trẻ vẫn đến với bạn đọc

TTO - Quá trình làm báo, in ấn và phát hành báo chí trong những ngày này gặp rất nhiều khó khăn, song Tuổi Trẻ vẫn nỗ lực để báo vẫn đến với bạn đọc mỗi ngày.