Thị trường đen phiếu vắc-xin giả đang ngày càng trở nên đáng lo ngại khi nhiều nơi yêu cầu bằng chứng đã tiêm vắc-xin để đi làm, đi ăn ở nhà hàng và tham gia các hoạt động hàng ngày như đi tập thể dục hoặc xem phim.

Ở Hoa Kỳ, việc tiêm vắc-xin Covid-19 và nhận phiếu tiêm chủng hợp pháp là hoàn toàn miễn phí. Mảnh phiếu trắng nhỏ được trao cho người dân sau khi nhận được các mũi tiêm Covid-19 là cách duy nhất để chứng minh việc tiêm chủng đầy đủ khớp với cơ sở dữ liệu. Nhưng theo Ủy ban Thương mại Liên bang, những tấm phiếu đơn giản này rất dễ bị sao chép, và đây không được đánh giá là giải pháp lâu dài để chứng minh tình trạng tiêm chủng.

Vụ việc phiếu tiêm chủng giả gây chấn động tại New York.

Trong một bản tin hôm thứ ba 31/8, văn phòng ủy viên công tố quận Manhattan cho biết 15 người đang phải đối mặt với cáo buộc liên quan mua bán phiếu tiêm chủng Covid-19 giả và xâm nhập bất hợp pháp vào cơ sở dữ liệu vắc-xin của bang New York. 

Cô Jasmine Clifford, 31 tuổi, bị cáo buộc đã rao bán phiếu vắc-xin Covid-19 giả của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ thông qua tài khoản Instagram Anti Vax Momma. Chi phí cho mỗi chiếc phiếu giả như thế là 200 USD. 

Kẻ đồng phạm thứ hai là Nadayza Barkley, 27 tuổi, làm việc tại một phòng khám y tế ở Patchogue, quận Long Island. Barkley sẽ nhận thêm từ người mua 250 USD để nhập tên họ vào Hệ thống Thông tin Tiêm chủng của bang New York (NYSIIS). NYSIIS đóng vai trò là cơ sở dữ liệu tiêm chủng trung tâm, cung cấp thông tin để xác minh tình trạng vắc-xin mà khách hàng cần chứng minh khi tham gia một số địa điểm công cộng, chẳng hạn như các buổi hòa nhạc và sự kiện thể thao.

Clifford đã bán khoảng 250 phiếu vắc-xin Covid-19 giả mạo từ tháng 5 đến nay. Trong khi Barkley bị cáo buộc nhận các khoản thanh toán từ Clifford để nhập ít nhất 10 cái tên vào cơ sở dữ liệu vắc-xin của bang khi đang làm việc tại một phòng khám y tế. Hiện cả hai đều đang bị buộc tội cung cấp hồ sơ giả ở cấp độ một - là tội phạm nghiêm trọng. Ngoài ra, Clifford cũng phải đối mặt thêm với một tội danh là sở hữu một công cụ giả mạo ở cấp độ hai.

13 người khác mua phiếu giả được cho là nhân viên trong khu vực thành phố New York, bao gồm cả nhân viên bệnh viện và viện dưỡng lão. Họ bị buộc tội danh sở hữu công cụ giả mạo ở cấp độ hai.

Các công tố viên cho biết, một điều tra viên thuộc Sở cảnh sát bang New York đã âm thầm điều tra về vụ án này. Vài tuần sau khi biết tài khoản Instagram Anti VaxMomma của Jasmine Clifford rao bán phiếu giả, anh đã liên hệ với cô ta để đặt và đăng ký nhập tên vào cơ sở dữ liệu vắc-xin của bang. Đến tháng 7, anh nhận được phiếu tiêm chủng CDC Covid-19 giả và ảnh chụp màn hình điện thoại cho thấy thông tin yêu cầu đã được thêm vào cơ sở dữ liệu của bang .

Facebook lên tiếng về vụ việc.

Công tố viên quận Manhattan đã kêu gọi các công ty công nghệ truy quét những kẻ gian lận phiếu vắc-xin: "Chúng tôi sẽ tiếp tục bảo vệ sức khỏe cộng đồng ở New York bằng các cuộc điều tra chủ động như thế này. Chúng tôi cần các công ty mạng xã hội như Facebook hành động để ngăn chặn gian lận xảy ra trên nền tảng của họ.”

Facebook, công ty sở hữu Instagram, cho biết họ đã xóa tài khoản của nghi phạm. Họ thông báo cấm bất kỳ người dùng nào mua bán phiếu vắc-xin Covid-19 giả và gọi đây là hành động vi phạm các quy tắc. Trong một thông báo bằng văn bản, đại diện Facebook cho biết ”Chúng tôi sẽ xem xét bất kỳ tài khoản nào khác có thể đang làm điều tương tự. Chúng tôi đánh giá cao công việc của DA về vấn đề này và sẽ xóa nội dung này bất cứ khi nào chúng tôi tìm thấy."

Lo ngại về phiếu vắc-xin giả ngày càng tăng.

Đây không phải là lần đầu tiên các cơ quan chức năng phát hiện vụ việc liên quan đến mua bán phiếu vắc-xin giả.

Bộ trưởng Tư pháp đã từng đặt vấn đề vào tháng 4, kêu gọi các CEO công nghệ phải khắc phục hiện tượng này trước khi mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn. 47 thành viên của Hiệp hội Luật sư Quốc gia đã gửi cho các CEO Twitter, Shopify và eBay một lá thư yêu cầu họ có hành động ngay lập tức đối với những tài khoản phát tán thông tin sai lệch về Covid-19 và sử dụng các trang web để mua bán phiếu vắc-xin giả.

Vào tháng 5, chủ một quán bar ở Bắc California đã bị bắt sau khi nhà chức trách cho biết ông ta bán phiếu tiêm chủng giả theo đơn đặt hàng với giá 20 đô la mỗi phiếu.

Vào tháng 6, một bác sĩ trị liệu tự nhiên ở Bắc California cũng bị bắt vì tội bán thuốc điều trị Covid-19 và phiếu tiêm chủng giả.

Một nhà cung cấp trên Amazon đã bị phát hiện bán phiếu tiêm chủng Covid-19 giả vào tháng 7. Bài đăng sau đó đã bị xóa, nhưng các bức ảnh được chia sẻ lại cho thấy một gói 10 phiếu giả có giá 12,99 đô la.

Trong tháng 8, hai du khách đến Hawaii bị bắt vì cáo buộc sử dụng phiếu vắc-xin giả để du lịch.

Theo các báo cáo gần đây, một số tài khoản cung cấp phiếu vắc-xin giả đã xuất hiện trên Etsy - trang thương mại điện tử tập trung vào mặt hàng thủ công và cổ điển. Ngoài ra, việc mua bán này cũng lén lút diễn ra trên các diễn đàn ủng hộ Trump và trên các trang web đen.

Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Chuck Schumer, DN.Y, đã kêu gọi các cơ quan tư pháp liên bang thực hiện chiến dịch nhắm vào mục tiêu mua bán phiếu tiêm chủng Covid-19 giả và tuyên bố rằng kẻ vi phạm có thể vào nhà tù.

FBI cho biết việc mua bán và sử dụng phiếu vắc-xin giả không chỉ có tác động tiêu cực đến sức khỏe cộng đồng mà còn vi phạm pháp luật, việc sử dụng trái phép con dấu của cơ quan chính phủ có thể bị phạt tiền hoặc lên đến 5 năm tù giam. "Việc gian lận bản thân đã được tiêm chủng để vào trường học, phương tiện giao thông công cộng, nơi làm việc, phòng tập thể dục hoặc nơi cầu nguyện, là bạn đã đặt bản thân và những người xung quanh vào nguy cơ nhiễm Covid-19."

Yêu cầu xuất trình phiếu tiêm chủng

Ngày 14/8, hãng tin AP cho biết ngày càng nhiều nơi trên khắp nước Mỹ đang yêu cầu người dân cung cấp bằng chứng đã tiêm vắc-xin Covid-19 (chẳng hạn như phiếu giấy do Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh CDC của Mỹ cấp khi tiêm vắc-xin) để được dạy học, làm việc tại bệnh viện, đi xem hòa nhạc hay ăn uống trong nhà hàng.

Tại thành phố New York, một chính sách áp dụng với nhà hàng, quán bar cùng nhiều địa điểm khác, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 16/8. Chính sách quy định rằng khách hàng phải cung cấp bằng chứng cho thấy đã tiêm ít nhất 1 liều vắc xin Covid-19 để được vào cửa. New York yêu cầu tất cả công chức, viên chức, bao gồm các thầy cô giáo và cảnh sát, phải tiêm vắc-xin Covid-19 trước giữa tháng 9/2021. Nếu không tiêm vắc-xin, họ sẽ bắt buộc thực hiện xét nghiệm Covid-19 hàng tuần. Tuy nhiên, một số ý kiến chỉ trích cho rằng việc yêu cầu phải tiêm vắc-xin mới được vào các cơ sở kinh doanh là vi phạm các quyền và sự riêng tư của họ.

Nối gót bang New York, hai thành phố khác là New Orleans (bang Louisiana) và San Francisco (bang California) cũng áp dụng quy định như trên tại nhiều cơ sở kinh doanh như nhà hàng, phòng gym... từ tháng 8. Còn thành phố Los Angeles (bang California) đang xem xét ý tưởng này.

Bà LaToya Cantrell, thị trưởng thành phố New Orleans, gọi bằng chứng tiêm chủng là “cách tốt nhất để bảo vệ các cơ sở kinh doanh”. Bà cho biết sẽ không áp dụng biện pháp giới hạn công suất phục vụ hoặc đóng cửa giống như cách làm năm ngoái đã từng ảnh hưởng nặng nề tới các cơ sở kinh doanh. 

Hiện nay vẫn còn ít nhất 18 bang ở Mỹ có lãnh đạo thuộc Đảng Cộng hòa không ủng hộ chính sách "hộ chiếu vắc-xin" hoặc cấm các địa điểm công cộng yêu cầu bằng chứng tiêm chủng. Một số bang (trong đó có Alabama, Florida, Iowa, Montana, North Dakota, Texas...) cũng cấm các cơ sở kinh doanh từ chối phục vụ người chưa tiêm vắc-xin.

Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Joe Biden thúc giục các cơ sở kinh doanh tại nhiều thành phố áp dụng yêu cầu cung cấp bằng chứng tiêm chủng. 

Theo Hãng tin Reuters, việc yêu cầu bằng chứng tiêm chủng như vậy là bước đi mạnh mẽ trong nỗ lực mở cửa nền kinh tế trở lại và kiềm chế sự lây lan phức tạp của biến thể Delta.

Phạm Thu Thanh (theo NPR)